Dân mất quyền lợi vì hải quan...ngẫu hứng
Khoảng 1 tháng nay, Cục Hải quan Hà Tĩnh bất ngờ tăng cường 3 đội nghiệp vụ vào khu vực nội địa và khu vực Khu Kinh tế cửa khẩu Cầu Treo để hoạt động phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại. Hoạt động này, lẽ ra phải được hoan nghênh, nhưng ngay từ đầu, nó đã vấp phải 'sự phản ứng kịch liệt' từ phía người dân địa phương.
Để làm rõ vấn đề trên, nhóm phóng viên đã xâm nhập vào khu vực này tìm hiểu. Trước đó, ngày 19/10/2007, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 162/QQĐ - TTg về việc ban hành Quy chế hoạt động của Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo tỉnh Hà Tĩnh.
Khu kinh tế cửa khẩu quốc tế Cầu Treo là khu vực có ranh giới địa lý xác định thuộc lãnh thổ và chủ quyền quốc gia nhưng có không gian kinh tế - thương mại riêng biệt, bao gồm: thị trấn Tây Sơn và các xã: Sơn Kim 1, Sơn Kim 2 và Sơn Tây thuộc huyện Hương Sơn, tỉnh Hà Tĩnh. Điều này được hiểu, những hoạt động thương mại trong khu vực này được miễn thuế quan.
Sự kiểm tra thủ công, gây phiền toái cho người đi đường
Sau khi có văn bản của Thủ tướng, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã thành lập Trạm kiểm soát Khu kinh tế cửa khẩu Cầu Treo (Cổng B) để giám sát hoàng hóa lưu thông từ khu kinh tế ra nội địa và ngược lại. Do điều kiện khó khăn ban đầu nên UBND tỉnh tạm đặt cổng B tại UBND xã Sơn Tây (nằm trong khu kinh tế). Đã hơn 5 nằm tồn tại cổng B, sự bất cập này đã khiến cho hàng ngàn người dân vùng hạ xã Sơn Tây (do nằm dưới cổng) không được hưởng chế độ ưu đãi theo Quyết định 162.
Bất cập nối tiếp bất cập
Việc lực lượng hải quan tăng cường chống buôn lậu bị người dân phản ứng có lý do của nó. Trước hết, theo một số cơ quan chức năng, sự tăng cường này không cần thiết, gây sách nhiễu cho người dân và doanh nghiệp. Vì mới đó, UBND tỉnh Hà Tĩnh đã phải giải thể trạm kiểm soát liên hợp (công an, thuế, QLTT, kiểm lâm) trên QL8A nhằm tạo sự thông thoáng cho các doanh nghiệp. Sau khi trạm này giải thể, Cục Hải quan Hà Tĩnh liền tăng cường 3 đội nghiệp vụ làm công tác giám sát và hậu kiểm sau Trạm kiểm soát khu kinh tế, khiến cho doanh nghiệp và người dân gặp khó khăn hơn.
Khu kinh tế Cửa khẩu Cầu Treo là khu vực dân sự, nằm cách cửa khẩu Cầu Treo khoảng 40km về phía Đông, nơi tập trung dân cư buôn bán và sinh sống đông đúc. Việc hải quan tăng cường vào khu vực này để kiểm tra, đã cản trở lớn đến việc sinh hoạt thường ngày của người dân địa phương.
Xe máy, xe du lịch cũng bị mở ra kiểm tra
Theo ghi nhận của chúng tôi, việc kiểm tra hàng hóa tại khu vực này được thực hiện một cách thủ công, thiếu đồng bộ. Mỗi ngày, có hàng ngàn phương tiện qua lại đây, bị kiểm tra hết sức chặt chẽ. Nhiều chiếc xe máy, xe du lịch 4 chổ bị lực lượng hải quan dừng lại kiểm tra tùy tiện như: mở cốp xe, lục tung hành lý trong xe để kiểm tra. Một số người dân mang 1 đến 2 két nước ngọt về sử dụng (trong khu miễn thuế) cũng bị lực lượng này tịch thu...
Một người dân địa phương phản ứng: “Theo tôi được biết, hải quan và các chức năng ở đây đã được nhà nước đầu tư tiền tỷ để trang bị máy soi, hải quan điện tử hiện đại. Người dân chúng tôi mỗi ngày phải lưu thông hàng chục lượt để sinh hoạt, giao dịch trong cuộc sống. Người dân, không phải là tội phạm mà bị cán bộ hành cơ cực như vậy. Chống lậu là tốt. Nhưng chống phải có kế hoạch, có phương án, phối hợp đồng bộ với các cơ quan chức năng; nên đấu tranh với đầu nậu, chứ càn quét gì với người dân bình thường cho tội họ”.
Qua trao đổi với phóng viên Nguoiduatin.vn, rất nhiều người dân địa phương tỏ ra bất bình trước việc làm bất thường của lực lượng hải quan. Một số người đã chuyển cho chúng tôi nội dung thư khiếu nại gửi cho đồng chí bí thư Tỉnh ủy và chủ tịch UBND tỉnh Hà Tĩnh để phản ứng về việc làm nêu trên.
Chính vì sự ra quân tự phát, thiếu sự kết hợp của cơ quan chức năng, trong mấy ngày gần đây, tại khu vực cổng B đã xảy ra sự lộn xộn về an ninh trật tự. Đã có nhiều vụ xô xát, lăng mạ và ẩu đả, khiến cơ quan công an phải vào cuộc.
Một số doanh nghiệp cũng bày tỏ sự bức xúc trước việc làm không bình thường của lực lượng hải quan địa phương. Nhiều doanh nghiệp khẳng định, nếu tiếp tục tình trạng lộn xộn như trên, họ sẽ không đi quan Cửa khẩu Cầu Treo, mà lựa chọn một cửa khẩu khác thông thoáng hơn để lưu thông hàng hóa.
Trong bài viết tới, chúng tôi sẽ chuyển đến độc giả ý kiến phản ứng từ các cơ quan liên quan và lãnh đạo tỉnh Hà Tĩnh về sự bất cập trên.
Việt Dũng - Xuân Hồng
