Thông cáo báo chí Nhà Trắng cho hay: “Hai nhà lãnh đạo đã bàn bạc đến một số vấn đề, trong đó Tổng thống Donald Trump đã tán thành yêu cầu của Chủ tịch Tập Cận Bình về việc tôn trọng chính sách "Một Trung Quốc". Hai bên cũng trao đổi lời mời đến thăm song phương. Lãnh đạo hai nước đều mong chờ những cuộc nói chuyện về những kết quả thành công rực rỡ trong tương lai”.
Bộ Ngoại giao Trung Quốc thì khẳng định: “Tổng thống Trump nhấn mạnh ông hoàn toàn hiểu rõ tầm quan trọng của việc tuân thủ chính sách "Một Trung Quốc" đối với chính phủ Mỹ”.
Công nhận chính sách "Một Trung Quốc" giúp “tan băng” quan hệ Mỹ - Trung?
Theo Reuters, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã thay đổi chiến thuật và tuyên bố công nhận chính sách Một Trung Quốc, đây như một “liều thuốc” xoa dịu căng thẳng ngoại giao giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới sau khi Tổng thống Mỹ thực hiện cuộc điện đàm với người đứng đầu Đài Loan Thái Anh Văn và những nghi vấn của ông Trump về chính sách Một Trung Quốc.
Cây bút Reuters điểm lại, kể từ khi ông Trump thắng cử, Chủ tịch Tập Cận Bình đã liên lạc với ông Trump tổng cộng 3 lần, trong đó có 2 điện mừng. Họ đã có cuộc nói chuyện bằng điện thoại vào ngày 14/11, trong đó ông Tập nói rằng hợp tác “là lựa chọn đúng đắn duy nhất”.
Và cuộc trò chuyện giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ - Trung được thực hiện sau gần 3 tuần kể từ khi ông Trump bước vào Nhà Trắng và cũng là sau 18 cuộc trò chuyện của ông Trump với các nguyên thủ trên thế giới, trong đó có Tổng thống Nga Putin và Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan.
Trước cuộc điện đàm một ngày, ông Trump có gửi một bức thư cho chủ tịch Trung Quốc và bày tỏ ý muốn có một mối quan hệ êm dịu hơn với Trung Quốc. Tổng thống Mỹ cũng cảm ơn ông Tập về bức điện mừng và gửi lời chúc mừng năm mới tới đất nước Trung Quốc.
Xem thêm >>> Mỹ: Sơ tán khẩn cấp trước nguy cơ đập cao nhất nước có thể bị vỡ
Tại sao Tổng thống Donald Trump lại thay đổi quan điểm của mình về chính sách "Một Trung Quốc"? Jan Gaspers, chuyên gia nghiên cứu chính sách Âu - Trung (ECPU) thuộc Viện Nghiên cứu Trung Quốc lý giải: “Chính sách "Một Trung Quốc" không phải là “quân át chủ bài” trong việc tái thiết toàn diện quan hệ Mỹ - Trung Quốc. Trái lại, mục tiêu tuyên bố của ông Trump về “tan băng” quan hệ song phương Mỹ - Trung chỉ có thể diễn ra với điều kiện chính sách Một Trung Quốc không bị “động chạm đến””.
Trước đó, Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Jame Mattis đã khẳng định rõ lập trường của mình về vấn đề "Một Trung Quốc". Ông Tillerson đã khuyên ông Trump trước khi điện đàm với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình rằng chính sách "Một Trung Quốc" rất quan trọng đối với Washington. Hơn nữa, công nhận chính sách có ý nghĩa quyết định đến việc hình thành quan hệ Mỹ với các đối tác ở khu vực khác.
Nhưng còn quá sớm để khẳng định mối quan hệ Mỹ - Trung đã “tan băng”. Washington – Bắc Kinh vẫn phức tạp cho dù chính quyền của ông Trump hiện nay vẫn muốn hợp tác kinh tế với nước này. “Một nhà lãnh đạo khó nắm bắt, khó đoán như Tổng thống Donald Trump thì thật khó có thể dự đoán liệu ông ấy có thực sự tuân thủ chính sách "Một Trung Quốc" hay không?”, nhà ngoại giao cho hay.
Song việc Mỹ tôn trọng chính sách "Một Trung Quốc" sẽ là cơ hội giúp Mỹ có được nhiều thỏa thuận thương mại trong thời gian tới. “Sau khi thay đổi luận điểm về vấn đề Đài Loan, Mỹ sẽ tăng sức ép với Bắc Kinh về vấn đề thương mại và kinh tế. Đây là sự nhượng bộ có tính toán rất kỹ lưỡng”, Jan Gaspers nói.
Lý giải về thời điểm cuộc gọi lịch sử này, chuyên gia Gaspers cho hay, không phải ngẫu nhiên mà ông Trump cùng với nội các của mình sắp xếp cuộc gọi. Cuộc điện đàm diễn ra ngay khi Thủ tướng Nhật Shinzo Abe đến thăm Mỹ, với nhiều thông tin cam kết Mỹ sẽ bảo vệ đồng minh Nhật Bản. Với cuộc điện đàm vừa qua, ông Trump đã gửi một tín hiệu tích cực, xoa dịu Bắc Kinh vào đúng thời điểm.
“Chính phủ mới của Mỹ đang từng bước định hình các quan hệ đối ngoại bởi trong nội các của ông Trump cũng có những quan điểm khác nhau về đối sách với Trung Quốc, không chỉ về chính sách Một Trung Quốc, hay về các cuộc tranh chấp thương mại mà còn về vấn đề Biển Đông. Với một lãnh đạo không có nhiều kinh nghiệm chính trị, các “trợ thủ” của ông Trump sẽ còn “vất vả” nhiều”, chuyên gia Trung Quốc dự báo.
Song, có cái nhìn lạc quan hơn về cuộc điện đàm Mỹ - Trung, Jia Qingguo, người đứng đầu khoa Nghiên cứu Quốc tế tại Đại học Bắc Kinh cho biết ông Trump mặc dù đã gây ra nhiều bất an trong thời gian qua, song tình hình đã ổn định trở lại. “Ông Trump cần đảm bảo, ông ấy sẽ là một vị lãnh đạo có trách nhiệm. Đây là tin tốt đối với Trung Quốc, bởi quan hệ Mỹ - Trung ổn định sẽ có lợi cho Trung Quốc và hai bên có thể hợp tác thương mại”, ông Jia nói.
Xem thêm >>> Cô gái 26 tuổi chi 4,5 tỷ đồng đi vòng quanh thế giới
Phương Anh
