Tan nát rừng đặc dụng vì bị... phát nhầm?

Cơ bản đã phát xong... rừng đặc dụng

Có mặt tại thôn Nà Lạ, xã Sơn Phú, cách trung tâm thị trấn Na Hang khoảng 30 km dọc theo vùng lòng hồ thủy điện Tuyên Quang về phía Bắc. Thôn Nà Lạ nằm ẩn dưới tán rừng già trong vùng lõi Khu bảo tồn thiên nhiên Tát Kẻ - Bản Bung (rừng đặc dụng Na Hang - PV) hàng trăm năm qua nhưng đến nay họ vẫn chưa có điện, còn nước sạch thì dẫn từ các khe suối về dùng, giao thông đi lại khó khăn.

Nhiều cây có đường kính lớn từ 30 - 40 cm bị chặt hạ và vô số cây bằng bắp đùi cùng chung cảnh ngộ

Biết chúng tôi là nhà báo, ông Triệu Xuân Phú, trưởng thôn Nà Lạ cùng hàng chục hộ dân trong thôn bức xúc bầy tỏ: "Chúng tôi sinh sống ở đây đã lâu và nhiều lần đề nghị lên cấp trên giao đất đến từng hộ gia đình thì chúng tôi mới có đất sản xuất nhưng kiến nghị mãi mà chưa thấy ai trả lời. Trong khi cả thôn có 72 hộ thì 71 hộ không được giao đất, riêng 1 hộ (ông Bàn Văn Tình) được giao khoảng 50ha rừng đặc dụng phát đi để trồng rừng mới".

Như để chứng minh cho lời nói của mình, người dân lấy xe máy đưa chúng tôi vào tận khu vực đang bị phát rừng đặc dụng để trồng rừng. Đó là khu vực đầu nguồn suối Khuổi Hoi. Để vào được nơi này chúng tôi phải vượt qua hơn 3km đường mòn dân sinh đèo dốc dựng đứng. Quả đúng như những gì mà người dân địa phương giới thiệu, theo ghi nhận của PV Người đưa tin, hàng chục ha rừng đặc dụng đã bị phát và đốt, nhiều cây gỗ lớn có đường kính 30 - 40 cm bị chặt hạ ngổn ngang dọc theo khe suối Khuổi Hoi, lá cây còn tươi nguyên, nhựa cây đang nhỏ từng giọt. Theo quan sát thì khu vực này một phần là nương ót từ ngày xưa người dân đã canh tác, một phần vẫn là rừng nguyên sinh có nhiều cây gỗ lớn đã bị phát quang bên dưới.

Phải dành cả một buổi chiều tốc hành leo qua một cánh rừng già, chúng tôi mới đến được nơi một số người phát thuê đang phát ở bên kia khe suối. Hiện trường là nhan nhản những cây gỗ to bằng bắp đùi bị chặt hạ nằm ngả ngốn một góc rừngå. Trong lúc ngồi nghỉ nhóm người phát thuê cho biết: "Chúng tôi gồm 19 người phát ở đây từ cuối tháng 7/2012, làm thuê cho ông Bàn Văn Tình, ông ấy khoán theo diện tích nếu cả phát và trồng thì vài triệu đồng/ha. Hiện tại cơ bản đã phát xong và bắt đầu trồng. Trong lúc phát kiểm lâm cũng đến khảo sát và họ chỉ đến đâu mình phát đến đó, họ còn bảo sau khi dân thu ngô thì phát và trồng cả chỗ ngô dân đang trồng". "Đội phát của chúng tôi phát gần một tháng nay và nay bắt đầu trồng, khoảng chục hôm là xong. Chúng tôi cũng biết phát hết vào đầu nguồn còn đâu nước, nhưng phận đi làm thuê họ chỉ đâu đánh đấy thôi", một thợ phát nói vội sau khi "bắt" một bi thuốc lào đặc quánh.

Không những thế, trên đường trở về thôn Nà Lạ, chúng tôi gặp một dẫy lều trại, xung quanh là hàng vạn cây gỗ lát non đang được một số người chọn những cây khỏe, không bị gẫy trong quá trình vận chuyển để chuẩn bị trồng thay thế khu vực đã bị phát và đốt. Nhìn xung quanh là cả một vạt rừng đen kịt bởi cây cỏ bị đốt cháy, nhiều cây gỗ không may mắn cũng bị ngọn lửa thui rụi đến chết đứng.

Nhầm hay... cố nhầm?

Đem sự việc tìm đến ông Chúc Đức Ngân, phó chủ tịch HĐND xã Sơn Phú (là người thôn Nà Lạ nên ông nắm rất rõ tình hình địa phương - PV), ông cho biết: "Tôi đã nói với trạm kiểm lâm địa bàn là vào thôn, cùng người dân thôn vào kiểm tra chứ để người dân cứ kiến nghị mãi mà không giải quyết thì không được. Nhưng đợi mãi không thấy đồng chí kiểm lâm nào vào nên tôi và mấy thanh niên trong thôn đã vào nắm tình hình. Khu vực đang phát là khu vực Khuổi Hoi thuộc thôn Nà Lạ, xã Sơn Phú, họ đã phát diện tích khoảng trên dưới 40ha".

Trong khi đó, ông Khổng Văn Quang, hạt phó Hạt kiểm lâm rừng đặc dụng Na Hang lại quả quyết: "Khu vực Khuổi Hoi thuộc thôn Nà Lạ, xã Sơn Phú là vũng lõi rừng đặc dụng Na Hang nhưng đất trống, chủ yếu là lau lách nên mới phát đi để trồng cây rừng đặc dụng và thuê Công ty tư vấn thiết kế ở Tuyên Quang tư vấn và thiết kế".

Theo như lời ông Quang: "Chỉ tiêu hàng năm tỉnh giao cho huyện, huyện giao cho 3 ban quản lý cấp cơ sở (Hạt kiểm lâm rừng đặc dụng Na Hang, Hạt kiểm lâm Na Hang, Ban quản lý rừng phòng hộ Na Hang) kiêm nghiệm thực hiện mảng phát triển rừng. Theo kế hoạch giao Hạt kiểm lâm rừng đặc dụng Na Hang phân bổ xuống 4 xã để thực hiện gồm Sơn Phú, Khâu Tinh, Thanh Tương, Côn Lôn chỗ nào đất trống thì mình tổ chức trồng chứ không phải phát rừng đi trồng rừng".

"Trong năm nay, theo kế hoạch huyện Na Hang giao cho Hạt kiểm lâm rừng đặc dụng trồng 240ha rừng phòng hộ đặc dụng chủ yếu là trồng cây lát sau 4 năm sẽ nghiệm thu và 285ha rừng sản xuất ưu tiên cây keo (Theo Quyết định số 147/2007/QĐ-TTg ngày 10/9/2007 của Thủ tướng Chính phủ về Một số chính sách phát triển rừng sản xuất giai đoạn 2007-2015 nên có hỗ trợ, sau 18 tháng sẽ nghiệm thu). Còn việc những cây to bị chặt chúng tôi ghi nhận và sẽ đi kiểm tra và báo cáo, bởi vì anh em đi thực địa về báo cáo khu vực đó chỉ là đất trống và dây leo thôi, chứ tôi cũng chưa đến đó", ông Quang cho hay.

Nhận thấy điềm lạ, chúng tôi vội tìm lại ông Triệu Xuân Phú, trưởng thôn Nà Lạ và được ông cho hay: "Cả thôn có 72 hộ, gần 400 nhân khẩu, 100% người Dao, toàn thôn có 14ha ruộng, 70% dân nghèo, và hơn chục hộ đói (gồm gia đình anh Bàn Giò Lụ, Bàn Văn Nái, Bàn Văn Cà, Chúc Thùng Chiêu, Bàn Văn Chạn, Bàn Giùn Vần, Chúc Thồng Sênh). Họ đói bởi nguyên nhân thiếu đất sản xuất, đông con, thôn liên tục đề nghị được giao đất sản xuất đến từng hộ nhưng không được. Bây giờ vẫn được làm nương nhưng thấp thỏm không biết nhà nước lấy lại lúc nào bởi vì xung quanh là đất của rừng đặc dụng".

Vương Trần