ETA, viết tắt từ cụm từ tiếng địa phương Euskadi Ta Azkatasuna (Tổ quốc Basque và Tự do), lần đầu tiên xuất hiện vào thập kỷ 60 của thế kỷ trước, như một phong trào phản kháng của sinh viên chống sự đàn áp của chính quyền của nhà độc tài Franco.
 |
| Chân dung của nhà văn Jose |
Dưới thời tướng Franco cầm quyền ở Tây Ban Nha, ngôn ngữ riêng của xứ Basque bị cấm đoán, nền văn hóa của họ bị vùi dập. Còn tầng lớp trí thức địa phương thì bị cầm tù và tra tấn, do quan điểm chính trị và văn hóa độc lập của họ. Nhưng bất chấp sự thật rằng xứ Basque của Tây Ban Nha ngày nay đang được hưởng quyền tự trị lớn hơn lúc nào hết, họ có quốc hội riêng, lực lượng cảnh sát riêng, tự kiểm soát hệ thống giáo dục và thu thuế, nhóm ETA cùng những người cực đoan ủng hộ vẫn kiên quyết đòi một nền độc lập đầy đủ.
Năm 1985, là một trong những người đứng đầu ETA đòi quyền ly khai, nhà văn Jose đã bị chính quyền Tây Ban Nha ra lệnh truy nã đặc biệt. Khi bị bắt và xét xử với tội danh 15 năm, chỉ sau một thời gian ngắn ngồi tù, Jose đã trốn thoát và chạy sang nước ngoài. Tại nơi xa xôi với ngòi bút sắc sảo và cách phát hiện những ý nghĩa thiết thực của cuộc sống, Jose cho ra đời hàng loạt những tác phẩm được đánh giá là xuất sắc trong nền văn học hiện đại của Tây Ban Nha.
Ngày 3/10 vừa qua, để ghi nhận công lao của Jose, Tây Ban Nha đã quyết định trao giải thưởng nhà văn xuất sắc nhẩt cho Jose với trị giá giải thưởng lên tới 15. 000 bảng Anh (tương đương với 480 triệu đồng). Tuy nhiên, do là một kẻ trốn tù, lại là một trong những nhân vật nòng cốt của ETA nên việc trao giải cho Jose cũng đã gây nhiều tranh cãi. Nhiều người cho rằng: “Jose sẽ được nhận giải thưởng này trừ khi quay về nước và đầu thu”ỏ, cũng có ý kiến cực đoan lại cho rằng: “Không thể trao giải thưởng cho một kẻ đứng đầu một tổ chức khủng bố như ETA”.
Khi nhận được thông tin về giải thưởng, Jose đã nói rằng ông rất vui mừng vì những đóng góp của mình cho nền văn học quê hương đã được ghi nhận: “Điều quan trọng là những gì tôi đã làm và được ghi nhận. Nhưng không có chuyện vì 15.000 bảng Anh mà tôi quay về đầu thú. Tôi vốn là người của ETA” - nhà văn này cho biết.
Thủy Bình (Theo Ribao)
