HTS có thể sẽ tan đàn xẻ nghé trong cuộc chiến cuối cùng ở Idlib.
Khi lực lượng Syria huy động cho cuộc tấn công cuối cùng để chiếm lại tỉnh Idlib, một cuộc chiến quốc tế giữa Thổ Nhĩ Kỳ, Iran, Nga và Mỹ đang hình thành và quyết định cái kết sau nhiều năm xung đột ở quốc gia Trung Đông.
Việc chiếm lại Idlib sẽ cho phép Chính phủ Syria giành lại quyền kiểm soát phần lớn đất nước kể từ khi cuộc chiến đẫm máu bùng nổ vào năm 2011, theo Al Jazeera,
Trong khi lực lượng Syria được hỗ trợ bởi không quân Nga và lực lượng hải quân chuẩn bị cho một cuộc tấn công vào các chiến binh phe đối lập - bao gồm cả nhóm Hay'et Tahrir al-Sham (HTS) từng trực thuộc al-Qaeda - Moscow và Ankara đang cố gắng thương lượng giải pháp để tránh gây ra những tổn thất lớn, cũng như nổ ra làn sóng hàng triệu người tị nạn Syria chạy vào Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên, các nhà phân tích nói rằng cuộc tấn công Idlib là điều không thể tránh khỏi, bởi vì các cuộc đàm phán giữa các bên liên quan ở Syria đã không thể đi đến sự đồng thuận cuối cùng.
Joshua Landis, người đứng đầu trung tâm Nghiên cứu Trung Đông tại đại học Oklahoma cho biết: "Tôi nghi ngờ Thổ Nhĩ Kỳ hoặc những người khác có thể tránh được một cuộc tấn công vào Idlib hay việc để chính quyền Damascus tiếp quản nơi đó".
“Trừ khi Mỹ có hành động quyết liệt, chẳng hạn như thiết lập một vùng cấm bay trên toàn tỉnh, nếu không lực lượng Syria được hỗ trợ bởi không quân Nga chắc chắn sẽ chiếm lại khu vực này”, Landis nói với Al Jazeera .
Số phận của phiến quân?
Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang là lực lượng duy trì một số cứ điểm quân sự trong tỉnh. Báo cáo gần đây của báo chí Ả Rập cho biết Thổ Nhĩ Kỳ đã yêu cầu HTS - trước đây được gọi là Mặt trận al-Nusra - và các nhóm vũ trang khác giải thể và rời khỏi Idlib.
Tuy nhiên, lãnh đạo của Hay'et Tahrir al-Sham, Abu Mohammed al-Joulani đã tuyên bố sẽ không quan tâm đến yêu cầu của Thổ Nhĩ Kỳ và ra lệnh cho các chiến binh của mình "theo Chúa, chứ không phải Thổ Nhĩ Kỳ" và chuẩn bị cho trận chiến.
Dẫu vậy, một nhà quan sát người Jordan am hiểu về các nhóm vũ trang chiến đấu ở Syria nghi ngờ về lời hiệu triệu của Joulani trong việc chiến đấu đến hơi thở cuối cùng.
Nhà lãnh đạo của HTS không trung thực bởi vì "ông ấy thực sự muốn đi cùng Thổ Nhĩ Kỳ nhưng muốn có một cái giá lớn hơn để đổi lấy việc tuân thủ các yêu cầu", nhà quan sát giấu tên nói với Al Jazeera.
Cuộc chiến Idlib là không thể tránh khỏi.
"Khi không có được những gì mình muốn từ Thổ Nhĩ Kỳ, ông ta đã tuyên bố kêu gọi chiến tranh", nhà quan sát cho biết thêm.
Các nguồn tin gần gũi với lãnh đạo của HTS cũng tiết lộ, HTS sẽ giải thể và tuyên bố động thái là này là "lợi ích tốt nhất cho tôn giáo và người dân Idlib".
Cái kết
Chuyên gia Landis đồng ý rằng thời gian trôi qua rồi cuối cùng sẽ khiến cho các nhóm vũ trang như Hay'et Tahrir al-Sham trở nên kiệt sức, đặc biệt là dưới sức ép của Thổ Nhĩ Kỳ.
Chính phủ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không cho phép các thành viên HTS chuyển sang ẩn náu ở Thổ Nhĩ Kỳ vì sợ bị cáo buộc nuôi dưỡng "khủng bố", qua đó làm phức tạp mối quan hệ với các cơ quan tình báo phương Tây.
"HTS đã đến bước đường cùng”, Landis nhận định.
Lựa chọn duy nhất mà các chiến binh của nhóm có được là di chuyển đến miền bắc Syria gần Aleppo, nơi các phiến quân khác vẫn nắm quyền kiểm soát. Nhưng ngay cả lựa chọn đó cũng được đánh giá là phức tạp và có thể kích động cuộc chiến giữa các phe đối lập.
Iran vẫn hiện diện?
Một người chơi khác trên bàn cờ là Iran, đã cung cấp sự ủng hộ chính trị, tài chính và quân sự vững chắc cho Tổng thống Syria Bashar al-Assad kể từ khi chiến tranh bắt đầu cách đây 7 năm rưỡi.
Ước tính có khoảng 1.000 người Iran - bao gồm cả các thành viên tinh nhuệ của Vệ binh Cách mạng - đã bị giết ở Syria từ năm 2012.
Cuối tuần qua, Bộ trưởng Quốc phòng Iran Amir Hatami đã gặp Tổng thống Assad và đối tác Syria của ông là Ali Abdullah Ayyoub.
Ông cho biết Syria đang "đi qua một giai đoạn quan trọng" và bày tỏ hy vọng về sự tham gia của Iran trong việc tái thiết đất nước.
Tùy viên quân sự của Iran ở Damascus, Chuẩn tướng Abolghasem Alinejad, cho biết các cố vấn quân sự sẽ vẫn ở Syria theo một thỏa thuận quốc phòng được hai nước ký kết từ đầu tuần này.
