Tham nhũng đã và đang làm hao tổn nguồn lực quốc gia, làm xói mòn lòng tin của người dân. Công tác phòng chống, bài trừ tham nhũng luôn được các cơ quan chức năng chú trọng, nhưng đối với dư luận nhân dân, vấn đề này càng được quan tâm đặc biệt hơn. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng, việc điều tra, truy tố những vụ án tham nhũng hiện đang gặp nhiều rào cản.
Tham ô triệu “đô” nhẹ tựa... lông hồng
Theo nguồn thông tin phóng viên tìm hiểu, có thể liệt kê ra hàng chục vụ án nổi cộm liên quan đến tham nhũng nghiêm trọng với nhiều tình tiết vô cùng phức tạp và ít nhiều liên quan đến những hoạt động ngân hàng. Để đốc thúc các cơ quan thẩm quyền nhanh chóng xử lý những vụ án tham nhũng, vừa qua VKSND Tối cao đã báo cáo sơ bộ 10 vụ án có dấu hiệu tham nhũng nghiêm trọng, phức tạp.
Đơn cử, trong vụ liên quan đến việc mua bán, sửa chữa ụ nổi No.83M tại Vinalines, Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng (C48) bộ Công an đã khởi tố từ tháng 2/2012, tiếp sau đó hai lần cơ quan này phải khởi tố bổ sung. Đến cuối tháng 5/2012, cơ quan này có kết luận điều tra và đề nghị truy tố phần tham ô tài sản nhưng sau đó VKSND Tối cao phải trả lại hồ sơ đề nghị điều tra bổ sung. Về phần che giấu tội phạm liên quan nguyên chủ tịch HĐQT Vinalines, nguyên Cục trưởng cục Hàng hải Dương Chí Dũng, sau khi C48 khởi tố bổ sung, VKSND Tối cao đã quyết định chuyển cho cơ quan An ninh điều tra bộ Công an tiếp tục làm rõ. Cho đến thời điểm này (ngày 14/10), cơ quan công an mới có kết luận điều tra về vụ việc tham nhũng nghiêm trọng này.
Về hành vi cố ý làm trái liên quan bị can Dũng và nhiều người khác, trong đó có cán bộ hải quan, đăng kiểm, cơ quan điều tra đã phát hiện nhiều sai phạm trong việc lập, phê duyệt dự án nhà máy sửa chữa tàu biển phía Nam và mua, vận chuyển, sửa chữa ụ nổi 83M gây thiệt hại lớn, nâng giá trị mua ụ từ 12,5 triệu USD lên 26,3 triệu USD... Tuy nhiên, vụ án đang bị tắc vì chưa có kết quả tương trợ tư pháp từ CHLB Nga (đơn vị cung cấp), khó thu thập được tài liệu từ các công ty liên quan có yếu tố nước ngoài. Đáng chú ý, cơ quan điều tra phát hiện khoản tiền 1,66 triệu USD tình nghi là có chiếm đoạt, ăn chia, hưởng lợi cá nhân. Có thể nói, khoản tiền chênh lệch gần 14 triệu USD là một sự chiếm đoạt quá lớn.
Chỉ riêng phi vụ mua bán bất minh ụ nổi No.83M (ảnh), Dương Chí Dũng và đồng bọn đã tham ô 1,66 triệu USD để chia chác đút túi.
Những câu hỏi hóc búa
Theo tìm hiểu của phóng viên, có tới 8 trong 10 vụ án tham nhũng liên quan đến lĩnh vực tài chính ngân hàng. Cụ thể, vụ án Huỳnh Thị Huyền Như (nguyên cán bộ Vietinbank chi nhánh TP. HCM) lừa đảo chiếm đoạt của 9 công ty, 3 ngân hàng và 3 cá nhân khoảng 4.000 tỷ đồng, VKSND Tối cao đã phải hai lần trả hồ sơ điều tra bổ sung đến nay vẫn chưa xong. Theo kết luận điều tra bổ sung lần 2 vừa được cơ quan cảnh sát điều tra bộ Công an hoàn tất, Huỳnh Thị Huyền Như (nguyên quyền Trưởng phòng giao dịch Điện Biên Phủ, ngân hàng thương mại cổ phần Công thương Việt Nam - Vietinbank - chi nhánh TP.HCM; thành viên Hội đồng quản trị công ty cổ phần chứng khoán Phương Đông) bị khởi tố về tội "Làm giả con dấu tài liệu của cơ quan, tổ chức".
Cơ quan điều tra xác định, do có ý định chiếm đoạt tiền của nhiều đơn vị, cá nhân để trả nợ, từ tháng 3/2011 đến 9/2011, Như lấy danh nghĩa huy động vốn của Vietinbank chi nhánh Nhà Bè và chi nhánh TP.HCM tự thỏa thuận mức lãi suất. Huỳnh Thị Huyền Như đã làm giả 8 con dấu của Vietinbank chi nhánh Nhà Bè và 7 công ty; làm giả 2 tài liệu của Vietinbank và nhiều cá nhân, đơn vị khác để lừa đảo. Ngân hàng ACB bị Như chiếm đoạt hơn 700 tỷ đồng, ngân hàng thương mại cổ phần Nam Việt 200 tỷ đồng; ngân hàng VIB chi nhánh TP.HCM 180 tỷ... Hiện, tổng số tiền Như còn chiếm đoạt lên tới gần 4.000 tỷ đồng.
Nhiều chuyên gia kinh tế đặt câu hỏi, nếu không có "chân trong", không có "ăn chia" làm sao một cá nhân như Huỳnh Thị Huyền Như lại có thể chiếm đoạt của các ngân hàng với số tiền "khủng" lên tới gần 4.000 tỷ đồng?(!)
Nhắm mắt làm sai
Trở lại với vụ việc của tập đoàn Vinalines, theo kết luận điều tra, dù chưa được Thủ tướng phê duyệt nhưng ngày 27/6/2007, ông Dương Chí Dũng (Chủ tịch HĐQT Vinalines thời điểm đó -PV) đã phê duyệt chủ trương đầu tư xây dựng nhà máy sửa chữa tàu biển tại tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu với tổng mức đầu tư 3.854 tỷ đồng, trong đó có hạng mục mua, lắp đặt ụ nổi. Riêng việc mua ụ tàu, Vinalines dắt về Việt Nam nâng mức đầu tư từ 14,1 triệu USD lên 19,5 triệu USD, trong đó giá mua ụ là 9 triệu USD.
Ngày 6/6/2008, ụ nổi No. 83M được đưa về Việt Nam, làm thủ tục nhập khẩu qua chi cục Hải quan Vân Phong, tỉnh Khánh Hòa và được các cán bộ cho "lọt" dù không đủ điều kiện. Đến thủ tục thanh toán hợp đồng, với tư cách là kế toán trưởng của Vinalines, bà Loan lại làm ngơ cho sai phạm này. Kết quả, ụ nổi hiện là đống thép rỉ, không sử dụng được, gây ô nhiễm môi trường nghiêm trọng. Căn cứ quy định pháp luật, cơ quan CQĐT kết luận hành vi làm trái của các bị can đã gây thiệt hại cho tài sản Nhà nước số tiền hơn 335.4 tỷ đồng.
Ngày 14/10/2013, bộ Công an chính thức ra thông báo nội dung: Cục CSĐT tội phạm về tham nhũng (C48, bộ Công an) đã hoàn tất kết luận điều tra, chuyển hồ sơ vụ án đến VKSND Tối cao đề nghị truy tố bị can Dương Chí Dũng (SN 1957, nguyên Cục trưởng cục Hàng hải Việt Nam, nguyên Chủ tịch HĐQT Tổng Công ty Hàng hải Việt Nam - Vinalines) cùng 9 bị can về tội "Cố ý làm trái quy định của Nhà nước về quản lý kinh tế gây hậu quả nghiêm trọng" và "Tham ô tài sản".
| Theo tiến sỹ Nguyễn Văn Hương, trường đại học Luật Hà Nội: Nghiên cứu vấn đề Hình sự hóa và thực thi pháp luật được quy định tại chương III của Công ước liên hợp quốc về chống tham nhũng cho thấy, để đảm bảo thực thi Công ước, trong số 28 điều của Công ước có 18 điều quy định mà nội dung của nó đòi hỏi phải hình sự hóa (chuyển hóa thành các quy định cụ thể trong BLHS). Trong 18 điều đó, (Điều 15,16,17,18,19) quy định về các hành vi đã được quy định thành các tội cụ thể thuộc nhóm Tội phạm về tham nhũng. Ngoài ra, có 10 điều khác với nội dung đòi hỏi phải được nội luật hóa chuyển hóa thành quy định trong các văn bản pháp luật khác không phải là BLHS. 10 "đại án tham nhũng" Vụ tham ô tài sản xảy ra tại Vinalines; Vụ lợi dụng chức vụ quyền hạn, cố ý làm trái, lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại công ty dệt kim Phương Đông và chi nhánh ngân hàng NN&PTNT ở TP.HCM; Vụ tham ô tài sản ở tập đoàn Vinashin;... Tất cả đều thuộc diện phải trả hồ sơ, điều tra bổ sung, thời gian xử lý kéo dài, trong đó có những vụ gặp nhiều vướng mắc, cần phải có chỉ đạo tháo gỡ. |
Thiên Bình - Lương Liễu
