Tuy nhiên, cuộc đời của con người vĩ đại này cũng như những tác phẩm kinh điển của ông cho đến nay vẫn còn nhiều tranh cãi. Và một trong những tranh luận gay gắt nhất chính là việc có học giả cho rằng, Leonardo da Vinci là một người đồng tính và bức tranh “Nàng Mona Lisa” không có nguyên mẫu thực ngoài đời mà đó chính là bức tự họa của chính Leonardo.
Đứa con rơi lạ lùng
Leonardo da Vinci chào đời vào năm 1452 trong một ngôi nhà đổ nát ngoài làng Vinci, gần thành phố Florence thuộc miền trung của nước Ý. Thiên tài này đã sớm mang lấy số phận hẩm hiu của một đứa con hoang của một người đàn bà tầm thường có tên là Caterina. Cha của Leonardo là ông Ser Piero da Vinci đã không nhìn nhận đứa con rơi này để lấy một thiếu nữ giàu có. Tuy nhiên, vì người vợ chính thức không có con, ông Ser Piero đã bắt Leonardo về nuôi khi cậu bé mới lên 5 tuổi. Cũng ít người biết rằng, đến năm 15 tuổi, cậu bé Leonardo vẫn mù chữ do người cha không cho cậu đi học.
Chân dung Leonardo da Vinci
Là một đứa con hoang, ít khi được gặp mẹ lại sống trong một thế giới chỉ có đàn ông, những tháng ngày tuổi thơ đã ảnh hưởng sâu sắc đến tâm lý cậu bé Leonardo lúc bấy giờ. Năm 20 tuổi, do được người thầy hội họa Del Verrocchio cưng chiều, Léonardo đã tự do vẽ theo nguồn cảm hứng riêng mà không sợ những rào cản từ ngoài xã hội. Chính vì thế, trong thời gian này, Leonardo đã vẽ rất nhiều về bộ phận sinh dục nam với đủ hình dạng, thậm chí viết luận văn về nó, nhưng chỉ có đúng hai lần ông vẽ về bộ phận sinh dục nữ.
Cũng chính vì những tác phẩm quá ư đặc biệt của mình nên Leonardo bị điệu ra tòa vì tội đồng tính luyến ái nam. Nhiều người ghen ghét về tài năng của danh họa đã tố ông ra tòa vì cho rằng, chỉ có người đồng tính mới có việc làm kỳ quái như vậy. Họ cũng khẳng định rằng, từ khi quen biết Leonardo, chưa bao giờ thấy ông ôm phụ nữ. Tuy nhiên, do không đủ bằng chứng để kết tội “luyến ái nam” nên sau đó Leonardo cũng được thả ra.
Năm 1476, Leonardo còn bị buộc tội cùng với 3 người đàn ông khác đã có quan hệ tình dục với một người đàn ông làm mẫu 17 tuổi, Jacopo Saltarelli, là một người đàn ông mại dâm được nhiều người biết. Tuy nhiên, sau 2 tháng trong tù Leonardo được tuyên bố vô tội vì không có người làm chứng. Vụ án oan này về sau đã trở thành đề tài cho vô số các tín đồ đối nghịch với Leonardo da Vinci lấy ra để bêu xấu ông.
Giả thiết kinh ngạc
Tác phẩm hội họa được nhiều người biết tới nhất của Leonardo da Vinci là bức “La Gioconda”, hay thường được gọi bằng tên “Mona Lisa”. Có lẽ đây là bức chân dung danh tiếng nhất từ xưa tới nay. Dường như không một kiệt tác hội họa nào có thể đánh bại được sức ảnh hưởng mạnh mẽ của bức tranh Mona Lisa.
Bức ảnh có tên St. John the Baptist vẽ về chân dung của người học trò Salai
Trước đây, theo nhiều nguồn tài liệu mang tính chính thống, nguyên mẫu nàng Mona Lisa được cho là người vợ trẻ của một nhà buôn lụa xứ Florence, tên là Francesco del Giocondo. Mona Lisa là tên gọi tắt của Madonna Lisa (quý bà Lisa) còn tên La Gioconda có nghĩa là bà Giocondo. Tuy nhiên, trong một vài nghiên cứu được công bố gần đây thì nhiều ý kiến cho rằng, nguyên mẫu nàng Mona Lisa là... một người đàn ông.
Trong một nghiên cứu gần đây nhất của nhà nghiên cứu người Ý Silvano Vinceti cho biết, nguyên mẫu trong kiệt tác trên không phải lấy cảm hứng từ người phụ nữ có tên Francesco del Giocondo như đã công bố mà thực chất đó là một người đàn ông. Và người đàn ông này có một mối quan hệ cực kỳ mật thiết, vượt trên cả tình thầy trò, tình bạn và tình đồng nghiệp với Leonardo. “Có thể nói, mối quan hệ này đạt đến mức tình yêu. Vì chỉ khi yêu người ta mới tạo ra được tuyệt tác làm mê mẩn lòng người đến như vậy”- nhà nghiên cứu này cho biết thêm.
Theo nhà nghiên cứu Silvano Vinceti, nguyên mẫu của bức tranh “Nàng Mona Lisa” là một người học việc có tên là Gian Giacomo Caprotti, thường được gọi là Salai, làm việc cùng Leonardo trong hơn hai thập kỷ, kể từ năm 1490. Trước đây, trong nhiều nghiên cứu mang tính lịch sử của các nhà sử học Italia đã từng nói: Chắc chắn mối quan hệ giữa hai thầy trò nhà Leonardo và Gian Giacomo Caprotti không hề đơn thuần. “Nói thẳng ra, chàng thanh niên đó chính là người tình của danh họa và chính xác Leonardo là một người đồng tính”- Silvano Vinceti cho biết.
Cũng theo nhà nghiên cứu này, trong một số tác phẩm của Leonardo, trong đó có cả các bức tranh nổi tiếng khác như St. John the Baptist hay Angel Incarnate đều đã dựa trên hình mẫu là Salai. Trong các tác phẩm này, hình ảnh một chàng thanh niên trẻ thanh mảnh với mái tóc xoăn nâu đỏ thường xuất hiện. Vinceti phát hiện ra sự tương đồng đến kinh ngạc giữa mũi và miệng của nàng Mona Lisa với chàng thanh niên kia. “Salai là một trong những người mẫu ưa thích của Leonardo. Chắc chắn ông đã đưa những đặc điểm của Salai vào trong Mona Lisa”, Vinceti khẳng định.
Tiết lộ gây sốc
Cùng với quan điểm cho rằng, Leonardo da Vinci là một người đồng tính, tuy nhiên khi nói đến nguyên mẫu nàng Mona Lisa, Giáo sư Timoti Van ở Đại học Maryland, Mỹ lại cho rằng: Nguyên mẫu cho bức tranh này không ai khác chính là Leonardo da Vinci. Vị giáo sư này đã đưa ra kết luận trên sau khi so sánh những nét tương đồng giữa chân dung của Mona Liza và Leonardo da Vinci.
Bức ảnh nàng Mona Lisa với chân dung của Leonardo da Vinci
Theo phân tích của vị giáo sư này, nếu sử dụng cách đánh giá theo quy chuẩn tướng số phương Đông, khuôn mặt của nàng Mona Lisa không thể là của... phụ nữ. “Đó là gương mặt chữ nhật vốn có của đàn ông. Vầng trán cao. Đường chân tóc chạy dài ra sau gáy. Nét mặt phúc hậu và đầy tự tin. Kiểu gương mặt này thể hiện tính cương nghị và quyết đoán với tư chất của một người lãnh đạo. Đường chân tóc tròn là thể hiện của tính cách bất thường, của trí tưởng tượng cực kỳ phong phú, một trực giác phát triển và dễ dàng cởi mở tình cảm của mình. Đôi gò má phẳng phân bố cao hài hòa với những đường nét khác trên gương mặt - đó là dấu hiệu của con người quyền lực và có ảnh hưởng. Màu mắt nâu là của người có tinh thần hướng ngoại nhưng cũng dễ kích động, là người bảo thủ và rất thận trọng”- Vị giáo sư này viết.
Cũng trong bài phân tích của mình, giáo sư Timoti Van cho rằng, ở thời điểm đó, nụ cười giống như nàng Mona Lisa có trong bức ảnh chỉ có thể từ đàn ông. “Đó là nụ cười bí hiểm với nhiều nguồn cảm hứng khác nhau, đồng thời ẩn chứa rất nhiều ý nghĩa mang tính biểu tượng. Nguời phụ nữ trong giai đoạn đó khó có thể có những nụ cười đặc biệt như vậy”- Giáo sư Timoti Van cho biết.
Ý kiến “gây sốc” trên của giáo sư Timoti Van sau khi được công bố rộng rãi trên các phương tiện truyền thông tại Mỹ đã làm dấy lên tranh cãi về tính xác thực của thông tin. Nhiều nhà nghiên cứu của Italia đã lên tiếng rằng, họ cũng không rõ liệu đó có phải sự thực hay không. Và muốn chứng minh lập luận trên là chính xác thì chỉ có cách đào mộ của Leonardo da Vinci để lấy xương mặt của danh họa và tái tạo lại gương mặt của ông trên máy vi tính.
Sau khi giáo sư Timoti Van đưa ra ý kiến của mình, nhiều nhà nghiên cứu tại Italia cũng đồng tình với ông. Những người này cho rằng, trước đây, họ cũng đã từng nghi ngờ về giới tính thực của danh họa Leonardo da Vinci và cho rằng bức chân dung “Nàng Mona Lisa” thực chất là bức ảnh tự họa sau khi danh họa này trang điểm và tự soi gương vẽ mình. Tuy nhiên nếu không có xương mặt thật của Leonardo thì những ý kiến đó cũng không mang tính thuyết phục cao. Cũng có nhiều ý kiến phản bác lại lập luận trên và cho rằng, sở dĩ có sự giống nhau giữa nàng Mona Lisa và Leonardo da Vinci là do nguyên mẫu chính là... mẹ của ông(?).
Hải Hiền (Theo Huanqiu)
