Dinh dưỡng của cây rau sắng, không phải ai cũng biết
Rau sắng thường được bà con dân tộc gọi rau ngót rừng, rau mì chính. Đây là loại rau sạch, rau rừng đặc sản vừa ngon ngọt lại vừa bổ dưỡng có giá trị dinh dưỡng cao xuất sắc cho sức khỏe, đặc biệt là giàu đạm, vitamin C...
Không chỉ vậy loại rau này còn được coi như là một loại cây dược liệu bởi nó chứa một lượng lớn các axit amin không thể thay thế, có vai trò không hề nhỏ trong quá trình sinh tổng hợp protein của cơ thể, có tính năng bồi bổ sức khỏe.
Theo một số nghiên cứu rau sắng hàm lượng protit và acid amin cao hơn hẳn các loại rau khác. Trong 100g rau sắng có khoảng 6,5 – 8,2g protit, 0,23g lysin, 0,19g methionin, 0,08g tryptophan, 0,25g phenylanalin, 0,45g treonin, 0,22g valin, 0,26g leucin và 0,23g isoleucin, 11,5 mg vitamin C, 0,6 mg caroten,...
Rau sắng là loại rau đắt ngang thịt bò, hàm lượng dinh dưỡng cao và còn là vị thuốc tốt.
Những năm trở lại đây, rau sắng chủ yếu là khai thác tự nhiên nên có nguy cơ bị suy giảm, số cây còn lại trong tự nhiên không nhiều, có nguy cơ bị đe dọa mất giống. Người ta thường bắt gặp hình ảnh rau ngót rừng tự nhiên trong rừng ở các tỉnh miền núi phía Bắc như: Cao Bằng, Lạng Sơn, Sơn La, Hòa Bình, Phú Thọ (rau sắng phân bố không hề ít ở Vườn đất nước Xuân Sơn), Hà Nội (vùng chùa Hương)… Đáng chú ý cây thường mọc ở những vùng núi đá vôi.
Theo bà con dân tộc, cây rau sắng là cây lâm sản ngoài gỗ, thân gỗ bé dại, cây cao 5-7m, đường kính thân 15-25cm, thân còn non có màu xanh lục, khi già có màu trắng mốc. Lá rau sắng là lá đơn, mép nguyên gân có 7-9 đôi nổi rõ ở mặt dưới lá, lá dài 8-12cm, rộng 3-6cm mọc so le trên cành mềm; mặt trên lá có màu xanh da trời thẫm, lá dày nhẵn và giòn. Rau sắng có hai loài là loài rau sắng thân gỗ và loài rau sắng dây leo, rau sắng thân gỗ có giá trị hơn.
Nhận thấy loại rau này mang lại lợi ích kinh tế với tốt cho sức khỏe nên nông dân thường trồng rau sắng ở ven núi đá, ven suối hoặc trong các hốc đá. Cách trồng rau ngót rừng cũng khá đơn giản. Là loại cây ưa đất ẩm, sống bằng mùn đất do lá cây mục tạo thành, thường mọc dưới tán lá của không ít loài cây khác.
Ăn rau sắng thường xuyên tốt cho sức khỏe.
Cách nấu rau ngót rừng bạn có thể chế biến giống như loại rau ngót thường. Rau ngót rừng sử dụng để ăn phần lá. Bạn nên nhặt rau ngót rừng lấy lá nấu thành món canh cùng thịt hoặc tôm đều được, ăn có hương vị thơm, ngọt nhẹ rất dễ ăn.
Ngoài ra, bạn có thể tham khảo nấu canh rau sắng với bò, heo, gà, tôm,... tùy sở thích. Chỉ cần đem rau rửa sạch, vò mềm rồi cho vào nồi chế biến, nêm nếm gia vị.
Món ngon từ rau sắng.
Loại rau này nổi tiếng giàu dinh dưỡng, nấu canh rất ngon và dĩ nhiên là không hề rẻ. Thường rau sắng có giá khoảng 200.000-350.000 đồng/kg, đấy là độ vào mùa, nhưng khi khan hàng có thể lên tới hơn 1 triệu đồng/kg. Nếu so ra, giá loại rau này cao ngang ngửa tôm, thịt. Theo đó, rau sắng đang trở thành thứ rau đắt nhất của giới sành ăn.
Thông thường mùa của rau sắng vào tháng 2 và tháng 3 Âm lịch hằng năm. Rau sắng thường mọc ở các vùng núi cao trên 100m. Phổ biến ở khu vực chùa Hương (Hà Nội), vùng núi đá Kim Bảng (Hà Nam), vườn quốc gia Xuân Sơn (Phú Thọ), Lạng Sơn, Cao Bằng, Bắc Kạn… Người dân thu hoạch những ngọn non từ cây thân gỗ cao 3-7m. Hoa rau sắng mọc ở thân cây. Hoa và lá non đều ăn được và trở thành đặc sản.
Rau sắng còn là vị thuốc cực kỳ tốt trong Đông y, dùng để thải độc, thanh nhiệt, lợi tiểu, chữa nhiệt miệng, táo bón... Ngày xưa, người dân thu hoạch phơi khô rau sắng để nấu cho ngọt nước.
Gợi ý một số bài thuốc dân gian từ cây rau sắng
Ngoài là thực phẩm sạch và giàu dinh dưỡng thì rau ngót rừng còn là vị thuốc. Trong Đông y, lá và rễ rau ngót đều có tác dụng mát huyết, hoạt huyết, lợi tiểu, giải độc.
- Trị nhiệt miệng: Khi bị nhiệt do bia, rượu, chỉ cần giã khoảng 40g rau ngót chắt lấy nước uống trong khoảng hai ngày sẽ giảm hẳn. Trước đây, rau sắng còn được dùng để bồi bổ cho người mới ốm dậy.
- Tiêu độc: Lá rau ngót còn chữa sởi, ho, viêm phổi, sốt cao, đái rắt, tiêu độc,... Rễ rửa sạch, giã nát ép lấy nước uống trong ngày có tác dụng lợi tiểu, thông huyết, kích thích tử cung co bóp...
- Trị mụn nhọt: Với trẻ em bị mụn nhọt, ho, viêm phổi, cha mẹ dùng loại lá này nấu canh giúp tiêu độc nhanh cho con. Trường hợp trẻ bị tưa lưỡi lấy rau sắng giã nát, hòa với mật ong và dùng bông gạc thấm, chà lên lưỡi, họng.
- Tốt cho người bị loãng xương: Rau ngót rừng rất giàu đạm nên được khuyên dùng thay thế đạm động vật, nhằm hạn chế những rối loạn chuyển hóa canxi gây loãng xương và sỏi thận. Với những thành phần trên, rau ngót được khuyên dùng cho người muốn giảm cân và người bị tăng huyết áp.
Trúc Chi (t/h)
