Với NSƯT Hoàng Yến, cuộc đời và các vai diễn gần như không có khoảng cách, bởi theo bà, tâm tính thế nào thì vai diễn cũng sẽ như thế. Cả đời làm diễn viên, NSƯT Hoàng Yến gắn bó với hãng phim truyện Việt Nam.
Số 4 Thụy Khê là nơi để lại trong bà biết bao kỉ niệm, nhất là tình cảm dung dị, gắn bó của những người nghệ sĩ nghèo khó. Mỗi lần nhập vai tốt, đoàn phim tiết kiệm được chi phí, NSƯT Hoàng Yến thường được đạo diễn trao cho phong bì bồi dưỡng, nhưng bà nhất quyết không lấy mà gửi lại để giúp đỡ anh em trong đoàn.
Mỗi lần nhận vai, NSƯT Hoàng Yến đều có thói quen đọc kịch bản rất kĩ, rồi tự tưởng tượng ra cách mình đối thoại với bạn diễn như thế nào. Đến trường quay, bà cứ thế thăng hoa trong cảm xúc và tâm lý với các diễn viên khác, dù là lần đầu gặp gỡ đầu tiên. Cả đời làm nghệ thuật có tâm và có tầm như thế nên NSƯT Hoàng Yến luôn nhận được sự yêu thương của khán giả cũng như của đồng nghiệp.
Gương mặt khắc khổ của bà Vi được NSƯT Hoàng Yến lột tả đầy chân thực.
NSƯT Hoàng Yến là nữ nghệ sĩ gạo cội của làng điện ảnh phía Bắc, từng ghi dấu ấn qua nhiều vai diễn nhưng với bà, tâm đắc nhất vẫn là vai bà Vi trong Của để dành của đạo diễn Đỗ Thanh Hải.
Ngày phim lên sóng, khán giả gặp NSƯT Hoàng Yến đều xin phép bà cho ôm một cái thật chặt vì “bà diễn như thật, con thương quá”.
Vai diễn ấy ấn tượng đến mức NSƯT Hoàng Yến “chết tên” bà Vi từ đấy. Lúc lâm thời, đến đường Quang Trung (Nguyễn Du, Hai Bà Trưng, Hà Nội) chỉ cần hỏi “bà Vi Của để dành” là ai cũng biết rõ mồn một. Thật vậy, đời người nghệ sĩ chỉ cần được khán giả ưu ái nhớ đến đã là quá hạnh phúc rồi!
Sau khi tham gia Của để dành, vì lý do sức khỏe mà NSƯT Hoàng Yến ít hoạt động nghệ thuật hơn. Bệnh tuổi già khiến bà thường xuyên mất ngủ, con cháu phải dỗ mãi mới vào giấc nhưng mờ sáng lại tỉnh. Ấy thế mà, bà quyết định không phụ thuộc vào thuốc và tập thích nghi để “sống chung với lũ”.
Những ngày cuối đời, bà chỉ quanh quẩn trong nhà và ra đi trong lúc ngủ. Ước nguyện cuối cùng của bà trước khi lâm chung vẫn là được gặp lại những người anh em trong đoàn phim, có lẽ đó là những kí ức tuyệt đẹp mà NSƯT Hoàng Yến không bao giờ quên.
Tuổi thơ gắn với phố Hàng Bạc đến khi lấy chồng NSƯT Hoàng Yến lại gắn bó với phố Phùng Hưng. Trong kí ức của bà, đây là nơi chứa nhiều kỉ niệm nhất, vui có buồn cũng có. Các con của bà đều cất tiếng khóc và lớn lên tại đó, cả gia đình 5 người sinh hoạt trong căn phòng thuê chừng 20m2.
Hà Nội sau giải phóng, tất cả đều chật vật và những người nghệ sĩ cũng không ngoại lệ, nhưng NSƯT Hoàng Yến may mắn hơn vì bà chưa phải mang con nhỏ lê la đến đoàn phim bao giờ. Dù bận đến mấy, vợ chồng bà đều bàn bạc, sắp xếp chu toàn việc thay phiên trông con, hoặc cực chẳng đã thì bảo ban đứa chị trông đứa em để bố mẹ yên tâm đi làm kiếm sống.
Tuy nhiên, sáng sớm nào, vợ chồng NSƯT Hoàng Yến cũng phải thức dậy từ 3h sáng để mang thùng hứng nước tại bể ở khu tập thể. Lấy được nước thì chồng dắt, vợ đẩy trên chiếc xe đạp cọc cạch, khổ vậy mà vui!
NSƯT Hoàng Yến dành cả đời gắn bó với phim ảnh, ấy vậy mà đến cuối đời vẫn bà tiếc nuối vì tuổi cao sức yếu không thể tiếp tục cống hiến.
Khi con gái lớn khôn, vợ chồng NSƯT Hoàng Yến đóng thêm gác xép để con có không gian riêng tư. Cứ thế, họ gắn bó với căn nhà ọp ẹp đó suốt 20 năm. “Mái ấm tạm bợ” ấy cũng chính là nơi bà rớt nước mắt tiễn con gái đi lấy chồng và đau lòng chứng kiến người đàn ông đầu ấp tay gối ra đi vĩnh viễn.
Mãi đến khi con trai út lấy vợ, gia đình bà mới chuyển về phố Quang Trung. Thời gian thấm thoắt thoi đưa, con cái trưởng thành, cháu chắt đề huề, NSƯT Hoàng Yến được hưởng tuổi già trong sự thảnh thơi, viên mãn.
Dù rằng cuộc sống bấp bênh, vất vả nhưng gia đình NSƯT Hoàng Yến vẫn gắn bó, đoàn kết và yêu thương nhau. Chẳng có bí quyết gì đâu, vốn là vợ chồng bà không bao giờ so bì hay suy nghĩ bi quan. Thay vì than thân trách phận, họ học cách chấp nhận sống ở căn nhà thuê chật chội như một lẽ bình thường vì trong cuộc sống còn biết bao mảnh đời cơ cực hơn.
Cả đời cống hiến cho nghệ thuật, đến những năm tháng cuối đời, bà vẫn nhớ nghề và anh em đồng nghiệp da diết. Tuổi cao sức yếu, không còn đủ khả năng tham gia đóng phim nhưng với bà, tình cảm trân quý giữa những người nghệ sĩ chưa bao giờ phai dấu. Nay NSƯT Hoàng Yến đã ra đi vĩnh viễn, nhưng bà mãi trở thành tượng đài người nghệ sĩ tài đức, sống hết mình với nghề và với đời.
Bộ phim Của để dành xoay quanh cuộc sống của bà Vi (NSƯT Hoàng Yến) và 3 người con của bà là: Thanh (NSND Anh Tú), Tiến (Hồng Tuấn) và Thư (Thu Hường). Sau tai nạn, bà Vi nằm liệt giường nhưng cả 3 người con lại không thể chăm lo cho mẹ mình, vì mải mê theo đuổi sự nghiệp. Họ quyết định tìm người giúp việc cho mẹ rồi hết người này đến người khác bỏ đi vì nhiều lý do. Bà Vi vì thế mà lạc lõng, bị bỏ rơi trong chính căn nhà của mình. Cuối cùng, bà quyết định “dứt áo ra đi”. Chỉ khi ấy, cả 3 người con mới thực sự thấu hiểu tình mẫu tử thiên liêng, tình cảm gia đình quan trọng thế nào nhưng đã quá muộn màng.
Đ.N
