Ngay sau khi đánh thành Gia Định, chiếm được vùng đất Sài Gòn, Pháp đã thiết lập tại đây hệ thống thông tin liên lạc. Ngày 11/11/1860, "sở Dây thép" Sài Gòn (tức Bưu điện Sài Gòn) được thành lập. Ngày 13/1/1863, sở Dây thép Sài Gòn được chính thức khánh thành và phát hành “con cò” (người Sài Gòn xưa hay gọi con tem là con cò) đầu tiên. Năm 1864, dân chúng Sài Gòn bắt đầu gửi thư từ thông qua nhà "Dây thép" (hệ thống bưu điện).
Bưu điện Sài Gòn mang nhiều nét cổ xưa
Năm 1886, Bưu điện Sài Gòn được xây cất lại với qui mô hiện đại, thay thế cho trụ sở và khu nhà ở cũ. Tòa nhà bưu điện thành phố được xây dựng theo đề án của kiến trúc sư người Pháp Vilơdic. Đến năm 1891, trụ sở mới của Bưu điện Sài Gòn được chính thức khánh thành.
Ngày nay hệ thống bưu chính viễn thông trở nên quen thuộc với mọi người dân. Nhưng nửa đầu thế kỷ 20 trở về trước, hệ thống bưu điện vẫn còn xa lạ đối với nhiều người dân Sài Gòn. Vậy nên ngay từ khi mới thành lập, tòa nhà này đã thu hút và gây ấn tượng mạnh đối với dân chúng Sài Gòn thời bấy giờ.
Tòa nhà Bưu điện Sài Gòn là một trong những công trình kiến trúc nổi tiếng của thành phố. Khác với các công trình kiến trúc đậm nét Pháp ở trên, Bưu điện Trung tâm Sài có nhiều đặc trưng của phong cách kiến trúc châu Âu kết hợp với châu Á. Mặt tiền của bưu điện được trang trí những bảng tên một số danh nhân Pháp như Laplace, Voltaire, Arage, cùng một số ô vuông trang trí được tạo hình quen thuộc... Trên vòng cung ngôi nhà có chiếc đồng hồ lớn. Bước chân vào phía trên trong, khách thấy hai bên tường cao là hai bản đồ lịch sử của Sài Gòn, các kiến trúc gothic và hơn 35 quầy phục vụ khách hàng. Hiện nay, nơi đây còn có các quầy bán đồ lưu niệm với các sản phẩm thủ công mang đậm bản sắc Việt Nam
Nằm ở vị trí trung tâm của thành phố, vẻ đẹp độc đáo của tòa nhà bưu điện thành phố càng được tôn lên. Trước mặt nó là nhà thờ Đức Bà với tháp chuông cao vút. Nhìn sang hai bên là những tòa nhà cao tầng hiện đại. Sự kết hợp hài hòa này biến nơi đây thành một địa điểm vừa mang nét đẹp cổ kính, lại vừa tràn ngập hơi thở của cuộc sống hiện đại.
Ở đây còn có một người viết thư thuê bằng tay cuối cùng của TP.HCM. Dù đã ở tuổi 81, nhưng ông vẫn ngày ngày miệt mài với những lá thư viết thuê để bay đi khắp các địa chỉ: Anh, Pháp, Mỹ, Nhật Bản, v.v Có rất nhiều người đến đây để nhờ ông viết những lá thư gửi đi nước ngoài. Nhưng cũng có nhiều người đến gặp ông chỉ để chụp ảnh, nói chuyện và thăm ông.
Hơn 40 năm gắn bó với bưu điện này và công việc viết thư thuê, ông trở thành người Sài Gòn duy nhất làm nghề viết thư thuê bằng tay. Ông được nhận danh hiệu "Người viết thư thuê lâu năm nhất Việt Nam" do Trung tâm sách Kỷ lục Việt Nam công nhận. Và là "Người viết thư thuê chuyên nghiệp nhất trong lịch sử ngành Bưu điện Việt Nam" do Đài truyền hình Việt Nam tôn vinh.
Ngày nay, với sự phát triển của internet, điện thoại di động và các dịch vụ vận chuyển khác, bưu điện trung tâm Sài Gòn không còn tấp nập khách đến giao dịch như trước đây. Tồn tại ở mảnh đất này 150 năm, bưu điện trung tâm Sài Gòn đã chứng kiến không biết bao nhiêu thăng trầm của lịch sử, bao nhiêu sự đổi thay diễn ra ở thành phố phương Nam của đất nước này. Ngày nay, bưu điện Sài Gòn trở thành điểm du lịch không thể bỏ qua của du khách khắp nơi mỗi lần đến thăm TP.HCM.
Người ta đến đây, một phần để ngắm nét kiến trúc độc đáo của bưu điện này, được đắm mình vào một thế giới của sự cổ xưa, từ chiếc hòm bỏ thư, cho đến các quầy gọi điện thoại. Người ta cũng có thể nghỉ chân trên những chiếc ghế dài bằng gỗ đánh bóng véc-ni, mà tuổi đời dễ cũng cả trăm năm. Bước vào trong bưu điện, ngỡ như thời gian đang trôi rất chậm, bởi ở bất kỳ góc nào, cũng có thể bắt gặp một thoáng Sài Gòn xưa.
Hương Lam
