Chim cắt Eleonora (Falco eleonorae) là loài chim săn mồi sinh sống ở Địa Trung Hải và ngoài khơi bờ biển tây bắc châu Phi, trú đông ở Madagascar. Chúng có kích thước không lớn, thường dài 36 - 42cm với sải cánh 87 - 104 cm, thường ăn côn trùng, dơi và chim nhỏ.
Kẻ săn mồi với sải cánh khổng lồ và đôi mắt vàng dữ tợn đang quắp chặt một con cá và bay lên từ mặt nước. Ảnh: SWNS.
Điểm đặc biệt của chim cắt Eleonora nằm ở chiến lược săn mồi. Kẻ đi săn bắt sống những con chim nhỏ, nhổ lông bay (loại lông dài, cứng ở cánh và đuôi giúp chim bay lượn) khiến chúng không thể bay, sau đó nhét vào các khe đá hoặc lỗ sâu khiến chúng không thể trốn thoát.
Một con chim nhỏ được cho là bị chim cắt Eleonora giam cầm trên đảo Mogador. (Ảnh: Abdeljebbar Qninba).
Điều kỳ lạ là chỉ có quần thể chim cắt Eleonora trên đảo Mogador, ngoài khơi bờ biển phía tây Morocco, thực hiện việc bắt giam như vậy. Ngư dân địa phương đã biết đến hành vi này, nhưng các nhà điểu học lần đầu tiên miêu tả nó vào năm 2015, sau khi tiến hành một cuộc điều tra số lượng chim cắt.
Cụ thể, chuyên gia Abdeljebbar Qninba tại Đại học Mohammed V ở Rabat, Morocco, cùng đồng nghiệp bắt gặp những con chim nhỏ mắc kẹt trong các hốc sâu, bị mất lông bay và lông đuôi. Chúng không thể vỗ cánh hay sử dụng đôi chân bị thương.
Theo các nhà khoa học, việc giam giữ con mồi giúp chim cắt Eleonora có thể giữ nguồn thức ăn luôn tươi ngon đến khi cần. Phần lớn con mồi thuộc nhóm chim biết hót, nhưng cũng có các loài chim én, chim đầu rìu và một số loài chim lội nước. Nhóm nghiên cứu cũng tin rằng hành vi bắt giam con mồi chỉ có ở quần thể Mogador vì không thấy báo cáo nào về hành vi này ở các quần thể chim cắt Eleonora khác hoặc ở loài chim săn mồi khác.
Tuy nhiên, một số chuyên gia vẫn hoài nghi về kết quả nghiên cứu. Theo Rob Simmons, nhà sinh thái học hành vi tại Đại học Cape Town ở Nam Phi, những con chim trong hốc đá có thể chỉ là những kẻ chạy trốn đang ẩn náu để tránh bị giết.
Tất cả chim cắt Eleonora đều ăn thịt chim trong thời kỳ làm tổ, khoảng tháng 7 - 10. Chúng săn những con chim di cư mệt mỏi do phải bay chặng đường dài. Chúng tóm con mồi ngay giữa chuyến bay. Nguồn thức ăn thịnh soạn này giúp chim cắt Eleonora và các con non chuẩn bị cho chính cuộc di cư của chúng đến Madagascar. Thời gian còn lại trong năm, chúng chủ yếu ăn côn trùng như chuồn chuồn và bướm.
HẢI ĐƯỜNG (t/h theo Khoahoc, Kienthuc)
