Dọn rác phát ngôn "bẩn"

Ca sĩ Duy Mạnh vừa bị sở TT-TT TP.HCM phạt hành chính 7,5 triệu đồng vì có những phát ngôn trái với thuần phong mỹ tục, nhục mạ phụ nữ, cùng một số nội dung sai sự thật về chủ quyền trên Facebook cá nhân.

Duy Mạnh có thể là trường hợp điển hình và là bài học nhãn tiền cho các đối tượng khác tự răn mình. Nó cũng tạo động lực mạnh mẽ hơn để "dọn rác" phát ngôn của người nổi tiếng bấy lâu nay. Tất nhiên, Duy Mạnh không phải người đầu tiên. Đàm Vĩnh Hưng từng một thời "làm mưa làm gió" vì cách ăn nói thiếu chuẩn mực, thậm chí là thô lỗ và kém văn hóa với các đồng nghiệp, nghệ sĩ bậc cha chú. Thời gian đầu, nhiều người hâm mộ còn khen anh thẳng thắn, dám nói dám làm, nói được làm được, không sợ mất lòng ai. Chính sự ủng hộ mù quáng ấy khiến Đàm Vĩnh Hưng hiểu sai về “quyền lực ảo” của bản thân. Kết quả là càng ngày uy tín nghệ sĩ của anh càng giảm sút. Mặc dù nam ca sĩ đã kịp nhận ra và gửi lời xin lỗi với những cá nhân mà anh xúc phạm, song, ấn tượng xấu xí là thứ không phải dễ dàng xóa bỏ trong lòng những khán giả khắt khe.

Bài học từ Đàm Vĩnh Hưng không mảy may tác động tới Duy Mạnh. Có lẽ bởi vì, Duy Mạnh từ lâu đã không còn hoạt động như một nghệ sĩ. Sự nổi tiếng của anh phần đa vì những ồn ào liên quan tới phát ngôn, hành xử chứ không liên quan tới nghệ thuật. Đáng tiếc, những phát ngôn, hành xử ấy đều xấu xí. Chỉ riêng cuộc đấu khẩu đậm chất "giang hồ" giữa anh và nam ca sĩ Tuấn Hưng cùng cách sử dụng từ ngữ dung tục trong mọi hoàn cảnh cho thấy, chính Duy Mạnh dường như không còn xem mình là nghệ sĩ chân chính. Đó cũng là lý do mà nhiều tờ báo đã không dùng từ "ca sĩ" cho Duy Mạnh khi đưa tin về sự việc anh bị Sở TT-TT TP.HCM xử phạt. Cách hành xử ấy, cách phát ngôn ấy nhất định không thể là của một nghệ sĩ, không được phép là của một nghệ sĩ.

Bởi thế, việc Duy Mạnh bị xử phạt nên hiểu theo nghĩa anh là một người nổi tiếng trên mạng xã hội. Và bởi vì anh có tới hơn 1 triệu người theo dõi, chuyện anh nói gì, làm gì không còn là vấn đề của cá nhân anh nữa. Người ta có thể có phút bốc đồng nói nói tục với bạn bè thân hữu, hay thậm chí là để thể hiện sự chịu chơi, sành điệu, "ngầu", để chứng minh phẩm chất "giang hồ cộm cán" cho mọi người nể phục, nhưng không ai có quyền nói "bẩn" chốn công cộng để tấn công người khác, nhục mạ, xúc phạm danh dự nhân phẩm của người khác.

Càng không ai có quyền dùng lời nói "bẩn" để lôi kéo, cổ vũ người khác nói "bẩn", biến nói "bẩn" thành một ngôn ngữ phổ thông nơi đông người và hạ thấp chuẩn mực văn hóa của cuộc sống xuống.

Một cách rất tự nhiên, khi mạng xã hội được sử dụng để truyền bá cho "lộng ngôn" và "nói bẩn", cả một thế hệ sẽ chịu ảnh hưởng vô thức theo. Đấy là chưa bàn đến việc, những phát ngôn của Duy Mạnh còn xâm phạm đến vấn đề chủ quyền. điều mà một công dân Việt Nam không được phép làm.

Tuy nhiên, nói đi cũng phải nói lại, trường hợp Duy Mạnh hay những người nổi tiếng theo cách đặc biệt như Khá Bảnh trước đây từng có sức hút mạnh mẽ với cộng đồng mạng là một thực tế không thể phủ nhận. Tồn tại một sự lệch lạc về thẩm mỹ, văn hóa và đạo đức xã hội trong giới trẻ nói chung, nếu không, những hành vi "lộng ngôn", ngông cuồng đã không có đất dụng võ. Đó là mối quan hệ tác động qua lại, tương hỗ và chứa đầy nguy cơ.

Quyết định xử phạt của cơ quan chức năng TP.HCM vì thế thể hiện sự đúng đắn và kịp thời. Bởi nếu sự im lặng kéo dài, nếu không ai lên tiếng thể hiện quan điểm rõ ràng để phản đối, trừng trị và răn đe phòng ngừa chung, bản thân những người nổi tiếng lẫn fan của họ sẽ nghĩ rằng điều họ đang làm cùng nhau là bình thường và hợp pháp.

Rác phát ngôn đã bắt đầu được dọn. Song, người xả rác có biết sợ, biết sai và biết thay đổi hay không lại cần đến sự chung tay của cả cộng đồng với việc nói không với phát ngôn "bẩn".

Lê Anh