Tháng tư về trong cái mát dịu cuối xuân đầu hè, cái nắng chưa kịp chói chang đổ lửa và những chồi non vươn mình đón những tia nắng dịu dàng của mặt trời đầu mùa hạ. Có một loài hoa chỉ nở rộ trong thời khắc giao mùa đặc biệt này của Hà Nội, đó là hoa loa kèn.
Thứ hoa bình dị, không hề rực rỡ phô trương mà cứ dịu dàng tinh khôi màu trắng, nhuỵ vàng, cánh dày, khi chưa nở chụm lại như búp măng, khi nở xoè rộng khoẻ khoắn mang mùi hương dịu mát, dễ chịu. Loa kèn còn được gọi là huệ tây, được ví như cô thiếu nữ tràn căng nhựa sống. Hoa đã từng xuất hiện trong nhiều bức hoạ lừng danh của nhiều hoạ sỹ tên tuổi. Trong đó nổi tiếng nhất là bức hoạ Thiếu nữ bên hoa huệ của hoạ sỹ Tô Ngọc Vân. Bức vẽ miêu tả một cô gái trong chiếc áo dài trắng tinh khôi, e ấp bên bình hoa huệ tây trắng, và dường như kể từ đó, hình ảnh thiếu nữ áo dài trắng và hoa huệ đã trở thành nét đặc trưng của văn hoá Hà Nội. Nhiều nhiếp ảnh gia hôm nay cũng chọn đề tài sáng tác là hoa loa kèn bên những thiếu nữ Hà thành vóc dáng mảnh mai.
Ai đó đã gọi loa kèn là loài hoa của người Hà Nội quả không sai. Loài hoa tuy bắt nguồn từ nước ngoài nhưng khi du nhập về Việt Nam, nó lại trở nên gần gũi với phong cách thanh lịch của người Hà Nội. Loài hoa cánh dài, thân thẳng, mùi hương thoang thoảng vô cùng dễ chịu, thanh khiết, được người Hà Nội yêu mến bởi nó không quá sặc sỡ và sắc hương không phô trương, nhưng lại lưu giữ được vẻ đẹp lâu bền và hương thơm cho đến tận khi tàn.
Hoa loa kèn được coi là biểu tượng của sự tinh khiết, thủy chung và là một trong các loài hoa xưa nhất thế giới. Truyền thuyết kể về một loài hoa loa kèn khởi nguồn từ tình yêu chung thủy, son sắt vẹn toàn của nàng Lilia dành cho chàng Giắc, hình ảnh nàng lấy trái tim từ lòng ngực của mình để vùi chôn trong nấm mộ mà nàng nghĩ là của Giắc. Và từ nơi nấm mộ có trái tim ấy mọc lên những đóa hoa tinh khiết, trắng ngần tỏa ngát một mùi hương dịu ngọt của tình yêu chung thủy, cao thượng mà đời nay nhân gian cho gọi là hoa loa kèn, hay hoa bách hợp.
Hoa loa kèn được trồng ở các làng hoa ngoại thành ven đô. Hàng năm cứ mỗi độ tháng tư, những chiếc xe đạp, xe thồ chở đầy loa kèn tràn về khắp phố. Gần như đi đâu ta cũng bắt gặp loài hoa này, nhưng chỉ rộ độ hai tuần đầu và giữa tháng tư mà thôi. Ai yêu hoa loa kèn đều muốn tranh thủ tận hưởng, thưởng thức vẻ đẹp của nó bởi chả mấy sẽ qua mùa. Một lọ hoa loa kèn góc nhà sẽ làm không gian của bạn thơm ngát, nhẹ nhõm và trong lành như mỗi sớm mai. Nếu rứt những nhuỵ vàng trong bông hoa đi, chơi hoa sẽ được bền hơn mà vẫn giữ được mùi hương.
Mùa loa kèn đến, thiếu nữ Hà Nội lại được dịp chọn những bộ áo dài trắng tinh khôi, tha thướt tạo dáng bên hoa. Mỗi mùa lại một loài hoa, Hà Nội đúng là mảnh đất hội tụ của các loài hoa đẹp. Tuy không nổi tiếng như xứ sở hoa Đà Lạt, nhưng Hà Nội lại có những loài hoa hết sức đặc trưng, mà những ai yêu Hà Nội mới cảm nhận được giá trị, vẻ đẹp của các mùa. Với riêng tôi, tháng tư có nhiều dấu mốc đáng nhớ. Tôi yêu tháng tư không chỉ bởi có ngày sinh nhật của mình, mà còn bởi tiết trời giao mùa rất đỗi dịu dàng trong trẻo mà vẫn nồng nàn như những cảm xúc thuở mới bắt đầu yêu... Và tôi cũng yêu loài hoa loa kèn bởi nó đẹp dịu dàng thanh khiết, cái đẹp không bị pha tạp bởi những ồn ào náo nhiệt đua đòi của chốn thị thành đầy cạm bẫy.
Khi tôi viết những dòng này, ngoài phố đã bắt đầu ngập tràn những gánh loa kèn, đi đâu cũng dễ dàng nhận ra màu trắng tinh khôi không bị lẫn trong muôn vàn sắc hương của các loài hoa khác. Và những cơn gió cuối xuân đưa đẩy mùi hương ấy len lỏi, gợi trong ký ức của tôi nhớ về những kỷ niệm thân quen. Bất chợt thèm cảm giác đi giữa những luống hoa kèn thẳng tắp, đưa tay nâng niu những nụ hoa trắng như ngón tay búp măng thanh mảnh khi còn e ấp chưa nở bừng kiêu hãnh, ẩn giấu hương thơm trong lành thanh cao. Và để yêu thêm Hà Nội, thành phố của những mùa hoa, của những thời khắc giao mùa xuân - hạ - thu - đông đi qua, trở về bình yên và thân thuộc...
Tháng 3/2013
Hoài An Lê
