Dự thảo Thông tư Điều lệ trường tiểu học mới gồm 7 chương, 47 điều, đã cập nhật hệ thống văn bản mới làm căn cứ pháp lý. So với Thông tư 41, dự thảo có nhiều điểm mới, trong đó, tập trung đổi mới quản lý nhà trường.
Trong quy định về “Nhiệm vụ và quyền hạn của trường tiểu học”, dự thảo bổ sung nhiều điểm mới. Cụ thể, trường tiểu học có thêm nhiệm vụ “xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển nhà trường, gắn với điều kiện kinh tế - xã hội của địa phương, xác định rõ tầm nhìn, sứ mệnh và các giá trị cốt lõi của nhà trường”.
Đối với việc tổ chức các hoạt động giáo dục bảo đảm chất lượng theo chương trình giáo dục phổ thông cấp tiểu học, các trường được quyền “tự chủ chuyên môn”.
Trong việc xây dựng và thực hiện kế hoạch hoạt động giáo dục, các trường tiểu học được phép huy động, sử dụng các nguồn lực hợp pháp để thực hiện kế hoạch giáo dục đảm bảo tính dân chủ, chủ động, sáng tạo của cán bộ, giáo viên, nhân viên, học sinh và cha mẹ hoặc người giám hộ học sinh.
Thay vì chỉ “huy động trẻ đi học đúng độ tuổi, vận động và tạo điều kiện cho trẻ có hoản cảnh đặc biệt tới trường…”, dự thảo đã bổ sung và nhấn mạnh trách nhiệm “thực hiện giáo dục bắt buộc, phổ cập giáo dục và xóa mù chữ tại địa bàn” của các trường tiểu học.
Một điểm mới rõ rệt khác trong quy định về nhiệm vụ và quyền hạn của trường tiểu học, là các trường phải có trách nhiệm triển khai dạy học sách giáo khoa theo quyết định của UBND tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; lựa chọn xuất bản phẩm sử dụng trong nhà trường theo hướng dẫn của Bộ.
Những quy định về vai trò - vị trí, nhiệm vụ - quyền hạn của Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng trường tiểu học trong dự thảo, về cơ bản kế thừa quy định trong Điều lệ hiện hành. Bên cạnh đó, dự thảo bổ sung một số điểm mới nhằm tăng trách nhiệm tự bồi dưỡng, tự nâng cao năng lực chuyên môn, năng lực quản lý của hiệu trưởng, hiệu phó trường tiểu học. Theo đó, các cán bộ quản lý trường tiểu học phải tham gia sinh hoạt cùng tổ chuyên môn; tự học, tự bồi dưỡng để nâng cao năng lực chuyên môn nghiệp vụ, năng lực quản lý.
Riêng Hiệu trưởng còn có trách nhiệm “xây dựng kế hoạch phát triển năng lực nghề nghiệp cho giáo viên, nhân viên; động viên và tạo điều kiện cho giáo viên và nhân viên tham gia các hoạt động đổi mới giáo dục”. Người quản lý, điều hành các hoạt động của nhà trường này đồng thời phải tổ chức thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; thực hiện xã hội hoá giáo dục, phối hợp tổ chức, huy động các lực lượng xã hội cùng tham gia hoạt động giáo dục, phát huy vai trò của nhà trường đối với cộng đồng.
Dự thảo cũng quy định cụ thể số tiết giảng dạy trong một tuần đối với Hiệu trưởng, Phó Hiệu trưởng, làm cơ sở để các trường thuận lợi thực hiện theo.
Các quy định về vai trò, vị trí, nhiệm vụ, quyền hạn và trình độ của giáo viên được bổ sung nhiều điểm mới, nhấn mạnh vai trò quyết định của giáo viên trong việc đảm bảo chất lượng giáo dục của trường tiểu học, cơ sở giáo dục khác, góp phần thực hiện giáo dục bắt buộc đối với giáo dục tiểu học.
Dự thảo quy định cụ thể trách nhiệm và quyền hạn với từng đối tượng giáo viên, giáo viên cốt cán, giáo viên chủ nhiệm. Trong đó, giáo viên được trao quyền mới là “tự chủ thực hiện nhiệm vụ chuyên môn với sự hỗ trợ của tổ chuyên môn và nhà trường”. Giáo viên chủ nhiệm được quyền cho phép cá nhân học sinh nghỉ học không quá 3 ngày liên tục.
Về trách nhiệm, giáo viên có thêm quy định mới là chủ động thực hiện và chịu trách nhiệm về kế hoạch giáo dục; tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ chuyên môn và chất lượng, hiệu quả giáo dục từng học sinh của lớp mình phụ trách. Đồng thời, phải tham gia xây dựng kế hoạch giáo dục của tổ chuyên môn và nhà trường; xây dựng mối quan hệ thân thiện, dân chủ giữa giáo viên với học sinh, với cha mẹ học sinh; giúp học sinh chủ động, sáng tạo, tự tin, tự chủ trong học tập và rèn luyện.
“Giữ gìn phẩm chất, danh dự, uy tín của nhà giáo; ứng xử văn hóa, đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp; g¬ương mẫu trước học sinh; th¬ương yêu, đối xử công bằng và tôn trọng học sinh; bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của học sinh; Ứng dụng công nghệ thông tin trong giảng dạy và học tập; sáng tạo, linh hoạt trong việc tự làm đồ dùng dạy học; Tham gia lựa chọn xuất bản phẩm tham khảo phù hợp để sử dụng trong nhà trường”, là những điểm mới trong dự thảo.
Thực hiện Luật Giáo dục 2019, dự thảo quy định trình độ chuẩn được đào tạo của giáo viên tiểu học là “có bằng cử nhân” ngành đào tạo giáo viên tiểu học hoặc có bằng cử nhân chuyên ngành phù hợp và chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ sư phạm giáo dục tiểu học. Để đảm bảo quyền lợi của giáo viên, đáp ứng lộ trình nâng chuẩn trình độ giáo viên, dự thảo cho phép giáo viên chư¬a đạt chuẩn trình độ được nhà trường, các cơ quan quản lý giáo dục tạo điều kiện để học tập, đào tạo bồi dưỡng theo quy định.
Dự thảo thông tư mới cho phép học sinh có thể lực tốt và phát triển sớm về trí tuệ được học vượt lớp trong phạm vi cấp học. Thủ tục xem xét đối với từng trường hợp cụ thể được thực hiện theo 3 bước: Thứ nhất, cha mẹ học sinh có đơn đề nghị với nhà trường. Thứ hai, Hiệu trưởng thành lập hội đồng khảo sát, tư vấn, gồm: Hiệu trưởng hoặc Phó Hiệu trưởng và ban đại diện cha mẹ học sinh của trường; giáo viên dạy lớp học sinh đang học, giáo viên dạy lớp trên, nhân viên y tế, tổng phụ trách Đội. Cuối cùng, căn cứ kết quả khảo sát của hội đồng tư vấn, Hiệu trưởng xem xét quyết định.
Về “nhiệm vụ của học sinh”, ngoài những nội dung trong Điều lệ hiện hành, dự thảo có bổ sung nhiệm vụ mới, học sinh phải “biết cách tự học dưới sự hướng dẫn của giáo viên”. Học sinh cần chủ động, tích cực tham gia các hoạt động trải nghiệm. Đặc biệt, dự thảo nhấn mạnh nhiệm vụ vận dụng kiến thức đã học vào giải quyết các vấn đề của thực tiễn cuộc sống. Đây là yêu cầu quan trọng, là “đích đến” của việc thực hiện chương trình giáo dục phổ thông mới.
Dự thảo bổ sung một Điều khoản có nội dung hoàn toàn mới, đó là quy định “xây dựng và phát triển văn hoá đọc” (Điều 26). Theo đó, việc xây dựng và phát triển văn hoá đọc, thói quen đọc sách được áp dụng cho tất cả cán bộ, giáo viên và học sinh trong nhà trường tiểu học. Điều này nhằm tạo điều kiện tốt nhất cho cán bộ, giáo viên, học sinh dễ dàng tiếp cận với sách và nguồn học liệu. Trong xây dựng và tổ chức hoạt động của thư viện, các nhà trường có thể huy động sự tham gia hỗ trợ của cộng đồng và thực hiện công tác xã hội hoá.
Dự thảo cũng định lượng cụ thể số học sinh khuyết tật trong mỗi lớp học hoà nhập là không quá 2 em, lớp học ghép có không quá 2 nhóm trình độ và không quá 15 học sinh (Điều 17), nhằm đảm bảo các hoạt động giáo dục trong lớp học hoà nhập, lớp học ghép được thực hiện hiệu quả và không gây khó khăn cho giáo viên, học sinh khi giảng dạy, tiếp thu kiến thức.
Dự thảo Thông tư Điều lệ trường tiểu học có thời gian góp ý từ ngày 06/5/2020 đến ngày 06/7/2020.
T.T
