Dự án sân bay Long Thành được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm. (Ảnh; Internet).
Bộ trưởng bộ Giao thông Vận tải, thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, trình bày báo cáo Nghiên cứu khả thi (NCKT) dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cảng Hàng không quốc tế (CHKQT) Long Thành.
Theo đó, dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư CHKQT Long Thành do UBND tỉnh Đồng Nai làm chủ đầu tư.
Mục tiêu là xây dựng phương án cụ thể để tổ chức thực hiện thu hồi đất một lần cho toàn bộ dự án CHKQT Long Thành; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; giải quyết việc làm cho người có đất bị thu hồi; quản lý sử dụng có hiệu quả diện tích đất đã thu hồi chưa sử dụng; xây dựng hạ tầng KT-XH; tổ chức phát triển sản xuất, bảo đảm ổn định đời sống nhân dân vùng chịu ảnh hưởng của Dự án.
Dự án nằm trên địa bàn 6 xã của huyện Long Thành, tỉnh Đồng Nai. Tổng diện tích đất dự kiến thu hồi khoảng 5.585,14ha, tổng mức đầu tư khoảng 23.049 tỷ đồng (theo thời giá tháng 7/2017), nguồn vốn từ nguồn ngân sách Nhà nước.
Cũng theo báo cáo, tổng mức đầu tư của Dự án khoảng 23.049 tỷ đồng, bao gồm: Lập báo cáo NCKT Dự án: 35,0 tỷ đồng; xây dựng hạ tầng các khu tái định cư: 4.042,2 tỷ đồng; tái lập hạ tầng ngoài ranh giới cảng hàng không: 479,0 tỷ đồng; xây dựng khu nghĩa trang: 50,7 tỷ đồng; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư: 18.054,0 tỷ đồng; đào tạo nghề, giải quyết việc làm, ổn định cuộc sống người dân: 388,1 tỷ đồng.
Về nguồn vốn, ngân sách Trung ương đảm bảo bố trí đầy đủ để thực hiện thu hồi đất một lần cho toàn bộ Dự án; toàn bộ các khoản thu từ đấu giá quyền sử dụng đất, giao đất tái định cư, cho thuê đất được hoàn trả ngân sách Trung ương theo quy định.
Dự kiến nguồn vốn và cơ cấu vốn: Ngân sách Trung ương: 21.889 tỷ đồng (chiếm 95% TMĐT Dự án); ngân sách Trung ương ứng: 1.160 tỷ đồng (chiếm 5% TMĐT Dự án), UBND tỉnh Đồng Nai có trách nhiệm hoàn trả ngân sách Trung ương theo quy định.
Như vậy, ngoài 5.000 tỷ đồng đã được Quốc hội khóa XIV, kỳ họp thứ 2 về Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2016-2020 thông qua, Dự án cần tiếp tục bố trí bổ sung nguồn vốn 18.049 tỷ đồng.
ĐBQH Hồ Văn Năm phát biểu tại phiên thảo luận tổ sáng nay. (Ảnh: D.Thu).
ĐBQH Hồ Văn Năm (đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) thống nhất chủ trương thu hồi đất một lần. Tuy nhiên, ông lo ngại về vấn đề vốn và cho rằng, cần tính toán khi triển khai thực hiện đồng bộ.
ĐBQH Hồ Văn Năm cũng băn khoăn về dự toán nguồn vốn đầu tư dự án. “Muốn thu hồi đất phải chú trọng xây dựng khu tái định cư. Tiền bồi thường thu hồi đất, hỗ trợ tái định cư hơn 18.000 tỷ đồng nên cân nhắc xem xét nguồn kinh phí, không thể giao hết cho Đồng Nai. Nếu có điều kiện ứng trước là tốt, nhưng đặt điều kiện Đồng Nai không đủ kinh phí thì thế nào?”, ĐBQH Hồ Văn Năm nói.
Ông cũng đặc biệt quan tâm vấn đề đào tạo tay nghề, cần quản lý chặt vì đây là vấn đề rất dễ bị lợi dụng.
“Thực tế, có những trường hợp lập danh sách đưa người đi đào tạo tay nghề nhưng lại không có ở các trung tâm đào tạo. Tôi cũng băn khoăn về giá bồi thường đất tái định cư. Nếu áp theo giá của Nhà nước so với giá thị trường có sự chênh lệch lớn. Vì vậy, phải làm công tác dân vận tốt, để người dân thông thì mới thu hồi đất được. Nếu không làm kỹ, chắc chắc sẽ xảy ra tình trạng phức tạp”, ĐBQH Hồ Văn Năm nói.
“Bồi thường giá đất phải làm tốt để người dân đồng tình, ủng hộ, khi lập khu tái định cư thì người dân bị thu hồi đất đủ tiền mua một suất tái định cư. Thực tế có những trường hợp đất thu hồi nhiều nhưng khi mua một suất tái định cư lại không đủ tiền”, ông Năm nêu.
Ông lo ngại về vấn đề đào tạo nghề, giải quyết việc làm, ổn định cuộc sống người dân. Tránh trường hợp không bố trí việc làm kịp thời, dẫn đến “nhàn cư vi bất thiện”, gây mất trật tự an ninh xã hội.
“Cần tăng cường giám sát, kiểm tra của các cơ quan Trung ương, dân cử, làm sao bảo đảm nguồn vốn bỏ ra được hiệu quả, tránh lãng phí, tránh lợi ích nhóm. Nhiều khu tái định cư, người dân ở năm trước năm sau đã nứt thì rất phản cảm. Thậm chí có những trường hợp được cấp đất tái định cư nhưng bán lại cho người khác và đi thuê nhà ở…”, ông Năm nhấn mạnh.
Đồng tình, ĐBQH Nguyễn Lâm Thành (đoàn ĐBQH tỉnh Lạng Sơn) cho rằng, đào tạo nghề phải gắn với các phương án rõ ràng và có sự phối hợp tốt cùng doanh nghiệp. Cần phải nghiên cứu rất kỹ vấn đề này nếu không sẽ gây khó khăn cho người dân.
ĐBQH Bùi Văn Thông (đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai) nêu ý kiến về vấn đề bố trí nguồn vốn giải phóng mặt bằng cho tốt, nếu không làm khéo vấn đề này thì từ đầu năm đến cuối năm, giá thành đã có thể khác. “Cần công khai, minh bạch, vì tỉnh Đồng Nai thu hồi đất nhưng đơn vị trực tiếp thực hiện lại là cấp huyện. Nếu không giám sát chặt chẽ sẽ phát sinh khiếu kiện phức tạp. Ngay cả khung giá đất quy định cũng cần tính toán cho phù hợp, nếu không sẽ khó khăn cho Đồng Nai vì những vấn đề khiếu nại”, ông Thông nói.
ĐBQH Dương Trung Quốc đặc biệt quan tâm đến vấn đề minh bạch khi thực hiện dự án. Cần có giám sát chặt chẽ vì đây là một công trình lớn, chắc chắn phát sinh nhiều vấn đề. Nếu không làm thận trọng sẽ xuất hiện tình trạng tuân thủ pháp luật, thuận theo cái chung lại thiệt thòi.
Còn ĐBQH Bùi Văn Phương (đoàn ĐBQH tỉnh Ninh Bình) cho rằng: “Vấn đề thu hồi, đền bù đất là rất phức tạp. Các vụ khiếu nại, khiếu kiện về đất đai phần lớn là đền bù do thiếu công khai minh bạch. Do đó, phương án đền bù phải công khai ở khu dân cư để dân cư tự giám sát".
