Vỏ sò nghìn năm ở Trường Sa thành 'siêu phẩm' Tùng Hạc

Trầm tích của nghìn năm

Nếu chưa được mắt thấy tai nghe, người ta sẽ khó có thể tin được trên đời này lại có một chiếc vỏ sò lớn và đẹp như vậy. Nhìn kích cỡ có thể hình dung đó phải là một con sò khổng lồ với độ dài trên 1m, dày khoảng 50 - 60cm. Ông Bùi Quang Đông (điêu khắc gia, giám đốc công ty điêu khắc đá quý Quang Đông, chủ nhân của tác phẩm) cho biết, lúc mới mua về, khi còn được bao bọc trong các lớp trầm tích của đại dương, khối lượng của chiếc vỏ sò nặng tới 2.000 kg. Sau khi phá bỏ các lớp trầm tích bao bọc xung quanh và hoàn thành công việc tạo tác, khối lượng của tác phẩm hiện còn khoảng 100kg. Theo ý kiến của một số chuyên gia, để đạt được kích thước khổng lồ như vậy, con sò có thể đã phải sống đến 1.000 năm tuổi dưới đáy biển.

Nhà điêu khắc cổ vật Bùi Quang Đồng cùng tác phẩm.

Xung quanh xuất xứ chiếc vỏ sò đặc biệt này, điêu khắc gia Bùi Quang Đông không giấu nổi xúc động khi nhớ lại những giây phút đầu tiên được chạm tay vào báu vật của biển. Đó là năm 2009, khi ông có mặt ở TP. Đà Lạt để tham dự một cuộc triển lãm cổ vật quy mô lớn. Ngay khi nghe giới thiệu về chiếc vỏ sò hóa thạch 1.000 năm được trục vớt từ Trường Sa cập bến đất liền, ông đã nảy sinh lòng yêu mến. Và khi được chạm tay vào lớp trầm tích lắng đọng bao vết tích của thời gian, trong đầu ông đã mường tượng ra vẻ đẹp tuyệt mỹ bên trong của nó và thầm ao ước sẽ được trở về cùng báu vật này. Tất nhiên, ông chỉ là một trong vô số những nhân vật có tiếng tăm trong giới buôn bán, sưu tầm cổ vật có mặt tại buổi triển lãm muốn có được chiếc vỏ sò hóa thạch hiếm hoi này.

Giá trị của chiếc vỏ sò được đẩy lên mỗi lúc một cao khi số người đến trả giá ngày càng đông và mức giá đưa ra ngày một lớn. Mặc dù rất muốn có được chiếc vỏ sò quý hiếm, một kỷ vật vô giá được mang đến từ Trường Sa nhưng do điều kiện kinh tế, điêu khắc gia Bùi Quang Đông không thể đưa ra mức giá cao hơn 50 triệu đồng. Trong khi đó, hai trùm thương gia đến từ Trung Quốc và Đài Loan sẵn sàng trả gấp 10 số tiền đó để có được chiếc vỏ sò hóa thạch quý giá kia.

Ngoài ra, họ còn tận dụng tất cả những mối quan hệ thân thiết trong giới làm ăn để thuyết phục chủ nhân của chiếc vỏ sò đồng ý bán. Lo lắng khi một báu vật biển của Việt Nam, nhất là khi báu vật ấy lại được đưa về từ Trường Sa, vùng đảo thiêng liêng của tổ quốc có thể bị người nước ngoài mua mất, ông Đông đã trực tiếp gặp chủ nhân của nó để bày tỏ những suy nghĩ của mình. Không ngờ, vị chủ nhân của chiếc vỏ sò cũng có những suy nghĩ giống y như vậy. Cảm kích trước tấm lòng đáng quý của ông Đông, vị chủ nhân kia đã không ngần ngại trao lại chiếc vỏ sò khổng lồ quý giá cho nhà điêu khắc với giá 50 triệu đồng. Thế mới biết, người dân Việt Nam yêu quý Trường Sa biết nhường nào và trong trường hợp này, tiền bạc không còn sức mạnh mua, bán nữa.

Tuyệt phẩm tại triển lãm cổ vật.

Tuyệt phẩm "Tùng Hạc" và khát vọng trường tồn

Điêu khắc gia Bùi Quang Đông còn nhớ, khi mang mảnh vỏ sò vẫn còn nguyên lớp trầm tích bên ngoài trở về, những người xung quanh ai cũng bảo ông bị hâm khi vào tận Đà Lạt để mang về một cục đá xù xì, xấu xí. Nhưng sau quá trình làm sạch, loại bỏ lớp vỏ bọc bên ngoài, lớp hóa thạch bên trong dần lộ ra lấp lánh như ngọc. Trước vẻ đẹp tuyệt mỹ từ thiên nhiên ấy, dường như không ai có thể cầm lòng được. Khó có thể diễn tả được cảm xúc của nhà điêu khắc Quang Đông cùng đồng nghiệp khi bắt tay vào việc tạo tác trên vỏ ngọc quý. Bởi họ chưa từng thực hiện một tác phẩm điêu khắc trên một vật báu mà ai cũng cảm thấy nó rất đỗi thiêng liêng đối với mình. Chiếc vỏ sò không chỉ là một tặng phẩm tuyệt mỹ của thiên nhiên mà còn mang dấu ấn chủ quyền thiêng liêng của Tổ quốc.

Xuất phát từ giá trị vật chất lẫn tinh thần của vỏ sò hóa thạch được mang về từ Trường Sa, ông  Bùi Quang Đông quyết định sẽ thực hiện tác phẩm điêu khắc với tên gọi "Tùng Hạc" thể hiện khát vọng trường tồn dân tộc. Ông cho biết "Tùng là loài cây mọc trên những đỉnh núi cao chót vót, quanh năm khô cằn, thiếu dinh dưỡng. Cây thường mọc trên những mỏm núi chênh vênh, chịu nhiều sương gió, quanh năm phải đương đầu với bão tố, mưa giông nhưng vẫn hùng dũng vươn thẳng lên trời xanh. Bởi vậy người xưa xem Tùng là đại diện cho trăm cây, là biểu tượng cho sức sống bền bỉ, sự trường tồn và khí tiết của người quân tử. Ngoài ra, người xưa còn coi Tùng như một cây thiêng có khả năng trừ tà, đuổi ma, mang lại sự yên lành cho cuộc sống của con người. Còn hạc trong truyền thuyết là một loài chim tiên vừa tượng trưng cho sự trường thọ vừa thể hiện khí tiết thanh cao, không chịu cúi mình trước khó khăn, thử thách". Từ đó ông Đông cùng đồng nghiệp đã thực hiện tuyệt phẩm "Tùng Hạc" trên sò ngọc, vừa thể hiện khát vọng về sự trường tồn dân tộc vừa gửi gắm tình cảm của mình tới Trường Sa thân yêu.

Với tuyệt phẩm này, nhà điêu khắc Bùi Quang Đông tin rằng bất cứ ai mỗi khi được chiêm ngưỡng nó sẽ thêm yêu, thêm tự hào về quê hương đất nước mình. Ông Đông cho biết, cách đây không lâu, có một nhà sưu tập cổ vật đến từ Thái Lan đã trả giá hơn 200triệu đồng cho tác phẩm "Tùng Hạc" được tạo tác trên vỏ sò hóa thạch từ Trường Sa nhưng ông không bán. Bởi ngay từ đầu, khi mảnh vỏ sò vẫn còn nằm trong những lớp trầm tích bao bọc, chủ nhân của nó đã vì "nặng tình nước non" mà từ chối món tiền bạc tỷ của những vị khách nước ngoài để trao lại cho ông. Bây giờ, sau bao tháng ngày lao tâm khổ tứ để tạo nên một tuyệt tác nghệ thuật, ông lại càng không thể bán nó cho một vị khách nước ngoài khác để phụ tấm lòng của người đã tin tưởng trao nó cho ông.

Và nhà điêu khắc đá quý này sẽ chẳng muốn bán cho ai vì không muốn rời xa tác phẩm mà mình tâm đắc nhất. Bởi ông sợ sẽ không còn cơ hội được ngắm nhìn vẻ đẹp thâm trầm, lắng đọng thời gian của chiếc vỏ sò, không được cảm nhận thanh khí mang hơi thở từ biển khơi mà nó mang lại.

Dương Dung