Chuyên gia Mikhail Nikolaev, Giám đốc nhóm phân tích xếp hạng tín nhiệm thuộc hãng xếp hạng tín nhiệm của Nga (ACRA), cho rằng một số quốc gia ở châu Á và châu Phi có thể sắp vỡ nợ giống như Sri Lanka do tác động tiêu cực của các yếu tố bên ngoài như chi phí đi vay và giá nhiên liệu cũng như lương thực tăng.
Tác động tiêu cực của các yếu tố này có thể gây áp lực và khiến các quốc gia vốn phụ thuộc quá nhiều vào thị trường bên ngoài để trang trải cho nhu cầu của họ và không có đủ nguồn hàng hóa dự trữ, bị vỡ nợ.
Ví dụ, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) đã mở các cuộc đàm phán về giải cứu với Pakistan, Ai Cập và Tunisia về khả năng tái cơ cấu nợ.
Trước đó, tháng 4/2022, Sri Lanka đã tuyên bố không còn khả năng thanh toán số nợ nước ngoài. Theo số liệu thống kê, tổng số nợ nước ngoài của Sri Lanka vào khoảng 51 tỷ USD. Quốc gia này đang trải qua cuộc khủng hoảng kinh tế trầm trọng nhất trong lịch sử kể từ khi giành được độc lập vào năm 1948.
Ông Nikolaev phân tích: "Việc thiếu dự trữ, thu nhập ngoại hối giảm, chi phí tài trợ nhập khẩu tăng và nhu cầu hỗ trợ chi tiêu ngân sách đã khiến đồng nội tệ của Sri Lanka giảm giá 77,5% kể từ đầu năm 2022 và tỉ lệ lạm phát trong tháng 6/2022 lên tới 54,6%".
Theo các chuyên gia của ACRA, do việc nhà chức trách thực thi chính sách kinh tế vĩ mô không ổn định, đại dịch Covid-19, việc Mỹ nâng lãi suất và giá năng lượng cũng như lương thực tăng cao, ngân sách và vị thế bên ngoài của Sri Lanka đã suy yếu đáng kể.
Các cuộc khủng hoảng tài chính và chính trị đang diễn ra ở nhiều quốc gia đang phát triển, đặc biệt là ở những nước thu nhập thấp và trung bình, nơi chứng kiến nợ nước ngoài ngày một chồng chất trong những năm gần đây. Áp lực càng đè nặng lên họ với đại dịch Covid-19 cùng chi phí năng lượng và thực phẩm tăng cao do xung đột ở Ukraine.
Nhiều chính phủ có nền tài chính công không ổn định phải đối mặt với những lựa chọn khó khăn. Để củng cố tài chính quốc gia, họ phải cắt giảm trợ giá lương thực và nhiên liệu, nhưng điều này có nguy cơ gây ra phản ứng giận dữ từ người dân vốn đã quá mệt mỏi vì vật giá leo thang.
IMF ước tính 38 quốc gia đang phát triển trên thế giới có nguy cơ gặp rắc rối về nợ, vấn đề đã đẩy Sri Lanka vào khủng hoảng. Vấn đề sẽ ngày càng trở nên nghiêm trọng hơn do tác động của đại dịch, chiến sự ở Ukraine và cuộc khủng hoảng năng lượng, lương thực trên toàn cầu.
Minh Hoa (t/h theo Vietnam+, VnExpress)
