Để lộ dữ liệu cá nhân – “con mồi” của tội phạm lừa đảo

Theo Công an tỉnh Hà Tĩnh, thời gian gần đây, đơn vị nhận được nhiều phản ánh của người dân về tình trạng thông tin cá nhân như tên, tuổi, địa chỉ, số điện thoại, CCCD, quan hệ gia đình, nghề nghiệp, số tài khoản ngân hàng, số dư tài khoản ngân hàng… của họ bị lộ lọt. Nhiều đối tượng đã lợi dụng gọi điện, nhắn tin qua điện thoại, qua mạng xã hội Facebook, Zalo để quấy rầy, thuyết phục mua bán hàng gia dụng, thời trang, mở các lớp đào tạo tiếng Anh, quảng cáo cho vay tín dụng, thậm chí là lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đe dọa đến tính mạng. Theo nhận định của cơ quan điều tra, điều này xuất phát từ việc thời gian qua, tình trạng lộ dữ liệu cá nhân diễn ra phổ biến trên không gian mạng.

Nguyên nhân lộ, lọt thông tin chủ yếu xuất phát từ sự bất cẩn của người dân trên môi trường mạng, người dùng chưa có ý thức bảo vệ dữ liệu cá nhân hoặc thực hiện các biện pháp bảo vệ chưa tương xứng, đăng tải công khai thông tin cá nhân trên không gian mạng hoặc bị lộ dữ liệu cá nhân trong quá trình chuyển giao, lưu trữ, trao đổi thông tin. Một số trường hợp nhân viên quản lý dữ liệu của tổ chức, doanh nghiệp móc nối, chia sẻ trái phép thông tin với bên thứ ba. Từ việc lộ, lọt dữ liệu thông tin cá nhân đã tạo kẽ hở cho các đối tượng thu thập, mua bán dữ liệu cá nhân nhằm thu lợi trái phép và sử dụng dữ liệu cá nhân để thực hiện các hành vi lừa đảo chiếm đoạt tài sản, đánh bạc, rửa tiền... , sử dụng vào các hoạt động phạm tội khác. Tình trạng mua bán dữ liệu cá nhân không chỉ diễn ra đơn lẻ, giữa cá nhân với cá nhân mà còn có sự tham gia của các công ty, tổ chức, doanh nghiệp.

Trên địa bàn Hà Tĩnh, thông tin dữ liệu cá nhân và thông tin tài khoản ngân hàng của một số người dân được rao bán công khai ở các hội, nhóm trên mạng xã hội Facebook và được sử dụng vào một số hành vi vi phạm pháp luật khác. Qua xác minh, điều tra Công an Hà Tĩnh xác định, các dữ liệu này được khai thác trên các nền tảng sàn thương mại điện tử như Shopee, Lazada, Tiki; các tổ chức cho vay tài chính như Fe Credit, Home Credit; các mạng xã hội Facebook, TikTok... 

Mặc dù, chưa phát hiện các đối tượng trên địa bàn Hà Tĩnh có hành vi khai thác, mua bán dữ liệu cá nhân cho bên thứ ba, song đã có trường hợp người dân trên địa bàn là nạn nhân của loại tội phạm này. Thậm chí, có tình trạng học sinh, sinh viên, người lao động… tại địa bàn Hà Tĩnh trực tiếp đến các ngân hàng trên địa bàn tỉnh mở nhiều tài khoản ngân hàng cùng lúc, sau đó bán cho các đối tượng ở Campuchia với giá từ 500 ngàn đồng đến 1,5 triệu đồng/1 tài khoản. Các đối tượng này sử dụng các tài khoản trên để nhận tiền lừa đảo của các nạn nhân, tiền đánh bạc trực tuyến, rửa tiền và sử dụng vào các hoạt động phạm tội khác.

Để ngăn ngừa tình trạng nói trên, Công an tỉnh Hà Tĩnh khuyến cáo đến toàn thể người dân, đồng thời phối hợp các sở, ban ngành đánh giá thực trạng hệ thống thông tin quản lý, lưu trữ thông tin, tài liệu; tổ chức rà quét phát hiện, cảnh báo khắc phục các lỗ hổng bảo mật; kiểm tra việc chấp hành đảm bảo an toàn, an ninh mạng đối với các cơ quan, đơn vị, sở, ban, ngành phòng chống hoạt động vi phạm pháp luật trên không gian mạng nói chung và bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng nói riêng. Kết hợp các hình thức tuyên truyền đến người dân, doanh nghiệp và cán bộ các cơ quan, đơn vị phổ biến nâng cao nhận thức về bảo vệ dữ liệu cá nhân trên không gian mạng.