Người tiêu dùng 'lĩnh án'

Chuyện không mới, nhưng chưa bao giờ cũ: Đội mũ bảo hiểm rởm khi tham gia giao thông sẽ bị xử phạt. Xử phạt người tham gia giao thông, chuyện tưởng như đã quá quen “trong ngành”, tham gia giao thông mà vi phạm các quy định pháp luật dĩ nhiên sẽ bị phạt: miễn bàn, khỏi cãi.

Thế nhưng đội mũ bảo hiểm rởm không giống như hành vi lạng lách, đánh võng, vượt đèn đỏ, đi sai làn đường, đi quá tốc độ, đi vào đường một chiều, đường cấm… Đội mũ bảo hiểm rởm xét ở một góc cạnh nào đó không nằm trong nhóm các trường hợp “không thuộc” Luật giao thông đường bộ. Bởi lẽ nó là tại cái mũ bảo hiểm, cái mũ nó kém chất lượng, mũ rởm chứ không phải tại người tham gia giao thông.

Phạt người đội mũ bảo hiểm là phạt người tiêu dùng

Quy định sẽ xử phạt người đội mũ bảo hiểm rởm của ngành giao thông dường như đã không xét đến khía cạnh người đội mũ bảo hiểm rởm chính là người tiêu dùng, là nạn nhân cần được pháp luật bảo vệ, cần được hỗ trợ, giúp đỡ.

Luật Bảo vệ người tiêu dùng tại Điều 4 đã quy định rất rõ: Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng là trách nhiệm chung của Nhà nước và toàn xã hội. Và quyền lợi của người tiêu dùng được tôn trọng và bảo vệ theo quy định của pháp luật.

Chưa biết việc bảo vệ người tiêu dùng trong vấn đề mua và sử dụng phải mũ bảo hiểm rởm đến đâu chỉ biết trước mắt họ phải gánh thêm chế tài xử phạt nếu như đội mũ bảo hiểm kém chất lượng đi ra đường.
Bản thân người tham gia giao thông trong vấn đề này cũng là người tiêu dùng, khi mua mũ bảo hiểm khó có thể phân biệt được đâu là mũ bảo hiểm đáp ứng được tiêu chuẩn kỹ thuật, đâu là mũ kém chất lượng.  Không ít người tiêu dùng bỏ tiền ra mua mũ bảo hiểm “xịn” nhưng lại dính mũ bảo hiểm rởm.

Họ đang trông mong vào việc cơ quản lý vào cuộc ngăn chặn hành sản xuất, buôn bán mũ bảo hiểm rởm, họ kỳ vọng và đòi hỏi trách nhiệm từ các cấp quản lý chứ không phải là mang người tiêu dùng ra để “lĩnh án” thay cho những kẻ vi phạm pháp luật.

Có lẽ không ở đâu người tiêu dùng lại vừa là nạn nhân khi sử dụng phải hàng hóa kém chất lượng lại vừa bị phạt vì việc sử dụng hàng hóa đó. Và nếu quy định này của ngành giao thông được nhân rộng và được các ngành khác “học tập” áp dụng, rất có thể sẽ có chuyện mặc áo rởm bị phạt, ăn bát phở rởm cũng bị phạt…

Điều này đi ngược lại với quyền lợi của người tiêu dùng được ghi nhận trong Luật bảo vệ người tiêu dùng năm 2010. Trong đó nhấn mạnh: người tiêu dùng “được bảo đảm an toàn tính mạng, sức khỏe, tài sản, quyền, lợi ích hợp pháp khác khi tham gia giao dịch, sử dụng hàng hóa, dịch vụ do tổ chức, cá nhân kinh doanh hàng hóa, dịch vụ cung cấp.” (Khoản 1, Điều 8)

Luật gia Giang Quyết