Học online mùa dịch bệnh: Cái khó ló cái khôn

Thông tin mới nhất từ cuộc họp thường trực Chính phủ chiều 24/2 cho hay, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc chưa chấp thuận đề nghị của Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ về việc yêu cầu học sinh đi học trở lại vào ngày 2/3 tới.

Điều này có nghĩa là người đứng đầu Chính phủ thấy cần thiết phải thận trọng trước tình hình diễn biến phức tạp của dịch bệnh hiện nay.

Cụ thể, cập nhật đến 8h sáng ngày 25/2/2020, toàn thế giới đã có 80.149 ca nhiễm virus SARS – nCoV2, tại 37 quốc gia và vùng lãnh thổ, làm 2.671 người tử vong.

Đặc biệt, ngoài ổ dịch Vũ Hán (Trung Quốc), SARS – nCoV2 đang bùng phát mạnh tại Hàn Quốc. Đây là hai quốc gia có sự thông thương lớn với Việt Nam nên lượng người Trung Quốc, Hàn Quốc đang đi lại, cư trú tại Việt Nam khá đông.

Bởi vậy, không chỉ Chính phủ mà đa số các bậc phụ huynh đang hết sức băn khoăn trước việc học sinh phải đi học lại vào thời điểm này.

Giả sử học sinh tiếp tục nghỉ học đến hết tháng 3 (như đề xuất của UBND TP Hồ Chí Minh), thậm chí lâu hơn, thì đã đến lúc chúng ta phải thật sự bắt tay vào quá trình dạy và học online cùng với chúng, coi đó như một phương pháp học tập lâu dài, chứ không phải là tình thế nữa.

Vậy chúng ta nên hiểu thế nào là đúng về dạy và học online?

Có thể bắt đầu bằng việc nhìn lại quá trình giảng dạy truyền thống như sau: (1) Cơ quan/đơn vị giáo dục lựa chọn sách giáo khoa và tài liệu tham khảo; (2) Giáo viên soạn bài; (3) Giáo viên giảng bài và học sinh tiếp thu trên lớp; (4) Giáo viên giao bài tập, học sinh làm bài tập; (5) Giáo viên và nhà trường chuẩn bị đề thi; (6) Thi và chấm thi; (7) Tổng kết và đánh giá.

Việc dạy và học truyền thống đòi hỏi người dạy và người học phải ngồi cùng một không gian, trong một thời gian nhất định.

Còn học online thì không cần như vậy. Hai bên giao tiếp với nhau bằng giao thức mạng internet, thông qua các máy tính hoặc thiết bị di động khác.

Hiện tại có ba hình thức học online phổ biến như sau:

Giao bài tập thông qua thư điện tử

Đây là phương pháp học online sơ khai nhất và hiện đang được áp dụng cho khối học sinh tiểu học và vùng sâu vùng xa. Cô giáo gửi các phiếu bài tập kèm đáp án cho phụ huynh thông qua thư điện tử hoặc các phần mềm chat.

Thực chất đây là hình thức nhà trường “giao việc” cho phụ huynh, buộc phụ huynh đôn đốc con học ở nhà sau đó gửi lại kết quả bài giải cho giáo viên để đánh giá. Phương pháp này không quản lý được việc học sinh có hiểu bài hay không, có tự làm hay không.

Giảng bài bằng Livestream

Thầy cô giảng bài trước máy tính nối mạng ở chế độ phát trực tiếp và học sinh sẽ theo dõi từ xa, như xem đá bóng truyền hình trực tiếp, hay cách mà những “ngôi sao” nổi tiếng và người bán hàng qua mạng vẫn làm.

Phương pháp này có ưu điểm là gần giống cách giảng dạy truyền thống và học sinh có thể tương tác với bài giảng ngay tại thời điểm giảng bài, thầy cô cũng có thể kiểm tra việc tiếp nhận bài giảng của học sinh ngay tức thời. Tuy nhiên nhược điểm là đòi hỏi thiết bị nối mạng và phải trả tiền.

Học trực tuyến LMS

Đây là một phương pháp học online cao cấp hiện nay. LMS là chữ viết tắt của Learing Management System, nghĩa là Hệ thống quản lý học trực tuyến. Về bản chất đây là một phần mềm ứng dụng cho phép việc quản lý, vận hành hệ thống các tài liệu, hướng dẫn, theo dõi, báo cáo và cung cấp các công nghệ giáo dục điện tử (hay còn gọi là giáo dục trực tuyến E-Learning) cho các khóa học hay chương trình đào tạo.

Cũng giống như phương pháp Livestream, LMS đòi hỏi hạ tầng công nghệ và phải trả tiền, thậm chí LMS cần chi phí đầu tư lớn, từ website trường học, hệ thống thư viện trực tuyến, bài giảng trực tuyến cho tới các bộ công cụ phục vụ dạy và học.

Bù lại, việc dạy và học trở nên đơn giản và hiện đại khi mà mỗi giáo viên, mỗi học sinh được cấp một tài khoản để truy nhập hệ thống. Giáo viên đưa bài giảng lên và học sinh có thể truy nhập để học. Giáo viên cũng có thể sử dụng phần mềm để tự ghi hình bài giảng.

Việc trả bài được thực hiện bằng Quiz (câu hỏi trắc nghiệm nhanh) và các bài tập. Sau đó là tổng kết thời gian học, tiến độ học của học sinh. Trong quá trình học và làm bài, học sinh có thể hỏi giáo viên, hoặc người trợ giảng, thông qua Facebook Messenger hoặc Zalo.

Có thể tổ chức thi off-line (tập trung tại phòng thi như cách thi truyền thống), theo từng lớp. Và cũng có thể tổ chức thi online một thầy một trò thông qua các phần mềm chat trực tiếp.

Với LMS, các chuyên gia giáo dục cho rằng từ nay đã có thể có thể mở cửa trường học trên mây (tức là điện toán đám mây).

Được biết, hiện nay phương pháp này đang được áp dụng ở một số trường ở Hà Nội, TP Hồ Chí Minh và một số tỉnh thành.

Vừa qua, một số trường học tại TP Hồ Chí Minh đã chủ động tổ chức các buổi tập huấn, hội thảo, trao đổi kinh nghiệm về dạy học trực tuyến cho giáo viên để sẵn sàng ứng phó, chuyển đổi mô hình giảng dạy trong giai đoạn dịch bệnh.

Thiết nghĩ, trong cái khó luôn ló cái khôn, nhân dịp này các trường nên mạnh dạn đầu tư cơ sở vật chất và đào tạo nhân sự phục vụ việc dạy học online, làm bước đệm để bước vào thời kỳ học tập trực tuyến, học suốt đời bởi điều này chắc chắn sẽ xảy ra trong tương lai, khi cả xã hội bước vào cuộc cách mạng công nghệ 4.0.

Và thay vì phàn nàn, các bậc phụ huynh cũng nên cập nhật thông tin để hỗ trợ con em mình tốt nhất nhằm đáp ứng phương pháp học tập hiện đại này.

* Bài viết thể hiện quan điểm riêng của tác giả.