Doanh nghiệp cho rằng khu đất “vàng” đơn vị đang sử dụng được hưởng chính sách ưu đãi đầu tư của tỉnh. Chi cục thuế lại khăng khăng rằng doanh nghiệp cố tình chây ì không nộp tiền thuê đất trong nhiều năm liền mặc dù đã có biện pháp đôn đốc nhưng không có kết quả. Cứ như thế, hai bên giằng co nhau trong nhiều năm liền khiến ngân sách nhà nước thất thu hàng tỷ đồng chỉ vì những bất cập trong quy trình quản lý đất của UBND tỉnh Hà Tĩnh.
Nhà nước bị thất thu hàng tỉ đồng ở khu đất “vàng”
Trong thời gian qua các DN trên địa bàn TP. Hà Tĩnh cơ bản chấp hành tốt nghĩa vụ nộp thuế thuê đất theo quy định của pháp luật. Tuy nhiên còn một số doanh nghiệp cố tình chây ì, không chấp hành nộp thuế thuê đất trong nhiều năm liền mặc dù chi cục thuế đã có nhiều biện pháp đôn đốc nhưng không có kết quả. Điều này dẫn đến số nợ thuế lớn lên đến hàng chục tỷ đồng. Tuy nhiên, phía doanh nghiệp cũng đưa ra những lý do nhằm bảo vệ lợi ích của mình.
Điển hình có hai doanh nghiệp lớn là Công ty TNHH Thiên An (đơn vị quản lý trung tâm thương mại BMC) và Công ty Cổ phần du lịch và Khách sạn Ngân Hà (khối phố Trần Phú, TP. Hà Tĩnh). Cả hai doanh nghiệp này đang sử dụng hàng ngàn héc ta đất “vàng” tại trung tâm TP. Hà Tĩnh nhưng không nộp thuế theo quy định của pháp luật nên đang nợ một khoản tiền lớn. Theo thông báo số 123 ngày 10, tháng 7, năm 2012 của Chi cục thuế Hà Tĩnh, số tiền nợ và tiền phạt nộp chậm của Công ty cổ phần Du lịch khách sạn Ngân Hà là trên 800 triệu đồng còn Công ty TNHH Thiên An có số tiền nợ lên đến trên 5 tỷ đồng.
Việc hai doanh nghiệp này cố tình chây ì, không thực hiện nghĩa vụ thuế thuê đất dẫn đến nợ lớn. Được biết, điều này được bắt nguồn từ cơ chế cho thuê và quản lý đất lỏng lẻo và thiếu quyết đoán của UBND tỉnh Hà Tĩnh trong suốt thời gian qua.
Năm 2001, Công ty Cổ phần Du lịch và Khách sạn Ngân Hà được UBND tỉnh Hà Tĩnh cho thuê khu đất 2.300 m2 tại phường Trần Phú, TP.Hà Tĩnh với thời hạn 50 năm. Để thu hút đầu tư, UBND tỉnh đã quyết định ưu đãi, miễn giảm tiền thuê đất trong 8 năm với giá tiền thuê đất 5 năm đầu là 3.383,3 đồng/m2/năm; những năm còn lại của dự án là 5.600 đồng /m2/năm. Tuy nhiên, ngày 14/12/2005 Chính phủ lại ra Nghị định số 142/2005/NĐ–CP quy định: “Dự án thuê đất trước ngày 01/01/2006 mà nộp tiền hàng năm thì nay phải điều chỉnh lại đơn giá theo quy định điều 4,5,6 Nghị định này và áp dụng kể từ 01/01/2006. Theo nghị định 142, đầu năm 2006, chi cục thuế Hà Tĩnh đã xác định lại tiền thuê đất của Công ty cổ phần Du lịch và Khách sạn Ngân Hà. Theo đó, công ty này được hưởng 5 năm đầu với giá ưu đãi tiền thuê đất là 3.383,3 đồng/m2/năm. Từ năm 2006 trở đi công ty phải nộp thế theo quy định tại nghị định 142.
Chi cục thuế Hà Tĩnh cũng đã điều chỉnh lại giá thuê đất và có văn bản hướng dẫn Công ty Ngân Hà thực thi theo nghị định nhưng công ty này không không chấp hành với lý do đơn vị được hưởng ưu đãi đầu tư theo hợp đồng thuê đất số 03. Nếu nộp thì công ty chỉ chấp nhận nộp theo đơn giá trong hợp đồng chứ không nộp theo nghị định. Mặt khác, Công ty cổ phần Du lịch và Khách sạn Ngân Hà cũng không nộp tiền thuê đất cho phần đất mở rộng thêm 2.880m2 cũng với lý do đang được hưởng chính sách ưu đãi như trên.
Việc UBND tỉnh Hà Tĩnh không xử lý kịp thời những vướng mắc tại khu đất trung tâm thương mại BMC (số 6 đường Phan Đình Phùng, TP. Hà Tĩnh) cũng khiến chi cục thuế Hà Tĩnh khó đòi khoản tiền nợ lớn. Năm 2004, sở Tài nguyên và Môi trường Hà Tĩnh ký hợp đồng thuê đất số 79/2004 HĐ/TĐ thời hạn 50 năm cho Tổng Công ty Khoáng sản Thương mại Hà Tĩnh thuê khu đất “vàng” 12.787,2 m2 (nay là trung tâm thương mại BMC). Theo đó, từ 16/4/2003 đến 31/12/2008 công ty được tạm miễn tiền thuê đất trong thời gian xây dựng dự án.
Sau khi chuyển giao chủ sở hữu, đến năm 2009, BMC (chủ mới) tiếp tục xây dựng dự án trên khu đất được chuyển nhượng. Công ty này đã trực tiếp kê khai làm hồ sơ miễn tiền thuê đất nhưng không được đồng ý vì căn cứ khoản 2, điều 7 nghị định 142/2005 của Chính phủ thì hồ sơ BMC gửi lên chưa có quyết định thuê đất và hợp đồng thuê đất nên không có căn cứ để miễn tiền thuế thuê đất theo quy định. Năm 2010 tòa nhà BMC hoàn thành đưa vào sử dụng, chi cục thuế Hà Tĩnh đã tính toán và thông báo thuế đất năm 2010 cho công ty BMC là hơn 1,4 tỷ đồng nhưng công ty không nộp và treo nợ chuyển sang năm 2011.
Ngày 24/3/2011, UBND tỉnh Hà Tĩnh có quyết định số 820 thu hồi toàn bộ diện tích đất cho thuê trên. Đến ngày 23/12/2011, tỉnh này lại cấp giấy CNQSDĐ số 64/2011 cho Công ty TNHH Thiên An thuê lại đến năm 2053. Từ năm 2004 đến 2012, trải qua qua 3 đời chủ sở hữu, số tiền thuế sử dụng đất tại khu đất “vàng” này lên đến hàng tỷ đồng nhưng chi cục thuế vẫn chưa xác định được trách nhiệm và nghĩa vụ của người thuê đất theo đúng quy định.
Hồ Ngọc - Công Lâm
