John Deason sinh ra trên đảo Tresco, ngoài khơi bờ biển Cornwall. Anh chuyển đến thị trấn Pendeen khi mới một tuổi sau khi cha anh mất. Chính ở đó anh đã gặp Richard Oates. Cả hai đều xuất hiện trong hồ sơ điều tra dân số năm 1851 với tư cách là công nhân tại các mỏ thiếc ở Cornish.
Deason di cư đến Úc vào năm 1853, Oates cũng di cư một năm sau đó. Cả hai đều bắt đầu cuộc sống ở Australia với nghề khai thác vàng.
Chuyên gia John Tully, với bản sao của cục vàng Welcome Stranger tại địa điểm nó được tìm thấy
Vào tháng 2/1869, hai nhà thám hiểm người Anh, đang đào vàng ở miền Trung Victoria, Australia thì cái cuốc của họ va vào một vật gì đó rất cứng ở rất gần mặt đất. Khi Deason cúi xuống để kiểm tra tảng đá lớn thì phát hiện ra đây là một cục vàng khổng lồ. Cục vàng có chiều dài 60cm và chiều rộng gần gần 30cm.
Deason và Oates thảo luận về phát hiện này một cách hào hứng nhưng với giọng điệu trầm lặng. Cục vàng phải được cất đi an toàn trước khi tin đồn lan ra ngoài. Họ đợi cho đến khi mặt trời lặn, và dưới sự bao phủ của bóng tối, Deason và Oates đã đào vàng và mang nó đến túp lều của Deason, nơi nó được đặt trong lửa để đốt đi những mảnh vụn và làm vỡ lớp thạch anh đen phủ vàng.
Khối vàng đã được nung suốt cả ngày cuối tuần và vào sáng thứ Hai. Khoảng 31,8 kg thạch anh đen đã vỡ ra khỏi cục vàng chính được đưa đi xử lý tại một nhà máy dập địa phương. Khoảng 1,7 kg vàng đã được thu hồi từ quá trình nghiền này. Khối vàng còn lại được đưa đến Dunolly, cách đó 14,5km, trên một chiếc xe đẩy.
Đài tưởng niệm đánh dấu nơi tìm thấy cục vàng Welcome Stranger.
Ở Dunolly, Deason và Oates mang cục vàng thẳng tới ngân hàng trước khi bị cướp mất. Thật không may, khối vàng có tên "Welcome Stranger" quá lớn để cân trên cân ngân hàng và phải dùng xe cút kít chở đến thợ rèn địa phương, nơi nó được chia thành ba phần. 66 kg đã được bán cho ngân hàng, phần còn lại Deason và Oates giữ cho riêng mình. Có nhiều báo cáo khác nhau về trọng lượng thực tế của cục vàng nhưng con số được công bố phổ biến nhất là 72 kg.
Ngân hàng đã trả 9.563 bảng Anh cho cục vàng, mà theo John Tully, chủ tịch Hiệp hội Nghệ thuật và Lịch sử Goldfields tại Dunolly, số tiền đó tương đương với mức lương trung bình của một người đàn ông làm việc trong 43 năm.
John Tully, chủ tịch Hiệp hội Lịch sử và Nghệ thuật Goldfields tại Dunolly, cầm một bản sao của Welcome Stranger nặng 72 kg.
Sau khi tìm thấy, Deason tiếp tục khai thác vàng và cuối cùng trở thành thủ kho tại Moliagal. Ông đã mất phần lớn tài sản do đầu tư sai lầm. Ông mua một trang trại nhỏ gần Moliagal và trải qua những ngày cuối đời làm nông dân. Trong khi đó, Oates trở về Anh và kết hôn. Ông trở lại Úc, có bốn người con và sống nốt phần đời còn lại trong trang trại rộng 800 mẫu Anh cho đến khi qua đời.
Ký ức về phát hiện này được lưu giữ sống động bởi một đài tưởng niệm bằng đá granit tại nơi Welcome Stranger được phát hiện vào năm 1869. Đài tưởng niệm nằm gần Moliagul. Có một đài tưởng niệm khác ở Dunolly và một bức tượng mô tả hai thợ mỏ đang đào Welcome Stranger giữa bãi đậu xe ở Redruth, Anh.
John Tully cho biết: "Đó là câu chuyện tuyệt vời về hai người trở nên giàu có ngay lập tức. Ngày nay, chúng ta có xổ số, giúp mọi người trở thành triệu phú chỉ sau một đêm. Đó là điều chưa từng xảy ra vào thời điểm đó".
Một bản sao của "Welcome Stranger"
Trong cơn sốt vàng thời Victoria, Moliagul là một thị trấn đang phát triển với dân số 16.000 người. Ngày nay, Moliagul là một ngôi làng nông thôn, không có cửa hàng hay khách sạn - chỉ có vài ngôi nhà. Mặc dù vậy, những người đam mê vàng và đầu cơ vẫn tiếp tục đổ xô đến khu vực được mệnh danh là Tam giác vàng. Khu vực này có diện tích 9.400 km2, là nơi sản sinh ra một số mỏ vàng phù sa được tìm thấy lớn nhất trên thế giới.
Tại một nơi tên là Canadian Gully, ở Ballarat, những người thợ mỏ đã tìm thấy ba cục vàng lớn nặng 61 kg, 42 kg và 38 kg vào năm 1853. 18 tháng sau, một nhóm chín thợ mỏ đã tìm thấy Lady Hotham, nặng 44 kg. Sau đó, vào năm 1858, một cục vàng nặng 69 kg, được mệnh danh là “Welcome Nugget” cũng được phát hiện ở Ballarat. Nó vẫn là cục vàng lớn thứ hai từng được tìm thấy.
Suzie Deason, 38 tuổi, thuộc thế hệ thứ tư của con cháu John Deason và tiếp tục sống ở đó. Cô nói: "Khi mọi người nghe thấy họ của tôi, họ luôn hỏi vàng ở đâu hoặc liệu tôi có giàu không. Thật không may là tôi không giàu và chúng tôi không có bất kỳ đồ trang sức nào được làm bằng vàng của Welcome Stranger".
Suzie Deason cho biết thêm: "Mọi người đến đây để thử vận may. Họ đã dành ngày này qua ngày khác để tìm kiếm vận may. Xung quanh đây vẫn còn những cốm cỡ vừa phải, nhưng không có gì giống như Welcome Stranger".
Hải Vân (Theo Globo, Amusingplanet)
