PV: Thưa Bộ trưởng, nhìn lại chiều dài lịch sử cách mạng Việt Nam, xin Bộ trưởng cho biết ngành Ngoại giao đã đóng góp như thế nào vào thành tựu chung của đối ngoại Việt Nam, đặc biệt là trong thời kỳ Đổi mới?

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Ngành Ngoại giao có truyền thống rất đáng tự hào, được Đảng và Bác Hồ trực tiếp rèn luyện ngay từ những ngày đầu của chính quyền cách mạng, là một trong những mặt trận chiến lược luôn ở tuyến đầu tranh thủ sự ủng hộ, giúp đỡ to lớn, rộng rãi của nhân dân thế giới đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Trong công cuộc đổi mới, ngành Ngoại giao cùng với các cơ quan, lực lượng đối ngoại đã đạt những thành tựu quan trọng, để lại nhiều dấu ấn nổi bật về đối ngoại, góp phần vào xây dựng cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế mà đất nước ta chưa bao giờ có được như hiện nay.

Một là, thông qua thực hiện nhất quán đường lối đối ngoại độc lập, tự chủ, đa phương hóa, đa dạng hóa, chủ động và tích cực hội nhập quốc tế, vì lợi ích quốc gia - dân tộc, ngành Ngoại giao đã khơi thông, mở rộng và đưa quan hệ với nhiều đối tác ngày càng đi vào chiều sâu. Trên cơ sở đó, từ phá thế bị bao vây, cấm vận, chúng ta đã tạo dựng và củng cố ngày càng vững chắc cục diện đối ngoại rộng mở, thuận lợi cho công cuộc đổi mới đất nước. Đến nay, nước ta có quan hệ ngoại giao với 189 quốc gia, quan hệ kinh tế - thương mại với hơn 230 nước và vùng lãnh thổ, có quan hệ đối tác chiến lược, đối tác toàn diện với 30 quốc gia.

Hai là, tranh thủ môi trường quốc tế thuận lợi để huy động được các nguồn lực bên ngoài phục vụ phát triển kinh tế - xã hội, ngành Ngoại giao đã tham mưu cho Đảng và Nhà nước chủ trương tham gia nhiều liên kết kinh tế quốc tế; phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan thúc đẩy đàm phán và đến nay đã ký 15 FTA, trong đó có các FTA thế hệ mới. Cùng với các cấp, các ngành đẩy mạnh xúc tiến, nâng cao hiệu quả kinh tế đối ngoại, nhất là mở rộng thị trường xuất khẩu, thu hút FDI, ODA, du lịch, v.v...

Công tác người Việt Nam ở nước ngoài được triển khai toàn diện góp phần củng cố vững chắc khối đại đoàn kết dân tộc, huy động nguồn lực to lớn của kiều bào vào sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước.

Trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp, thông qua đẩy mạnh các hoạt động ngoại giao y tế, ngoại giao vắc-xin, đã tranh thủ sự hỗ trợ kịp thời của quốc tế về vắc-xin, thiết bị y tế và thuốc điều trị, góp phần quan trọng vào phòng, chống và thích ứng an toàn với dịch Covid-19.

Ba là trong thời bình, ngoại giao đã đi đầu tạo lập và củng cố môi trường hoà bình, ổn định, đồng thời cùng quốc phòng, an ninh và các cấp, các ngành bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ. Ngành Ngoại giao đã phối hợp chặt chẽ với các ngành, địa phương liên quan nỗ lực đàm phán, xây dựng đường biên giới hòa bình, hữu nghị và phát triển với các nước láng giềng; bảo vệ vững chắc chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Bốn là ngành Ngoại giao đã chủ động, tích cực đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, nhờ đó không ngừng nâng cao vị thế và uy tín quốc tế của nước ta. Chúng ta đã tổ chức thành công nhiều hội nghị quốc tế lớn và hoàn thành nhiều trọng trách quốc tế quan trọng như Ủy viên không thường trực Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc, Chủ tịch luân phiên ASEAN, chủ nhà Hội nghị cấp cao ASEM, Hội nghị thượng đỉnh APEC, Diễn đàn Kinh tế thế giới về ASEAN, Hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ - Triều Tiên, v.v...

Ngoại giao văn hóa, thông tin đối ngoại đã quảng bá mạnh mẽ hình ảnh Việt Nam giàu bản sắc đang đổi mới thành công, vận động UNESCO công nhận nhiều di sản của đất nước là di sản văn hóa thế giới, qua đó vừa góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc, vừa thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

PV: Năm 2021 diễn ra nhiều hoạt động đối ngoại sôi độngcủa Đảng và Nhà nước ta. Xin Bộ trưởng cho biết những kết quả nổi bật của công tác đối ngoại trong năm vừa qua?

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Năm 2021 là năm đầu tiên cả nước ta tổ chức quán triệt, triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, mở ra một giai đoạn mới trong công cuộc đổi mới đất nước. Trong khi đó, thế giới đang trải qua những biến động nhanh và phức tạp, đặc biệt là đại dịch Covid-19 bùng phát mạnh trên toàn cầu và trong nước.

Trong bối cảnh đó, yêu cầu nhiệm vụ đặt ra đối với công tác đối ngoại là tiếp tục giữ vững môi trường hòa bình, ổn định, thuận lợi cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo vệ Tổ quốc, nâng cao vị thế đất nước. Theo đó, công tác đối ngoại đã được triển khai đồng bộ, sáng tạo, hiệu quả và đạt được nhiều kết quả quan trọng. Có thể khái quát như sau:

Thứ nhất, chúng ta đã thúc đẩy quan hệ với các đối tác một cách đồng bộ, nhất là với các nước láng giềng, các đối tác quan trọng và bạn bè truyền thống. Các hoạt động đối ngoại của Lãnh đạo Đảng và Nhà nước trong năm đầu tiên thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII được triển khai linh hoạt, kết hợp sáng tạo hình thức trực tiếp và trực tuyến, qua đó đã củng cố lòng tin, tạo động lực cho phát triển quan hệ với nhiều đối tác.

Thứ hai, việc thực hiện hiệu quả chủ trương nâng tầm đối ngoại đa phương đã tiếp tục khẳng định vị thế và uy tín của Việt Nam. Đặc biệt là, chúng ta đã hoàn thành tốt vai trò Ủy viên không thường trực Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc nhiệm kỳ 2020-2021, phát huy các kết quả Việt Nam là Chủ tịch ASEAN 2020, đóng góp tích cực, có trách nhiệm vào xây dựng Cộng đồng ASEAN; trúng cử vào nhiều tổ chức đa phương có uy tín như Ủy ban Luật pháp Quốc tế (ILC), Hội đồng Chấp hành UNESCO, Hội đồng Khai thác Bưu chính của Liên minh Bưu chính Thế giới (UPU), v.v… Chúng ta đã cam kết có trách nhiệm về chống biến đổi khí hậu tại Hội nghị COP26; tích cực đóng góp tại nhiều diễn đàn đa phương quan trọng khác.

Thứ ba, cùng với quốc phòng, an ninh, công tác đối ngoại tiếp tục đóng góp vào bảo vệ vững chắc chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, đồng thời giữ vững môi trường hòa bình, ổn định. Chúng ta đã kiên trì thúc đẩy đối thoại, đàm phán với các nước liên quan tìm giải pháp hòa bình cho các tranh chấp, giữ vững không khí hữu nghị, bảo vệ đường biên giới hòa bình, hợp tác và phát triển.

Thứ tư, công tác ngoại giao kinh tế đã triển khai mạnh mẽ, ngày càng thiết thực, hiệu quả. Dù chịu nhiều tác động, trở ngại của đại dịch Covid-19, hợp tác kinh tế với các đối tác vẫn được duy trì và mở rộng, nhất là gia tăng xuất khẩu, củng cố lòng tin cộng đồng doanh nghiệp quốc tế, thu hút đầu tư trực tiếp nước ngoài. Đặc biệt, chúng ta đã chủ động, tích cực đẩy mạnh công tác ngoại giao y tế, ngoại giao vắc-xin, tranh thủ sự hỗ trợ kịp thời của quốc tế về vắc-xin, thiết bị y tế và thuốc điều trị, góp phần quan trọng vào phòng, chống và thích ứng an toàn với dịch Covid-19.

Thứ năm, ngoại giao văn hóa tiếp tục quảng bá sâu rộng hình ảnh đất nước, con người và văn hóa Việt Nam ra thế giới. Chúng ta đã vận động UNESCO công nhận mới 6 di sản/danh hiệu và tôn vinh 3 danh nhân Việt Nam. Chính phủ đã ban hành Chiến lược Ngoại giao văn hóa đến năm 2030, trong đó xác định rõ mục tiêu, quan điểm, phương hướng, nhiệm vụ cho các cấp, các ngành tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả ngoại giao văn hóa đáp ứng yêu cầu phát triển đất nước trong giai đoạn mới.

Thứ sáu, triển khai toàn diện, mạnh mẽ hơn công tác người Việt Nam ở nước ngoài, huy động sự ủng hộ quý báu của kiều bào ta cho phòng, chống dịch Covid-19 và phát triển đất nước. Quán triệt thực hiện Kết luận số 12 của Bộ Chính trị khóa XIII về công tác người Việt Nam ở nước ngoài trong tình hình mới, ngành Ngoại giao đã triển khai nhiều đề án, chương trình, biện pháp cụ thể, đặc biệt là chăm lo, hỗ trợ đồng bào ta ở nước ngoài giữ gìn tiếng Việt và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, có địa vị pháp lý vững chắc, phát triển kinh tế và đời sống, hội nhập vào xã hội sở tại, qua đó tăng cường sự gắn bó của kiều bào ta với quê hương, đất nước.

Thứ bảy, trong bối cảnh dịch Covid-19 diễn biến phức tạp nhiều nơi trên thế giới, công tác bảo hộ công dân được triển khai đồng bộ, hiệu quả cả trong nước và nước ngoài. Năm 2021, chúng ta đã tổ chức khoảng 500 chuyến bay, đưa khoảng 120.000 công dân từ hơn 60 quốc gia, vùng lãnh thổ về nước an toàn. Đồng thời, đẩy mạnh bảo hộ ngư dân, tàu cá, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân ta ở nước ngoài.

Những kết quả quan trọng nói trên khẳng định đường lối đối ngoại đúng đắn của Đảng và Nhà nước ta, sự ủng hộ, đồng thuận của cả hệ thống chính trị và toàn dân, sự phối hợp chặt chẽ của các cấp, các ngành. Trong thành tựu chung đó có đóng góp rất quan trọng của các cơ quan đối ngoại, mà ngành Ngoại giao là lực lượng nòng cốt, xung kích.

PV: Thưa Bộ trưởng, nhân dịp vui đón Tết cổ truyền của dân tộc – Tết Nhâm Dần, Bộ trưởng có chia sẻ gì với người dân cả nước và bà con kiều bào? Mong muốn của Bộ trưởng trong thời khắc một mùa xuân mới đang tới sau rất nhiều khó khăn của đại dịch Covid-19?

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn: Nhìn lại năm 2021, đồng bào ta ở trong nước và nước ngoài dưới sự lãnh đạo của Đảng, quản lý của Nhà nước và với sự ủng hộ, hợp tác của cộng đồng quốc tế, đã phát huy truyền thống đoàn kết toàn dân tộc, nêu cao lòng yêu nước, ý chí tự lực, tự cường để vượt qua khó khăn, thử thách. Những thành quả đạt được trong năm vừa qua cũng như sau 35 năm đổi mới cho chúng ta niềm tin vững chắc để thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội, đẩy mạnh hội nhập quốc tế toàn diện, sâu rộng, góp phần thực hiện thắng lợi khát vọng, tầm nhìn phát triển của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.

Ngành Ngoại giao luôn đồng hành cùng dân tộc, phụng sự Tổ quốc, phục vụ Nhân dân. Trước thềm mùa xuân mới tràn đầy niềm tin, mỗi cán bộ ngành Ngoại giao đều ước vọng một thế giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển, đất nước ta có cơ đồ, tiềm lực ngày càng lớn mạnh, vị thế và uy tín quốc tế ngày càng cao, Nhân dân ta có cuộc sống phồn vinh, hạnh phúc.

Xin trân trọng cảm ơn Bộ trưởng!