Tiểu thuyết Thần điêu đại hiệp đăng trên tờ Minh Báo (Hong Kong) từ 1959 tới 1961, xoay quanh tình yêu của Dương Quá - Tiểu Long Nữ cùng những cuộc chiến tang thương trên chiến trường, trong giang hồ. Truyện hơn 10 lần được chuyển thể thành phim truyền hình, điện ảnh. Ngoài bản truyền hình quay năm 2018 của đạo diễn Lâm Phong, đạo diễn kỳ cựu Từ Khắc đang thực hiện dự án điện ảnh chuyển thể tiểu thuyết.
Trong bản Thần điêu đại hiệp đầu tiên, Doãn Chí Bình được miêu tả là đệ tử của Trường Xuân tử Khưu Xứ Cơ. Từ nhỏ, Doãn Chí Bình lớn lên ở Toàn Chân Giáo và là người có tư chất so với các đồng môn của mình.
Là người tu đạo nhưng Doãn Chí Bình lại yêu thầm Tiểu Long Nữ. Sai lầm lớn nhất trong đời nhân vật này là dám cưỡng dâm Tiểu Long Nữ.
Tạo hình Chân Chí Bình trong phiên bản Thần điêu đại hiệp 2018.
Đoàn phim Thần điêu đại hiệp 2018 mới đây công bố tạo hình nhân vật, không có Doãn Chí Bình, thay vào đó là nhân vật hư cấu Chân Chí Bình - kẻ làm nhục Tiểu Long Nữ. Không ít khán giả chỉ trích biên kịch không tôn trọng nguyên tác Kim Dung, cải biên vô lý, làm hỏng câu chuyện của cố nhà văn.
Theo Sohu, phần đông khán giả quen thuộc tiểu thuyết Thần điêu đại hiệp phiên bản cũ và chưa đọc bản hiệu đính năm 2004 của nhà văn nên chưa biết các chỉnh sửa. Trong bản đầu tiên, Kim Dung viết Doãn Chí Bình si mê Tiểu Long Nữ. Lợi dụng lúc nàng bị Âu Dương Phong điểm huyệt, Doãn bịt mắt nàng, tước trinh tiết. Tiểu Long Nữ hiểu lầm người “quan hệ” với mình là Dương Quá. Ở bản mới, Kim Dung viết kẻ làm nhục Tiểu Long Nữ là Chân Chí Bình - một nhân vật không có trong lịch sử.
Sở dĩ có sự sửa đổi này là vì Doãn Chí Bình là nhân vật có thật. Ông sinh năm 1169 mất năm 1251, sống cuối đời Kim đầu đời Nguyên, Trung Quốc. Ông là chưởng môn Toàn Chân giáo đời thứ sáu. Toàn Chân là một tông phái của Đạo giáo. Theo ghi chép trong các sử sách, Doãn Chí Bình đức cao vọng trọng, có công trong việc truyền bá Đạo giáo.
Tại Hoa Sơn luận kiếm - một sự kiện văn hóa tổ chức trên đỉnh núi Hoa Sơn ở tỉnh Thiểm Tây, Trung Quốc năm 2003, một số đạo sĩ thuộc Hiệp hội Đạo giáo Thiểm Tây ngăn nhà văn Kim Dung lên núi. Các đạo sĩ bất mãn việc nhà văn bôi nhọ Toàn Chân giáo vì chi tiết Doãn Chí Bình làm nhục Tiểu Long Nữ. Các bên can ngăn, hòa giải, sau đó các đạo sĩ mới đồng ý để Kim Dung lên núi.
Nhà văn Kim Dung dự tọa đàm Hoa Sơn luận kiếm năm 2003 trên đỉnh núi Hoa Sơn. Ông qua đời hồi tháng 10.
Do đó, năm 2004, nhà văn Kim Dung đã sửa lại cuốn tiểu thuyết gốc. Trong bản chỉnh sửa, Toàn Chân Giáo được miêu tả quang minh lỗi lạc hơn, tên của Doãn Chí Bình cũng được thay đổi.
Theo Chinatimes, một nhà nghiên cứu Đạo giáo từng chất vấn Kim Dung việc bôi nhọ Doãn Chí Bình, ảnh hướng xấu tới Đạo giáo. Khi đó nhà văn xin lỗi và nói: “Doãn Chí Bình đức cao vọng trọng trong Đạo giáo. Trong bản hiệu đính tôi đã sửa chi tiết này. Tôi không có ý bôi nhọ Đạo giáo, cũng không kỳ thị bất kỳ tôn giáo nào”.
Bên cạnh việc chỉnh sửa tiểu thuyết, Kim Dung yêu cầu các phim chuyển thể Thần điêu đại hiệp sau này không để chi tiết Doãn Chí Bình làm nhục Tiểu Long Nữ, nhằm thể hiện sự tôn trọng cổ nhân.
Huỳnh Hiểu Minh, Lưu Diệc Phi trong Thần điêu đại hiệp.
Các bản phim Thần điêu đại hiệp thực hiện sau năm 2004 thường cập nhật tên mới của Doãn Chí Bình là Chân Chí Bình. Năm 2006, bản do Huỳnh Hiểu Minh và Lưu Diệc Phi đóng chính, Chân Chí Bình do Trình Hạo Phong đóng. Bản năm 2014 với sự tham gia của Trần Nghiên Hy và Trần Hiểu, Tống Dương vào vai Chân Chí Bình.
Trích đoạn Tiểu Long Nữ giải cứu Dương Quá trong phim Thần điêu đại hiệp.
Quốc Tiệp
