Ngày 22/2/2022, Thành ủy Hà Nội đã ban hành Nghị quyết số 09-NQ/TU về “Phát triển công nghiệp văn hóa trên địa bàn Thủ đô giai đoạn 2021 - 2025, định hướng đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, trong đó chủ trương thực hiện đồng bộ 8 nhóm nhiệm vụ, giải pháp. Với Nghị quyết 09, Hà Nội là địa phương đầu tiên trong cả nước ban hành Nghị quyết chuyên đề về phát triển công nghiệp văn hóa. Điều đó cho thấy tầm quan trọng của ngành công nghiệp văn hóa đối với sự phát triển bền vững của Thủ đô trong giai đoạn tới.

Nghị quyết đặt ra mục tiêu là tạo bước phát triển toàn diện ngành công nghiệp văn hóa Thủ đô cả về quy mô, chất lượng sản phẩm, dịch vụ và thị trường, đảm bảo phát triển bền vững, trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, có tốc độ, tỷ trọng, giá trị gia tăng cao; hoạt động có tính chuyên nghiệp với kết cấu hạ tầng đồng bộ, hiện đại. Cùng với đó là dịch vụ, sản phẩm văn hóa đa dạng, có chất lượng, có thương hiệu, đáp ứng nhu cầu sáng tạo, hưởng thụ của người dân trong nước, thúc đẩy phát triển du lịch và xuất khẩu.

Hà Nội đặt mục tiêu đến năm 2025, ngành công nghiệp văn hóa Thủ đô trở thành ngành kinh tế quan trọng, tạo động lực mới thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội. Mục tiêu đến năm 2030, ngành công nghiệp văn hóa Thủ đô cơ bản trở thành một ngành kinh tế mũi nhọn, thúc đẩy mạnh mẽ sự phát triển của các ngành, lĩnh vực khác.

Trong mục tiêu xây dựng Thủ đô Hà Nội “Văn hiến - Văn minh - Hiện đại”, việc phát triển công nghiệp văn hoá, du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn, nhất là du lịch văn hoá tiếp tục được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 5/5/2022của Bộ Chính trị về phương hướng, nhiệm vụ phát triển Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.

Việc phát triển công nghiệp văn hoá không còn là câu chuyện quá lạ lẫm đối với Hà Nội và thực tế thì nhóm BlackPink cũng không phải nghệ sĩ quốc tế đầu tiên thực hiện đêm nhạc tại Hà Nội. Trước đó, Hà Nội từng là điểm đến biểu diễn của những ban nhạc, nghệ sĩ nổi tiếng thế giới như Boney M., Modern Talking, Backstreet Boys, Westlife. Bên cạnh đó, Hà Nội cũng trở thành điểm đến của nhiều chương trình âm nhạc, lễ hội âm nhạc quốc tế Á như Music Bank in Hanoi, Lễ hội âm nhạc quốc tế Gió mùa, Hòa nhạc giao hưởng Vietnam Airlines Classic - Hanoi Concert, Lễ hội hoa anh đào, Chương trình giao lưu văn hóa Việt Nam - Hàn Quốc năm 2022.

Với thành công của hai đêm diễn của BlackPink ở sân vận động Mỹ Đình, Hà Nội tiếp tục ghi danh vào danh sách những điểm biểu diễn an toàn hàng đầu thế giới đồng thời cũng cho thấy để phát triển công nghiệp văn hóa, Hà Nội vẫn cần nhiều hơn những cú huých như vậy.

PGS. TS. Bùi Hoài Sơn – ĐBQH, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục

Trao đổi với Người Đưa Tin, PGS, TS Bùi Hoài Sơn – ĐBQH, Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục của Quốc hội cho rằng Hà Nội có tiềm năng lớn để phát triển và thu hút những ngôi sao quốc tế đến biểu diễn, từ đó quảng bá du lịch và thu hút khách quốc tế.

Đầu tiên là thế mạnh về vị trí địa lý và giao thông thuận lợi. Hà Nội là thủ đô nên có vị trí đặc biệt thuận lợi hơn với các địa phương khác, nhất là giao lưu văn hóa quốc tế gắn với những cam kết trong quan hệ ngoại giao với các nước. Với ví trị chính trị quan trọng và có cơ sở hạ tầng giao thông phát triển, sân bay quốc tế Nội Bài kết nối với nhiều thành phố lớn trên thế giới đã giúp tổ chức các sự kiện văn hóa quốc tế, thu hút các nghệ sĩ quốc tế dễ dàng di chuyển và biểu diễn tại đây.

Thứ hai, Hà Nội cũng là trung tâm tài chính, kinh tế, và văn hóa của Việt Nam. Sự phát triển kinh tế này đã tạo ra cơ sở hạ tầng hiện đại, từ khách sạn, nhà hát, sân khấu đến các cơ sở vui chơi giải trí chất lượng, làm cho thành phố trở thành nơi thu hút các sự kiện và diễn ra biểu diễn quy mô lớn.

Thứ ba là bề dày văn hóa và lịch sử độc đáo. Hà Nội có một lịch sử lâu đời và văn hóa đa dạng, điều này tạo điểm thu hút đối với các nghệ sĩ quốc tế và khán giả. Những di sản văn hóa như Phố cổ Hà Nội, các làng nghề, di tích lịch sử, lễ hội hay nhiều sự kiện văn hóa nghệ thuật nổi tiếng cả trong nước và quốc tế đã từng tổ chức tại đây giúp thu hút sự chú ý của các nhà tổ chức sự kiện quốc tế và du khách trong và ngoài nước.

Thứ tư, một yếu tố rất quan trọng đó là sự ủng hộ và quyết tâm của lãnh đạo Hà Nội. Chính quyền Hà Nội, các sở ngành có liên quan có vai trò quan trọng, đã rất tích cực và kiên định trong việc thu hút các sự kiện quốc tế và ngôi sao đến biểu diễn. Chủ trương phát triển các ngành công nghiệp văn hóa ở Thủ đô có chiến lược, kế hoạch rõ ràng, tạo ra môi trường thân thiện, hỗ trợ và thuận lợi cho các sự kiện văn hóa, giải trí và nghệ thuật.

Thứ năm là sự đồng hành, ủng hộ từ người hâm mộ và cộng đồng. Người hâm mộ và cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá và lan tỏa thông tin về các sự kiện biểu diễn. Sự ủng hộ mạnh mẽ từ phía người hâm mộ giúp thu hút sự chú ý của các nghệ sĩ quốc tế và tạo sức hút đối với khán giả quốc tế.

Theo PGS.TS. Bùi Hoài Sơn, để phát huy sức mạnh kinh tế của nghệ thuật và quảng bá hình ảnh đất nước ra thế giới, Nhà nước cần chú trọng hơn nữa đến việc đầu tư vào cơ sở hạ tầng văn hóa và giáo dục nghệ thuật, cung cấp sự hỗ trợ và tạo ra một môi trường thuận lợi cho sự phát triển của các ngành công nghiệp văn hóa - sáng tạo. Ngoài ra, cần xây dựng các chính sách và quy định để bảo vệ và thúc đẩy sự sáng tạo và đổi mới trong lĩnh vực này.

“Việc đầu tư và phát triển các ngành nghệ thuật với tư cách là một lĩnh vực của công nghiệp văn hóa – sáng tạo này sẽ đem lại lợi ích lâu dài cho quốc gia, góp phần xây dựng một hình ảnh tích cực và thu hút sự quan tâm từ cộng đồng quốc tế, hình thành nên sức mạnh Việt Nam trong tương lai sắp tới”, ông Sơn nói.

Tuy nhiên, theo chuyên gia này cũng đánh giá vẫn còn một số rào cản và thách thức mà Hà Nội cần vượt qua để thực sự đạt được thành quả trong lĩnh vực này. Trước hết là nhận thức chưa đúng đắn và đầy đủ trong xã hội, nhất là ở một bộ phận đội ngũ cán bộ lãnh đạo về vị trí, vai trò và ý nghĩa của các ngành công nghiệp văn hóa trong phát triển kinh tế - xã hội của đất nước. Điều này khiến cho việc ưu tiên về cơ chế, chính sách, đầu tư nguồn lực cho phát triển các ngành công nghiệp văn hóa còn gặp nhiều khó khăn.

“Chúng ta chưa có ưu đãi cụ thể về thuế, đất đai, đối tác công – tư, quản lý sử dụng tài sản sản công... cho lĩnh vực công nghiệp văn hóa. Tức là môi trường hỗ trợ cho phát triển các ngành công nghiệp văn hóa chưa thực sự thuận lợi dù chúng ta rất mong muốn phát triển lĩnh vực này”, PGS.TS. Bùi Hoài Sơn nói.

Bên cạnh đó là các rào cản về nguồn lực, trong đó có vấn đề tài chính. Theo đó, việc đầu tư vào công nghiệp văn hóa đòi hỏi nguồn lực tài chính lớn. Một số dự án văn hóa có thể đòi hỏi số vốn khá lớn, và điều này đôi khi là một rào cản đối với các doanh nghiệp và chính phủ.

“Vấn đề cơ sở hạ tầng văn hóa cũng đang là điểm yếu của chúng ta. Một cơ sở hạ tầng văn hóa vững chắc là điều kiện tiên quyết để phát triển công nghiệp văn hóa. Điều này bao gồm cơ sở vật chất, hệ thống quản lý nghệ sĩ và tác phẩm, quy chế bảo vệ bản quyền và hỗ trợ tài chính cho các hoạt động văn hóa. Chúng ta còn thiếu rất nhiều để có một hệ sinh thái về hạ tầng văn hóa đầy đủ, đáp ứng yêu cần phát triển các ngành công nghiệp này; vấn đề nguồn nhận lực: Để phát triển công nghiệp văn hóa, nguồn nhân lực chất lượng là yếu tố quan trọng. Cần có hệ thống giáo dục và đào tạo phong phú, đáp ứng nhu cầu đào tạo chuyên nghiệp trong lĩnh vực văn hóa, điện ảnh, âm nhạc, nghệ thuật, và sáng tác...

Bên cạnh đó là những thách thức từ các sản phẩm văn hóa quốc tế đang thống trị thị trường và cạnh tranh khá khốc liệt ở Việt Nam.

Để phát triển công nghiệp văn hóa của Hà Nội nói riêng và cả nước nói chung, PGS.TS. Bùi Hoài Sơn cho rằng cần có sự đầu tư và chăm sóc cho các nghệ sĩ, người làm quản lý văn hóa, nghệ thuật trong nước, để thúc đẩy sự sáng tạo và sản xuất nội dung đa dạng và chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khán giả trong nước, và dần hướng ra thị trường khu vực và quốc tế.