“Bún mắng”, “cháo chửi”... đã không còn lạ với mọi người ở Việt Nam. Tuy nhiên, cảnh tượng tranh nhau thức ăn tại một nhà hàng ở TP.HCM làm nhiều người xem không khỏi “sốc”. Nhiều ý kiến cho rằng, đây là cảnh thường gặp ở các bữa tiệc buffet ở Việt Nam. Và văn hóa ăn tiệc ở nơi công cộng như nhà hàng, hội nghị... nói chung vẫn là điều đáng phải bàn hiện nay.
Cảnh tranh giành ăn buffet trong clip đã tạo ra sự phản cảm về văn hóa ăn uống của người Việt
Đi ăn hay đi tranh
Tiệc buffet xuất phát từ văn hóa ẩm thực của phương Tây. Họ đề cao tính giao lưu, xã giao trong khi thưởng thức ẩm thực. Bữa ăn không những làm cho người dùng no bụng mà ở đây mọi người được thể hiện sự tôn trọng lẫn nhau và nó là một phần của văn hóa ăn uống. Chính nhờ không gian cởi mở, tự do mà hình thức ẩm thực này tạo cơ hội cho thực khách gặp gỡ, trò chuyện.
Tuy nhiên không phải vì thế mà tiệc buffet được hiểu là xô bồ, mất trật tự. Một nguyên tắc khi ăn tiệc này là khách phải xếp hàng để lấy thức ăn, và hàng chỉ đi theo một chiều. Thông thường trước khi nhập tiệc, nhân viên phục vụ sẽ sắp xếp thức ăn theo thứ tự từ món đầu tiên là khai vị đến món cuối cùng là tráng miệng và nước uống. Vì thế thực khách phải xếp hàng đi từ đầu đến cuối bàn để lấy thức ăn, món nào thích thì chọn, không thì bỏ qua.
Nhưng những nét đẹp trong kiểu ăn buffet gần như mất đi hoàn toàn với nhiều thực khách Việt Nam. Và đoạn clip dài hơn 1 phút quay cảnh các thực khách tranh nhau thức ăn được cho là ở một nhà hàng buffet tại TP.HCM khiến người xem "cảm thấy xấu hổ". Sau 24 giờ xuất hiện trên youtube, clip thu hút hơn 10.000 lượt xem, bình luận, chia sẻ chủ yếu phê phán của người xem. Theo chia sẻ của chủ nhân đăng đoạn clip lên mạng cho biết, quang cảnh trên được quay ở một nhà hàng buffet Việt Nam. Nhiều thành viên trên các diễn đàn còn chỉ ra nhà hàng này nằm trên đường Kỳ Đồng (quận 3, TP HCM) trong chương trình giảm giá “Buffet size khủng giá 100.000 đồng".
Cảnh tượng “cao trào” nhất trong clip là khi nhân viên nhà hàng vừa mang món hải sản tươi đến bàn ăn. Trong khi người phục vụ đổ thực phẩm ra khay thì cả chục thực khách nam nữ chen lấn la ó, xô đẩy để giành lấy thức ăn đầy đĩa của mình. Không quá khó để người xem clip nhận ra là số lượng đồ hải sản mang ra có hạn. Tuy nhiên, những thực khách đứng gần đã nhanh tay nhặt đến cả chục con tôm cho vào đĩa của mình.
Nhưng có lẽ không cần đến clip này thì cách ứng xử trong những bữa tiệc buffet cũng đã không ít lần được nhắc đến trong thời gian qua. Đa phần ai đã từng tham gia tiệc buffet đều phải ái ngại bởi cách ăn buffet có một không hai của không ít thực khách Việt.
Nhiều thực khách tỏ ra từng trải với kinh nghiệm từng ăn ở nhà hàng này nhận xét: “Xã hội Việt Nam hiện nay, mọi thứ đều đắt đỏ. Không phải cũng dám ăn một bữa buffet nếu không có đợt giảm gia. Vì thế, người dân đổ tranh nhau là điều chẳng tránh khỏi". Tuy nhiên những lý do mang tính “bao biện” khó khiến cho mọi người hài lòng. Anh Phan Văn Mạnh, quận Hai Bà Trưng, Hà Nội cho rằng: “Tôi nghĩ bất cứ ai xem clip đều thấy vô cùng xấu hổ. Rõ ràng cách ứng xử của người đi ăn nhà hàng như vậy là cực kỳ phản cảm, thiếu văn hóa. Nhìn nhận sự việc bằng con mắt khách quan để chúng ta xem đó là một bài học cho chính bản thân mình”.
Không chỉ gây sốc bởi kiểu giành giật các món ăn trên bàn tiệc buffet, những thực khách trong đoạn clip còn khiến cư dân mạng phải choáng váng vì tiếng gào thét, la ó. Dù đa số đều phê phán nhưng không ít người cho rằng “lỗi” xuất phát từ chính nhà hàng. Bạn có nick name Quy Bui chia sẻ trên youtube: “Rõ ràng là cửa hàng sale off với cái giá 100.000 đồng, điều đó khẳng định là đông khách. Mình thấy trong clip, quán khá đông. Vậy mà, họ chỉ chuẩn bị một số lượng giới hạn những món ngon. Còn các món khác có thấy khách lấy đâu. Và mình thấy ở đâu mà chả thế, cái mác sale off thì tranh nhau là chuyên quá đỗi bình thường".
Xẩu hổ vì luôn bị nhắc nhở ý thức
Có lẽ clip đăng tải trên youtube về cảnh tranh giành thức ăn ở nhà hàng buffet ngày 26/7 vừa qua chỉ là giọt nước tràn ly cho những biểu hiện phản cảm trong văn hóa ăn uống nơi cộng cộng của không ít người Việt Nam. Tôi còn nhớ một lần cùng một vài người bạn làm truyền thông của một công ty nước ngoài đến ăn buffet tại một nhà hàng có tiếng ở khu vực Cầu Giấy, Hà Nội. Dù đã được cảnh báo trước về chất lượng và số lượng đồ ăn buffet ở đây. Nhưng người bạn từng sinh sống tại Úc vẫn muốn biết người Việt Nam “hòa nhập mà không hòa tan” trong văn hóa phương Tây ra sao. Tuy nhiên, điều khiến chúng tôi thất vọng không chỉ là chất lượng và số lượng đồ ăn nghèo nàn mà còn ở cách ăn và kiểu ăn của thực khách.
Nhà hàng này làm buffet với phương châm “theo kịp thời đại”, “giá cả cạnh tranh”. Các món đồ hải sản đều không còn tươi, thịt gà được quảng cáo là gà ta nhưng vừa khô vừa bã. Số lượng món ăn tỉ lệ nghịch với số thực khách quá đông. Có lẽ vì thế mà vài món chủ lực (như tôm, cá) được mang ra đều nhanh chóng còn trơ lại khay, trái ngược với những chiếc khay thức ăn hết sạch thì các bàn ăn lại thừa mứa các thực phẩm chưa hề được đụng đũa. Những con tôm đã được nhúng chín, những miếng thịt gà được mang ra được các “thượng đế” trộn lẫn với rau, đậu, ngao… “tạp pí lù”â . Dù chủ nhà hàng có muốn tận dụng chắc cũng không thể. Chỉ khổ cho những người phục vụ thay vì dọn bát đĩa bẩn thì lại phải luôn miệng hỏi thực khách “món này quý vị có dùng nữa không?”.
Anh Nguyễn Mạnh Hùng, phụ trách maketting một trung tâm đào tạo giáo dục của Cannada ái ngại chia sẻ: “Không chỉ ở Việt Nam tâm lý mất tiền không ăn hết cũng phải lấy đầy. Đi ra nước ngoài, cũng có lần tôi thấy cảnh khách Việt Nam mình bị những người phục vụ trong nhà hàng nước bạn kín đáo lắc đầu khi thấy lấy thức ăn trên đĩa quá nhiều, ăn không hết bỏ thừa lại. Hoặc do đi đứng vô ý va vào người khác, hay cười nói hơi quá to, ăn nhai hơi lớn tiếng. Nếu ai đã đi du lịch Singapore, có dịp đến các nhà hàng ăn Hàn Quốc, chắc chắn họ sẽ bắt gặp những dòng chữ ghi bằng tiếng Việt: "Xin vui lòng lấy đủ thức ăn. Nếu ăn để thừa từ 100g trở lên phạt 5 đô. Họ còn đề kèm dòng chữ xếp hàng 4 người lần lượt vào lấy thức ăn. Mà các nhà hàng này đâu phải chỉ phục vụ cho người Việt Nam, còn cả khách các nước khác đến. Thế mà họ chỉ ghi câu nhắc nhở bằng tiếng Việt (không kèm tiếng Anh). Thực sự lúc đó, tôi đọc mà không khỏi xấu hổ, kèm theo sự chạnh lòng. Trước giờ tôi vẫn giới thiệu với bạn bè nước ngoài sự cầu kỳ trong thưởng thức ẩm thực Việt Nam. Nhưng những dòng chữ “thật thà” của các nhà hàng nước ngoài khiến tôi không khỏi buồn.
Ngân Giang- Hoàng Mai
