Rắn giun (tên khoa học Typhlopidae) có thể được bắt gặp khắp nơi ở Việt Nam, từ miền Bắc cho tới miền Nam, thậm chí là ngay tại các thành phố lớn như Hà Nội và TP Hồ Chí Minh.
Đúng như tên gọi, chúng có ngoại hình rất giống những con giun đất thường thấy với chiếc đầu tròn và có màu nâu bóng.
Tuy nhiên rắn giun có vảy và không phân đốt, đặc điểm để phân biệt với giun đất. Chúng có một đôi mắt nhỏ xíu trên đầu, đặc biệt là chiếc lưỡi chẻ đôi đặc trưng của loài rắn. Một điểm khác biệt nữa là giun đất sống bằng mùn cây trong khi thức ăn chủ yếu của rắn giun là trứng kiến và mối.
Nơi ở ưa thích của loài rắn tí hon này là khu vực có nhiều gỗ mục và dưới đất ẩm, gần tổ kiến, tổ mối. Vì thế người nông dân thường dễ bắt gặp chúng mỗi khi cuốc đất trên đồng.
Do tập tính sống trong đất nên mắt rắn giun thoái hóa, chỉ còn một chấm nhỏ hầu như không có tác dụng quan sát. Do đó ở nhiều nơi chúng còn được gọi là rắn mù. Chúng chủ yếu sử dụng lưỡi để dò đường. Thông qua chiếc lưỡi này, chúng có thể “nếm” không khí và đánh giá độ ẩm, sự lay động trong không khí, mùi của các sinh vật khác và nơi dẫn đến thức ăn.
Đặc biệt rắn giun là loài sinh sản đơn tính. Chúng không có con đực, toàn bộ rắn giun phát hiện được trong tự nhiên đều là rắn cái. Chúng đẻ trứng và con non nở ra từ trứng cũng là con cái.
Dù có kích thước nhỏ bé nhưng khá nhiều người kinh sợ trước loài rắn này. Trong dân gian thường đồn đại rắn giun là loài rắn kịch độc, chỉ cần bị cắn trúng là cầm chắc cái chết. Tuy nhiên thực tế không phải như vậy. Rắn giun khá hiền lành và không hề có nọc độc vì chúng không cần phải săn mồi. Thêm nữa miệng của chúng quá bé lại không có răng nanh nên không thể cắn người. Một con rắn giun trưởng thành chỉ dài xấp xỉ 20cm, nhỏ hơn cả một con giun đất cỡ lớn.
Rắn giun cũng từng được ghi nhận ở nhiều nơi trên thế giới như châu Phi, vùng Trung Đông, các vùng còn lại của châu Á nhiệt đới và một số khu vực của châu Á có khí hậu ôn hòa, các đảo trên Thái Bình Dương, châu Mỹ (Mexico, Hoa Kỳ), Australia.
Giống như giun đất, rắn giun là loài hữu ích với con người. Chúng đào đất giúp cho đất tơi hơn, nhiều dinh dưỡng và thoáng khí, có lợi cho cây trồng.
Minh Hoa (t/h)
