Trong nhiều năm qua, Ating Tinh là một trong số hiếm hoi thanh niên người dân tộc thiểu số của tỉnh Quảng Nam vinh dự được chọn đi dự liên hoan thanh niên tiên tiến toàn quốc do Trung ương Đoàn tổ chức.
Ating Tinh đang giới thiệu chiếc máy thu âm của mình (Ảnh do nhân vật cung cấp)
Những sáng chế không giống ai
Anh Arất Cướt, một thanh niên làng Gừng (thị trấn Prao) nói: " Ở địa phương này có ai mà không biết Ating Tinh. Anh ấy giỏi giang, thường xuyên giúp đỡ buôn làng khiến ai ai cũng nể phục.
"Kỹ sư" Tinh bộc bạch: "Chuyện cũng không có gì lớn lao đâu, chỉ giúp bà con mỗi khi gặp khó khăn thôi. Còn việc sáng chế mấy thiết bị vớ vẩn ni (này) cũng chỉ mong giúp ích cho công việc của gia đình và người dân địa phương phần nào được dễ dàng hơn".
Tinh kể: Thuở bé thường có tính hay tò mò, thấy cái gì lạ là mày mò tìm hiểu cho bằng được. Nhờ tính kiên trì, ham học hỏi mà chàng trai Cơtu nghèo đã khiến bạn bè trầm trồ khen ngợi và thán phục khi sáng chế ra chiếc xe đạp bằng gỗ, được làm từ cây ổi trước nhà. Ngày ấy, sáng chế của Ating Tinh là phương tiện hiếm hoi để Tinh có thể đến trường mà không phải cuốc bộ. "Để làm được chiếc xe, mình phải lân la các quán sửa xe cả buổi. Cái nào xin được họ thì xin, cái nào người ta không cho thì mình bán mật ong rừng lấy tiền mua cho kỳ được”, anh Tinh kể.
Sau một tháng dày công nghiên cứu, sáng chế, cuối cùng chiếc xe đạp gỗ đầu tiên của Tinh cũng được ra mắt bạn bè, dân bản. Ai cũng trầm trồ khen ngợi tài năng của cậu bé Tinh khi tận mắt chứng kiến nó chạy nhanh hơn chân người. Mặc dù chiếc xe đạp hơi cà giựt nhưng mỗi lần Ating Tinh thả phanh lao vun vút trên những con dốc làng Gừng thì phía sau, hàng chục đứa trẻ trong thôn cũng chạy hùa theo, thích thú.
Với tính chịu khó của mình, về sau Tinh đã mày mò và sáng chế ra hàng loạt công trình khác như: Chiếc nỏ bằng dây cao su, máy đo sức gió, máy đo mực nước, máy tuốt lúa, chiếc loa nghe nhạc bằng quả bầu... phục vụ cho cuộc sống sinh hoạt của buôn làng mình. Tinh bảo, trong suốt quá trình sáng chế, anh luôn tâm đắc với chiếc máy ghi âm có thể thu âm xa hàng cây số trong rừng sâu và chiếc máy quay phim mang hiệu ATT (tức viết tắt của từ Ating Tinh-PV).
Với chiếc camera này, tại Lễ hội Văn hóa - Thể thao các dân tộc miền núi Quảng Nam, được tổ chức tại huyện Đông Giang vào năm 2005, Ating Tinh đã khiến nhiều người tò mò, ngạc nhiên. Chỉ bằng với hộp sắt hình vuông, Ating Tinh đã ghi lại toàn bộ buổi lễ, sang đĩa cho các cơ quan ban ngành huyện Đông Giang.
Tinh kể: "Việc mình sáng chế ra cái máy thu âm là do đàn heo của gia đình anh bị lạc mất một con, khiến Amế (mẹ) anh buồn, đi tìm qua mấy quả đồi nhưng không thấy. Sau khi thuyết phục mẹ, mình lấy bộ loa của radio và cả linh kiện của bộ thu nữa kết nối thành máy ghi âm có một đầu thu, một đầu phát. Rồi mình mang bộ thu (dạng bẫy) lên núi gắn vào cây rừng, ở vị trí có dấu chân heo, rồi bật máy lên sẵn và cài âm thanh trùng với tần số trên một chiếc radio rồi về nghe theo dõi".
Rồi một buổi tối nọ, khi cả nhà đang ngồi ăn thì Tinh nghe thấy tiếng ụt ịt của chú heo nhà mình, cả nhà tìm đến bắt về. Dân làng Gừng nghe tin Tinh dùng máy ghi âm bắt được heo đi lạc, cả làng đêm đó kéo đến nhà anh để xem. Thế rồi những làn điệu dân ca Cơtu do già làng, cha mẹ anh hát được Tinh thu âm rồi phát qua sóng radio, dân làng nghe, vui như ngày hội!
Chiếc Camera mang hiệu ATT độc nhất vô nhị của Ating Tinh (Ảnh do nhân vật cung cấp)
"Ơ... Giàng (Trời) có mắt, cho thằng Tinh cái đầu giỏi quá! Từ nay dân làng nói cái chi cũng phải nói đúng đó. Nó làm ra máy nói được tiếng người, tiếng con vật rồi, vậy ta phải nói thiệt không thì Giàng bắt chết", già làng Ating Véh thốt lên sung sướng. Sau đó, những máy ghi âm do Tinh sáng chế còn hỗ trợ Công an huyện Đông Giang ngăn chặn và phá được nhiều vụ án, bảo đảm an ninh trật tự cho bản làng.
"Thủ lĩnh" của thanh niên vùng cao
Nay mới 30 tuổi nhưng Ating Tinh đã làm nên nhiều kỳ tích khiến đồng bào khắp vùng khen ngợi. Với họ, Ating Tinh không chỉ là người tài giỏi trong việc sáng chế các linh kiện điện tử phục vụ đồng bào mà anh còn là thủ lĩnh trong công tác Đoàn, người anh của hàng nghìn trẻ em Cơtu nơi núi rừng Trường Sơn đại ngàn.
Già làng Ating Véh tự hào: "Đi khắp vùng ni không tìm được người nào tài giỏi như Ating Tinh đâu. Ating Tinh là thủ lĩnh của thanh niên khắp buôn làng Cơtu mình mà ai nghe cũng đều thán phục!. Không phải ngẫu nhiên mà già Véh lại lựa lời để nói về chàng trai Ating Tinh một cách đầy tự hào như vậy. Bởi trong suốt nhiều năm làm công tác đoàn, Tinh đã có nhiều việc làm tốt, sáng kiến hay giúp đỡ buôn làng thoát khỏi đói nghèo".
Ating Tinh bên con đường mở về thôn Aduông 2 (Ảnh do nhân vật cung cấp)
Chỉ tay về phía chiếc cầu gỗ vừa được đoàn viên thanh niên thị trấn Prao làm tạm để bà con thôn Aduông 2 (thị trấn Prao) có điều kiện qua sông, Tinh cho biết: "Thấy cuộc sống của bà con thôn Aduông 2 còn gặp nhiều khó khăn, nhất là việc đi lại vào mùa mưa lũ nên mình đã vận động một số đơn vị, cá nhân để xây cây cầu tạm qua thôn Aduông 2 để đồng bào đi lại. Cây cầu nhỏ này hiện trở thành cầu nối giúp đồng bào Aduông 2 không bị cô lập với bên ngoài. Năm 2010, con đường đi vào thôn Aduông 2 được khởi công cũng chính từ sáng kiến cùng công sức của Ating Tinh và lực lượng thanh niên thị trấn Prao miệt mài đào mở".
Mặc dầu vậy, Ating Tinh bảo sẽ không bao giờ quên những tháng ngày gian khó bên mái ấm gia đình. Năm 2002, khi học xong lớp 12, do hoàn cảnh kinh tế gia đình khó khăn nên anh phải nghỉ học để giúp đỡ gia đình. Anh chia sẻ: "Bây giờ kinh tế đất nước đã khác rồi, đồng bào mình cũng đã dần thoát nghèo, có cái ăn, cái mặc. Nhưng không dừng lại ở đó, mình muốn làm thêm nhiều việc tốt, có ích hơn nhằm giúp đỡ đồng bào; giúp đồng bào hiểu rõ thêm về nhiều máy móc hiện đại, xóa bỏ hẳn những hủ tục lạc hậu, nâng cao hơn dân trí".
Ating Tinh chia sẻ, bản thân mình đã gắn kết với công tác đoàn từ nhiều năm nên sẽ luôn nhiệt tình tham gia các phong trào từ văn nghệ, thể thao đến giúp đỡ bà con các thôn bản. Động viên anh em đoàn viên thanh niên thực hiện tốt những công trình thanh niên, giúp đỡ cho bà con dân bản đổi công tỉa lúa, phát rẫy, đào ao cá... Đặc biệt, trong tương lai sẽ tiếp tục mở đường vào các bản xa xôi của thị trấn để giúp người dân thuận tiện trong việc đi lại Tinh nói.
Anh cho biết, trong năm 2011 này sẽ ra mắt một thiết bị dành cho người hay quên và con rô-bốt biết nói tiếng người để trả lời câu hỏi của các bạn đoàn viên khi tham gia sinh hoạt đoàn.
Vương Hoàng - Hiểu Anh
