NSƯT Nguyễn Công Ninh sở hữu kho tàng đồ sộ các tác phẩm nghệ thuật, ở góc độ và vai trò nào cũng đều đạt được những thành tựu nhất định. Ví như, ông đạo diễn hơn 50 vở kịch sân khấu và truyền hình, trở thành hiện tượng trong lịch sử kịch nói Việt Nam với tác phẩm Dạ cổ hoài lang.

Và còn đó, giữa dòng chảy nghệ thuật nhiều đổi thay, vô số vai diễn của Công Ninh trở thành một phần khó quên của nhiều thế hệ khán giả. Từ điện ảnh với Ai xuôi vạn lý, Đời cát đến phim truyền hình làm thổn thức người xem như Mẹ con đậu đũa, Blouse trắng, Cái bóng bên chồng, Gọi giấc mơ về,...

Nguyễn Công Ninh còn được biết đến với vai trò người lái đò cặm cụi của nhiều nghệ sĩ, người nổi tiếng hiện nay. Việc giảng dạy giúp đời sống nghệ sĩ của ông trở nên đủ đầy hơn, vừa dạy vừa tiếp thu từ những cái hay, cái thú vị của học trò giúp ông “bắt kịp” thời đại.

Đồng thời, ông cũng là một người nghệ sĩ có cái nhìn bao quát về nghệ thuật thời hội nhập, thừa nhận chỉ có việc học mới giúp người ta không bị lùi lại phía sau.

Chúng tôi gặp Nguyễn Công Ninh vào một sáng cuối tuần, sau lịch quay bận rộn của vài dự án mà nghệ sĩ đang tham gia. Ông ăn sáng, uống cà phê nơi quán nước gần chung cư. Gặp chúng tôi, ông chân chất biết nhường nào. “Hôm nay mình sẽ bàn chuyện gì đây?”, ông hỏi và cuộc phỏng vấn bắt đầu.

Người Đưa Tin (NĐT): Từ những ngày đầu, nghệ sĩ Nguyễn Công Ninh đã tạo dựng tên tuổi như thế nào?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Khi tôi thi vào trường Sân khấu II, tôi đã đậu Á khoa, sau khi học tập 4 năm tại giảng đường Đại học, tôi được nhà trường tạo điều kiện đi du học tại Nga với chuyên ngành Đạo diễn.

Sau khi đi du học về nước, tôi làm giảng viên giảng dạy tại Trường Sân khấu Điện ảnh. Sau đó, tôi tiếp tục con đường nghệ thuật bằng việc nhận dựng các vở kịch tại các sân khấu kịch. Một thời gian ngắn sau, tôi bén duyên với điện ảnh và nhận đi đóng phim cho đến nay. Thời gian qua, tôi vẫn tiếp tục giảng dạy tại trường và mới nhận quyết định về hưu vào tháng 8 năm nay.

Thời gian gần đây, tôi ít hoạt động sân khấu. Bởi vì tôi thấy, hiện tại phạm vi hoạt động của sân khấu khá hẹp, nên tôi hoạt động mảng điện ảnh và truyền hình nhiều hơn.

Thật ra, tại cái nôi sân khấu, tôi học về Đạo diễn Sân khấu, nguyên tắc của tôi khi dựng là thông luận kịch bản, phải “yêu” kịch bản đó tôi mới làm tốt được. Thêm nữa là, theo tôi thấy, thời điểm hiện tại, một vài biên kịch trẻ không có hứng thú để viết kịch bản sân khấu nữa, hoặc nếu như có viết thì sau khi viết xong, họ sẽ chuyển sang thành kịch bản phim hoặc truyền hình. Do đó, theo quan điểm riêng của tôi, chất lượng kịch bản sân khấu bây giờ không bằng ngày xưa.

Có thể thấy lĩnh vực phim bây giờ phát triển rất mạnh, phần đông là từ các bạn đi du học nước ngoài về, luôn đem những làn gió mới và ý tưởng mới vào nghệ thuật, đáp ứng được thị hiếu của công chúng.

Điển hình như chúng ta có thể thấy được lượng khán giả của phim rất đông, có dấu ấn lớn với công chúng như phim của Trấn Thành, Lý Hải, đạo diễn Vũ Ngọc Đãng,...

Tóm lại theo tôi thấy yếu tố quan trọng nhất là kịch bản, đây cũng là một phần lý do tôi không dựng sân khấu nữa, vì không “cảm” được kịch bản, nó chưa đủ sức hút với tôi. Thứ hai là hiện nay phạm vi hoạt động sân khấu hạn hẹp hơn trước, nhân lực thì đông nhưng việc lại ít, nên tôi cần “thoát ra”, đi tìm những cái mới để phát triển.

NĐT: Ông có cảm thấy nuối tiếc cho một thời hoàng kim của nghệ thuật sân khấu không?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Nếu nói tiếc nuối thì không hẳn vậy, nhưng nếu nói không tiếc thì cũng không đúng!

Nếu nói kịch sân khấu đang thoái trào thì cũng đúng, mà nếu nói kịch sân khấu không thoái trào cũng đúng. Nó thoái trào ở những tác phẩm không đáp ứng đủ thị hiếu người xem và ngược lại. Ví dụ điển hiền như các vở kịch của Ngày xửa ngày xưa vẫn còn giữ sự thu hút đối với khán giả. Vậy nên, các yếu tố quan trọng là thị hiếu của khán giả, kịch bản hấp dẫn, thủ pháp dàn dựng chất lượng, dàn diễn viên yêu thích trong lòng công chúng. Hiện tại, điện ảnh và truyền hình đang có điều kiện phát triển mạnh nhất.

NĐT: Nghệ sĩ Công Ninh nghĩ thế nào về việc một tác phẩm muốn thành công thì cần gắn với một nghệ sĩ có tên tuổi? Ví như, Ngày xửa ngày xưa có Thành Lộc, các phim điện ảnh có Trấn Thành?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Theo tôi nghĩ trong nghệ thuật cần có những cái “đinh” chủ chốt, những yếu tố chính, nhưng quan trọng vẫn là phần kịch bản, có thể nhắc đến những tác phẩm phim thành công của Victor Vũ. Mỗi phim của anh ấy đều mới lạ và không có một “cái đinh” chủ chốt nào hết. “Cái đinh” ở đây là Victor Vũ, khán giả họ tin tưởng, phim của Victor Vũ sẽ hay, sẽ thành công.

NĐT: Để đáp ứng thị hiếu khán giả, thị trường hiện nay phát triển lĩnh mạnh lĩnh vực gameshow, sản phẩm giải trí thương mại, ông nghĩ sao?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Theo như tôi biết, gameshow có nhiều loại, nhưng tôi luôn thấy được sự tích cực từ gameshow. Một điều phải công nhận là nếu không có gameshow thì sẽ không có các tài năng trẻ mà hiện nay đang hoạt động rất mạnh ở các lĩnh vực nghệ thuật điện ảnh, sân khấu và có cả các chương trình truyền hình.

Hiện tại, có một số nghệ sĩ trẻ đang nổi tiếng lên nhờ gameshow và ngược lại các gameshow cũng thành công nhờ tên tuổi của các nghệ sĩ đó, tài năng của người nghệ sĩ được thể hiện khi tham gia những chương trình đó. Mỗi gameshow có mỗi giá trị nhất định, là nơi phát hiện tài năng cho xã hội. Gameshow là nơi để lớp nghệ sĩ trẻ thể hiện tài năng của mình. Từ đó, gameshow nhờ họ mà có được khán giả và ngược lại họ nhờ gameshow mà được đến gần với khán giả hơn.

NĐT: Nghệ sĩ Công Ninh đã làm mới bản thân bằng cách nào?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Bản thân tôi rất quan tâm đến vấn đề cũ và mới, nên tôi tiếp cận với lứa thế hệ trẻ bây giờ rất nhiều và cụ thể là học trò của tôi. Theo tôi thấy, giữa thầy và trò luôn có sự học học hỏi và trao đổi lẫn nhau. Tôi luôn thấy và học hỏi được những cách tư duy mới từ học trò qua các tác phẩm, tiểu phẩm, trích đoạn... mà mỗi khi tôi đưa bài tập cho học trò và nhận lại.

NĐT: Nói đến vấn đề thầy trò, theo ông, khi thấy các nghệ sĩ là học trò của mình bị vướng vào các thị phi, đứng ở góc độ là người thầy, ông sẽ làm gì?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Điều trước tiên nhắc đến là buồn, sau là phải tìm hiểu nguyên nhân, bản chất sự việc. Nếu là sự việc sai thì sẽ chia sẻ, phê bình, căn dặn, còn nếu việc đúng thì động viên, an ủi để học trò có được những lời khuyên chân thành nhất.

NĐT: Ông cảm nhận thế nào về khán giả ngày trước và khán giả hiện tại?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Thời của tôi, khán giả đến với nghệ sĩ thông qua các nguồn tin rất hẹp, lượng thông tin trên thế giới đem đến cho họ rất ít nên thẩm mỹ bó hẹp trong một phạm vi nhất định. Còn hiện tại, vì thời buổi phát triển, nền tảng mạng phát triển quá trời thông tin mới mỗi ngày vậy nên trình độ thưởng thức nghệ thuật của khán giả ngày nay rất cao. Từ đó đòi hỏi khả năng sáng tạo của nghệ sĩ phải gấp lên rất nhiều lần.

Ngoài ra, còn cần có sự đầu tư, nếu như cơ sở vật chất sơ sài thì cần có kịch bản hay, đạo diễn dàn dựng giỏi và dàn nghệ sĩ giỏi mới lấp được những thiếu sót về phần cơ sở vật chất.

NĐT: Cuộc sống vốn lúc này, lúc kia. Vậy với nghệ sĩ Công Ninh, đâu là giai đoạn khó khăn nhất?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Đó là giai đoạn tôi lâm bệnh, thời điểm đó tôi bị viêm phổi nặng. Nguyên nhân là do hút thuốc lá nhiều trong một khoảng thời gian dài, cộng thêm thói quen xấu thức khuya nhiều, thức khuya để xem phim, một đêm xem 2 - 3 bộ phim, vừa xem phim vừa hút thuốc. Nhưng nhờ xem phim nhiều tôi cũng học hỏi được nhiều cái từ các phim ảnh đã coi, tư duy tạo hình nhân vật, về hình ảnh góc máy quay…

Giai đoạn bệnh nặng, tôi rất sợ mình không vượt qua khỏi thì sẽ phải bỏ lại vợ con, nhưng cũng may mắn là tôi đã lướt qua được. Từ đó, tôi nghe theo lời căn dặn của bác sĩ mỗi khi khám sức khỏe định kỳ, sống, ăn uống có chế độ lành mạnh hơn và tôi đã bỏ được thói quen xấu là hút thuốc lá.

NĐT: Sau đó, ông có mất nhiều thời gian để quay lại nhịp sống cũ?

NSƯT Nguyễn Công Ninh: Trong lúc tôi nằm bệnh và điều trị sức khỏe đã có nhiều cuộc điện thoại và tin nhắn mời gọi tôi tham gia các dự án của họ. Tôi sợ trong một thời gian dài đó mọi người sẽ quên mình nhưng may mắn là vẫn còn được quan tâm và nhớ đến. Trong một năm trời dưỡng bệnh, tôi cũng nhận mấy show nhỏ nhỏ, sau đó tôi vui vẻ trở lại với công việc.

NĐT: Cảm ơn NSƯT Nguyễn Công Ninh đã dành thời gian trò chuyện cùng Người Đưa Tin!