Bị động trong chỉ đạo, Bộ GD&ĐT chưa thực hiện hết vai trò

Nếu bộ GD&ĐT chuẩn bị sẵn sàng các kế hoạch, thì hoàn toàn có thể chủ động làm việc với các công ty phần mềm, đề nghị hợp tác, tạo điều kiện cho giáo viên dạy học tốt hơn, tất nhiên, Nhà nước sẽ chi trả những khoản chi phí này. Nhưng Bộ đã không làm được điều đó mà để các trường, các địa phương tự xoay xở”.

“Đúng là thời gian qua, bộ GD&ĐT đã luôn bị động trước những tình huống, hoàn toàn không tính toán… Ngay đến câu chuyện xây dựng nội quy áp dụng trong học online cũng không được bộ GD&ĐT tính đến. Bất kể học ở đâu, học như thế nào cũng cần có những quy tắc rõ ràng để đảm bảo chất lượng dạy và học. Và đáng lẽ, cần có một hội đồng nghiên cứu những vấn đề này, vừa tham khảo vừa điều chỉnh cho phù hợp thực tiễn.

Đặc biệt, trước đó, Bộ chỉ biết thông báo cho học sinh nghỉ học mà không có sẵn kế hoạch “lấp kiến thức cho học sinh”. Sau một thời gian, Bộ mới có thông báo dạy học online. Một cơ quan chuyên trách của cả nước mà lại không có một kế hoạch nào lường trước...”, vị chuyên gia giáo dục bày tỏ.

“Phó mặc” cho các địa phương

Trao đổi về những động thái gần đây của bộ GD&ĐT, TS. Vũ Thu Hương cũng phân tích thêm: “Mới đây nhất, khi cho học sinh quay trở lại trường, Bộ cũng chỉ đơn thuần thông báo về thời điểm. Còn hướng dẫn đảm bảo an toàn cho học sinh thì hoàn toàn chung chung, không cụ thể. Trong khi đó, suốt nhiều ngày qua Việt Nam không phát hiện thêm ca dương tính nào trong cộng đồng, việc học sinh trở lại trường là có thể tính toán trước.

Vậy mà trong hướng dẫn chuẩn bị điều kiện cho học sinh trở lại trường, chỉ là những yêu cầu dựa trên khuyến cáo của bộ Y tế, là những khuyến cáo chung, không dành cho trẻ em. Điều đó thực sự rất vô lý! Các bác sĩ có thể đeo khẩu trang y tế cả ngày, nhưng không thể áp dụng cứng nhắc đối với trẻ em… Vậy, cán bộ ngành giáo dục ở đâu, tại sao không nghiên cứu những biện pháp và đánh giá tính khả thi để hướng dẫn cụ thể cho các địa phương?

Đến tận khi một số trường “mạnh ai nấy làm”, loạn lên và gặp phản ứng của dư luận thì Bộ mới gửi văn bản hướng dẫn, “chạy theo sau” sự việc. Điều đó đáng lẽ, phải có những nhà nghiên cứu tâm sinh lý học sinh thật kỹ để tham mưu ngay từ đầu. Chính vì Bộ quy định, hướng dẫn không rõ ràng, nên nhiều phụ huynh mới “sáng kiến” cho con đeo tấm chống giọt bắn hoặc nhà trường yêu cầu học sinh đeo khẩu trang suốt buổi học... Ở Trung Quốc đã có trường hợp học sinh tử vong khi đeo khẩu trang học Thể dục. Đó là một bài học lớn. Vậy mà Bộ không hề có những quy định, cảnh báo cụ thể từ trước”.

“Chưa kể, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay cũng là một biểu hiện “lúng túng” của bộ GD&ĐT. Trong khi chỉ còn một thời gian ngắn nữa là đến thời điểm tổ chức kỳ thi, nhưng mọi thông tin vẫn liên tục bị xáo trộn. Ban đầu thì tranh cãi về kỳ thi THPT Quốc gia, sau đó, đến hình thức tổ chức kỳ thi..., đáng lẽ ngay từ khi mới phát hiện các ca dương tính, Bộ đã phải có những kịch bản cụ thể. Tình hình diễn biến dịch bệnh kéo dài đến thời điểm nào, cho học sinh nghỉ học đến thời điểm nào thì có sẵn kịch bản ứng phó theo thời điểm đó, chứ không phải cứ “chạy theo” mãi rồi mới quyết định”, TS. Vũ Thu Hương lý luận.

Bộ phải chủ động trong chỉ đạo, không “ăn đong”, “chắp vá”

Đó là nhận định của GS.TS Phạm Tất Dong, nguyên Phó Trưởng ban Tuyên giáo Trung ương khi trao đổi với PV Người Đưa Tin Pháp luật.

Thưa Giáo sư, ông có đánh giá như thế nào về những chỉ đạo liên quan đến tình hình dịch bệnh trong thời gian qua của bộ GD&ĐT?

Tôi cho rằng bộ GD&ĐT đang chỉ đạo một cách bị động! Bộ GD&ĐT thông báo “cho học sinh trở lại trường, thực hiện đảm bảo giãn cách” là truyền đạt lại ý của Thủ tướng Chính phủ, nhưng lại truyền đạt y nguyên, trong khi, đáng lẽ các cán bộ phải nghiên cứu thực tiễn để đưa những hướng dẫn cụ thể thì các địa phương mới thực hiện được. Đến khi các địa phương thực hiện, gặp vướng mắc, lại tiếp tục chỉ đạo “gỡ” ra.

Ngay như cách mà Bộ quyết định thay đổi từ kỳ thi THPT Quốc gia thành kỳ thi tốt nghiệp THPT và giao về cho các địa phương cũng rất khó hiểu! Bộ giao cho các địa phương tổ chức thì phải có yêu cầu, quy định rõ ràng, nếu không, mỗi địa phương sẽ tổ chức theo một kiểu. Với cách chỉ đạo như vậy, bộ GD&ĐT rất an toàn, nếu địa phương làm đúng thì thành tích của Bộ, còn địa phương làm sai thì Bộ vào cuộc xử lý kỷ luật...

Tôi e rằng, kỳ thi tốt nghiệp THPT sắp tới còn “lung tung” hơn nữa, bởi một kỳ thi mang tầm cỡ quốc gia, ảnh hưởng đến bao nhiêu thí sinh mà lại không có những công bố rõ ràng, nay thay đổi, mai lại có thể thay đổi... Kế đến là quy chế tuyển sinh đại học cũng thay đổi liên tục, khiến các trường đại học nay quyết định tổ chức kỳ thi riêng, mai lại phải thông báo hủy kỳ thi... vì không đủ điều kiện, khiến học sinh quá hoang mang, mệt mỏi về mặt tâm lý.

Vậy, thưa Giáo sư, ông cho rằng lỗi trực tiếp của lối làm việc bị động như hiện nay nằm ở đâu?

Theo tôi, bộ GD&ĐT đang quen với cách làm việc không chuẩn bị, được đến đâu hay đến đó. Và lỗi trực tiếp chính là nằm ở các Vụ không tham mưu cho Bộ trưởng, đội ngũ giúp việc quá yếu kém, không đủ sức nghiên cứu, tính toán, xây dựng các kế hoạch.

Chẳng hạn, liên đến vụ gian lận thi cử năm 2018, Bộ đang xử lý thực sự rất “lằng nhằng”, “lấp lửng”... Nếu cán bộ đã không liên quan đến thì đưa ra làm gì, mà đưa ra rồi lại nói rằng “không đến mức kỷ luật”... khiến dư luận càng thêm băn khoăn. Tôi không hiểu, nếu không xử lý một cách dứt khoát, triệt để, thì Bộ lại dấy lên dư luận để làm gì?”.

Cuối cùng, ông có điều gì muốn nhắn nhủ với Bộ không?

Tôi mong rằng, từ nay, bộ GD&ĐT làm bất cứ việc gì, cũng cần phải có kế hoạch, chỉ dẫn chu đáo, phải có chỉ đạo sâu sắc, không thể “ăn đong”, việc đến đâu “chắp vá” đến đấy thì vô cùng nguy hiểm!

Xin cảm ơn Giáo sư!

C.M