Nền kinh tế toàn cầu đang trải qua một trong những giai đoạn tồi tệ nhất kể từ cuộc khủng hoảng tài chính năm 2007-2008. Tất cả bắt đầu với đại dịch Covid-19, tiếp theo là các vấn đề về chuỗi cung ứng sau đại dịch, xung đột Nga-Ukraine, sự gián đoạn trên thị trường năng lượng và thực phẩm do chiến sự gây ra, và bây giờ là làn sóng xung đột mới nhất giữa Israel và Hamas ở Dải Gaza cũng như đụng độ quân sự ở Biển Đỏ.

Kinh tế toàn cầu được dự báo tăng trưởng ít nhất 2,4_ vào năm 2024. Ảnh Economy Middle East

Thứ hai, lạm phát đang nhanh chóng hạ nhiệt. Viện Kinh tế Mastercard (MEI) dự kiến chỉ số giá tiêu dùng (CPI) trên toàn cầu sẽ ở mức 4,9% vào năm 2024, giảm từ mức 6,0% vào năm 2023, mặc dù con số này vẫn cao hơn xu hướng trước đại dịch là 2,7%.

Lạm phát giá thực phẩm – từ lúa mì đến dầu ăn – đã giảm mạnh, giá năng lượng trên đà đi xuống. Sự kết hợp của các cú sốc chuỗi cung ứng thời đại dịch cũng đã giảm bớt. Lạm phát dịch vụ vẫn ở mức cao, nhưng nguyên nhân là do thị trường việc làm ổn định và tăng trưởng tiền lương nhanh chóng.

Thứ ba, lo ngại về chu kỳ chính sách tiền tệ siết chặt – với lãi suất được duy trì ở mức đỉnh lâu hơn – đã giảm dần. Các Ngân hàng Trung ương lớn trên thế giới hiện có thể cắt giảm lãi suất sớm hơn vào năm 2024 so với dự đoán. Đó sẽ là niềm an ủi cho nhiều hộ gia đình và doanh nghiệp.

Các nhà giao dịch làm việc trên sàn giao dịch chứng khoán New York (NYSE). Ảnh The Seattle Times

Thị trường tài chính bùng nổ, với các chỉ số hàng đầu của Phố Wall đã gần đạt hoặc vượt mức cao kỷ lục trong những tháng cuối năm ngoái. Ngay cả trái phiếu cũng kết thúc năm 2023 một cách mạnh mẽ.

Nền kinh tế Mỹ, với tư cách là động lực chính cho tăng trưởng toàn cầu, tiếp tục chứng tỏ “khí phách” của mình khi hoạt động mạnh mẽ hơn phần còn lại của thế giới. Và, cơ hội “hạ cánh mềm” cho nền kinh tế số 1 thế giới vào năm 2024 – nghĩa là Fed thành công trong việc kiểm soát lạm phát mà không gây ra suy thoái – đã tăng lên.

Không thể phủ nhận năm 2024 bắt đầu với vô số thách thức vốn đã hình thành từ trước, với các “điểm nóng” như căng thẳng gay gắt ở Biển Đỏ theo sau những cuộc tấn công của phiến quân Houthi vào các tàu hàng dân sự, chiến sự ở Ukraine và Dải Gaza vẫn tiếp diễn không hồi kết.

Liên Hợp Quốc (LHQ), trong báo cáo kinh tế hàng đầu của mình, đã chỉ ra rằng xung đột leo thang, thương mại toàn cầu trì trệ, lãi suất cao dai dẳng và thảm họa khí hậu ngày càng gia tăng là các yếu tố mang lại những gam màu ảm đạm cho bức tranh kinh tế thế giới.

“Bản thân chúng tôi không mong đợi một cuộc suy thoái, nhưng vì có sự biến động trong môi trường xung quanh chúng ta nên đây là nguồn rủi ro chính”, ông Shantanu Mukherjee, Giám đốc Bộ phận Chính sách và Phân tích Kinh tế của LHQ, cho biết.

Các hãng vận tải biển lớn như MSC phải đi đường vòng qua Biển Đỏ khi vùng biển này dậy sóng vì xung đột quân sự. Ảnh The Times

Oxford Street nổi tiếng là một trong những con phố mua sắm sầm uất nhất châu Âu. Ảnh Gringa Journeys

Ở châu Âu, với lạm phát cao và lãi suất cao, “lục địa già” phải đối mặt với triển vọng kinh tế đầy thách thức. Nhưng nhờ “sự gia tăng chi tiêu của người tiêu dùng khi áp lực giá giảm bớt, tiền lương thực tế tăng và thị trường lao động vẫn mạnh mẽ”, GDP ở Liên minh châu Âu (EU) được dự báo vẫn sẽ tăng từ 0,5% vào năm 2023 lên 1,2% vào năm 2024, theo LHQ.

Đức – nền kinh tế duy nhất trong G7 thu hẹp trong năm 2023 – được dự báo sẽ bắt đầu phục hồi nhẹ vào năm 2024. Trong năm qua, nền kinh tế lớn nhất khu vực đồng tiền chung châu Âu (Eurozone) phải vật lộn với lãi suất cao nhất trong một thập kỷ, lạm phát cao và sự yếu kém trong thương mại quốc tế, hậu quả của sản xuất công nghiệp suy giảm và lĩnh vực xây dựng bị thu hẹp.

Người mua sắm đi lại trên đường phố ở Berlin, Đức. Ảnh Bloomberg

Nhưng từ năm nay, nhu cầu trong nước sẽ cải thiện do lương thực tế tăng, cùng với việc nhu cầu ở nước ngoài phục hồi, tất cả dự kiến sẽ hỗ trợ tăng trưởng GDP của Đức lên 0,8% vào năm 2024 và 1,2% vào năm 2025, theo Dự báo Kinh tế Mùa thu năm 2023 của Ủy ban châu Âu.

Nhật Bản, nền kinh tế lớn thứ 4 thế giới, được dự đoán sẽ tăng trưởng chậm lại từ 1,7% vào năm 2023 xuống còn 1,2% trong năm nay bất chấp các chính sách tài chính và tiền tệ thường được coi là “ngoại lệ” của nước này so với phần còn lại của thế giới.

Tại Trung Quốc, nền kinh tế lớn thứ 2 thế giới, LHQ cho biết quá trình phục hồi sau khi Bắc Kinh bãi bỏ chính sách nghiêm ngặt thời đại dịch zero-Covid diễn ra chậm hơn dự kiến “trong bối cảnh có những trở ngại trong nước và quốc tế”.

Một hội chợ việc làm ở thành phố Trùng Khánh, miền Tây Nam Trung Quốc, ngày 11.4.2023. Ảnh Getty Images

Với mức tăng trưởng kinh tế chỉ 3,0% vào năm 2022, Trung Quốc đã chuyển hướng trong nửa cuối năm 2023 với tốc độ tăng trưởng đạt 5,3%. Tuy nhiên, sự kết hợp giữa những rắc rối trong lĩnh vực bất động sản và nhu cầu bên ngoài suy giảm đối với hàng sản xuất, sẽ khiến tăng trưởng của Trung Quốc giảm xuống còn 4,7% vào năm 2024.

Châu Á, ngoại trừ Trung Quốc và Nhật Bản, được OECD đánh giá là động lực tăng trưởng bền bỉ. Giống như năm 2023, châu Á dự kiến sẽ tiếp tục chiếm phần lớn tăng trưởng toàn cầu trong giai đoạn 2024-2025.

Người đi lại trong khu trung tâm tài chính (CBD) sầm uất của Singapore. Ảnh Nikkei Asia

Tăng trưởng của lục địa này được dự báo ở mức 4,8% cho năm 2024. Lạm phát tại các nước đang phát triển ở châu Á dự kiến sẽ giảm từ mức 3,6% vào năm 2023 xuống 3,5% vào năm 2024.

Các quốc gia giàu nhất châu Á tính theo GDP bình quân đầu người là những nhân tố chính tạo nên triển vọng kinh tế mạnh mẽ cho khu vực, bao gồm Singapore, Qatar, Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) và Ả Rập Xê-út, và một số nước khác.

Ở Nam Á, GDP đã tăng khoảng 5,3% trong năm ngoái và dự kiến sẽ tăng 5,2% vào năm 2024, “được thúc đẩy bởi sự mở rộng mạnh mẽ ở Ấn Độ, nơi vẫn là nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới”. IMF dự báo nền kinh tế Ấn Độ sẽ tiếp tục tăng trưởng 6,3% vào năm 2024 – tốc độ tăng trưởng cao nhất trong số các nền kinh tế thị trường mới nổi và đang phát triển.