Không cần kiểm chứng, nhiều người dân hễ nghe nói cái gì bổ đều cho là sâm, nên có hàng chục lá, cây, củ… được gắn mác sâm. Tuy nhiên, chí có vài loại là sâm thực sự có tính bổ dưỡng. Về bản chất, nấm thủy sâm chỉ phần nào hỗ trợ sức khỏe, không phải là thuốc nên không có tác dụng điều trị bệnh.
Khi nấm thủy sâm là “thần dược”
Ngoài thực tế, không ít lời đồn đại về công dụng trị bệnh của nấm thủy sâm, nhiều người lợi dụng những lời đồn ấy rồi nhân giống thủy sâm nhằm kiếm lợi và thông tin về nấm thủy sâm chữa bách bệnh rộ lên từ đây. Qua nhiều trang mạng, PV Người đưa tin đã phát hiện nhiều lời đồn thổi đến kỳ lạ về công dụng của loài nấm được nhiều người cho là có giá trị “thần kì” chữa được nhiều bệnh.
Hình ảnh chỉ mang tính chất minh họa
Theo quảng cáo của một số trang web và diễn đàn thì thủy sâm là một loại dung dịch lên men từ trà đường bởi một loại nấm mà người Pháp gọi là Champigon De longue Vie. Ngoài ra, loại nấm này còn có nhiều tên gọi khác nhau như: Kombucha, Kwassan, The Miracle Fungus, Kagrasok tea… Trà thủy sâm chứa một lượng lớn chất đạm mà cơ thể con người có thể hấp thu vào các tế bào nhỏ một cánh nhanh chóng. Nấm thủy sâm giúp cơ thể người phản ứng và kích thích những siêu vi khuẩn phân hóa thành chất dinh dưỡng có lợi cho con người và đào thải độc tố ra ngoài.
Rất nhiều chiêu trò câu khách được tung lên mạng để rao bán nấm thủy sâm. Một số điện thoại 0986883…của người tên Kim Giao trên diễn đàn mạng với những lời rao như sau: “Nấm thủy sâm xuất xứ từ TP.HCM là sản phẩm thiên nhiên 100%. Thủy sâm có tác dụng bồi bổ sức khỏe và làm đẹp. Mua một con giá 150 ngàn, mua hai con giá 140 ngàn/con, mua từ ba con trở lên giá sẽ chỉ còn 130 ngàn/con…và kèm theo những thông tin chi tiết về công dụng chữa được hàng loạt bệnh khác nhau như giảm cao huyết áp, chống lão hóa, chữa nhức mỏi gân cốt…”.
Bên cạnh đó, không ít những địa chỉ cũng được tải lên: “Chúng tôi có dịch vụ giao hàng miễn phí trong khu vực Q.9, Q.2, Q. Thủ Đức, quận Bình Thạnh, Quận 3, Quận Gò Vấp, Khu công nghiệp Sóng Thần, khu vực Dĩ An - Bình Dương giáp ranh với Thủ Đức…”. Đối với khu vực các tỉnh và khu vực miền Trung, Tây Nguyên sẽ giao hàng qua đường bưu điện bằng cánh chuyển phát nhanh hoặc xe khách”. Một số người còn đưa cả ý kiến chuyên gia đầu ngành lên mạng và tự khẳng định chắc nịch đây là “thần dược” đã được thế giới dùng lâu rồi. Điển hình như ở Nhật Bản và Trung Quốc có người uống nước thủy sâm mà đã sống trên 100 tuổi!?.
Theo địa chỉ đã cập nhật trên mạng, chúng tôi đã tìm đến nhà anh M. ở Q.Thủ Đức. Anh M. tiết lộ “Tôi nuôi nấm thủy sâm cũng được hơn năm rồi. Ban đầu, tôi cũng chẳng để ý làm gì, tôi nghĩ chỉ là tin đồn. Nhưng vào giờ cơm trưa nghe mấy ông bạn trong nhà máy bàn tán, ca tụng uống nước thủy sâm dễ ăn, dễ ngủ, chóng mập… nếu biết cách nuôi có thể nhân ra bán kiếm thêm được. Tò mò quá nên tôi cũng xin một ít về nuôi thử và cũng uống vào mỗi đêm trước khi đi ngủ. Sau vài tuần thấy kết quả tốt, tôi nhân giống ra nuôi tiếp cho các thành viên trong gia đình cùng uống. Sẵn tiện tôi cũng quảng cáo với bà con trong khu phố luôn. Một số người sau khi mua về thấy có hiệu quả rồi họ tự mách cho nhau. Thế là, khách đến đặt hàng nấm thủy sâm cũng nhiều hơn. Hiện tại, trong nhà có vài chục bình nấm thủy sâm lớn bé với giá từ 100 ngàn đồng trở lên”.
Trước những thông tin đa chiều về loài nấm thủy sâm này, rất nhiều người bỏ tiền ra để mua về cho mình một bình nấm thủy sâm phòng khi bệnh tật. Thế nhưng, hiệu quả lại không giống như những rao của một của số người. Chị Trần Thị Thoa, công nhân Khu chế xuất Linh Trung cho biết: “Tôi hơi gầy, lại ăn chẳng được bao nhiêu, nghe mấy chị trong dãy trọ bảo đi mua nước thủy sâm gì đó về uống sẽ giúp ăn ngon, tăng cân. Nghe cũng mát tai nên tôi qua Bình Dương mua về nột hũ với giá gần 200 ngàn đồng. Ngày nào tôi cũng uống nhưng hơn 6 tháng nay tôi thấy mình chẳng cải thiện gì cả, thậm chí còn sút đi hai cân”. Bên cạnh đó, “do thiếu hiểu biết và nghe theo lời truyền miệng của số đông nên một số chị em trong xóm tôi còn nhầm nấm thủy sâm là con sâm đất, rồi vô tư chia sẻ cho nhau mỗi người một ít đem về nuôi với hi vọng da dẻ sẽ hồng hào hơn” - chị Đinh Thị Diệp ở Lâm Đồng bộc bạch.
Theo Lương y Vũ Quốc Trung - hội viên hội Đông Y Việt Nam: “Thủy sâm thực chất chỉ là một loại nước uống đơn giản, nó được lên men từ trà và nước đường, tạo ra con giống gần như con giấm. Nó có vị chua như giấm. Vì có vị chua nên người ta thường sử dụng trong việc giảm cân là chủ yếu”.
Đồn thổi để trục lợi
Hiện nay, trên mạng có khá nhiều tài liệu về nấm thủy sâm nhưng phần lớn là được dịch từ tài liệu nước ngoài với những trích dẫn mơ hồ và khó xác nhận. Trong khi đó, ở Việt Nam cho đến thời điểm này vẫn chưa có nghiên cứu nào đánh giá về thành phần cũng như tác dụng của thủy sâm đối với sức khỏe của con người. Trước phong trào nuôi và trồng thủy sâm ngày càng rầm rộ, một số người đã đồn thổi thái quá tác dụng nhằm trục lợi.
Theo một số người có kinh nghiệm trong việc nuôi nấm thủy sâm, trong quá trình nuôi nấm thủy sâm chỉ được dùng lọ thủy tinh sứ hoặc plastic có miêng rộng để con nấm có thể tiếp xúc với không khí được nhiều. Dung tích của bình phải từ 4-5 lít trở lên. Người nuôi nấm thủy sâm nên lưu ý phải để bình trong chỗ mát từ 7-10 ngày, tránh ánh sáng mặt trời trực tiếp chiếu vào. Mùa nóng để 7 ngày, mùa đông có thể lên tới 10 ngày vì nhiệt độ thấp nên sự lên men sẽ chậm hơn. Sau thời gian lên men được hoàn tất, dùng vải lọc để chắt lấy nước uống. Con nấm được đổ nước trà mới dùng lại cho những lần lên men sau. Nếu con nấm dày ta có thể tách ra cho vào lọ khác để nuôi tiếp. Quan trọng nhất người nuôi không được đổ nước nóng vào bình nó sẽ làm chết con nấm. Và cách pha chế nuôi nấm thủy sâm chủ yếu được “chuyển giao” từ người này sang người khác và thường theo tỉ lệ 3 gói trà lipton, 2 lít nước, 2 lạng đường.
Cũng theo Lương y Vũ Quốc Trung “Về khả năng chữa được nhiều bệnh như những lời đồn trên mạng là không có thật, nhất là nấm thủy sâm có thể chống ung thư thì điều này chưa có nghiên cứu, chưa có cơ sở khoa học nào chứng minh cả. Đặc biệt, trong nấm thủy sâm có chứa nhiều axit nên nếu dùng trong thời gian dài có thể dẫn tới đau khớp, chóng mặt, thậm chí viêm xoang. Do đó, khi ta dùng sản phẩm chưa rõ nguồn gốc cần thận trọng, không khéo tiền mất tật mang cũng nên”.
Theo lời khuyên của các chuyên gia trong ngành, muốn khẳng định tác dụng của một loại đồ ăn hay thức uống nào đó, có lợi hay có hại cho sức khỏe của con người cần phải thông qua sự đánh giá, nghiên cứu khoa học trên một nhóm người thì mới có thể khẳng định được. Còn việc nhiều người dân tự đồn thổi tác dụng của nấm thủy sâm và thậm chí còn tự chế ra công thức làm lên men nấm thủy sâm bằng phương pháp thủ công là vô căn cứ.
| Ảnh hưởng xấu đến tế bào gan Việc nuôi thủy sâm nếu không đảm bảo vệ sinh rất dễ nhiễm vi sinh. Dụng cụ chứa đựng nếu dùng kim loại sẽ rất nguy hiểm, vì axit trong nấm thủy sâm có thể phản ứng với kim loại tạo ra độc tố. Đồng thời, nấm thủy sâm là một sản phẩm lên men, người bị men gan cao hay có các triệu trứng về gan thì không nên dùng vì nó sẽ ảnh hưởng đến tế bào gan. |
Quyên Triệu
