Đại úy Lương Thế Vinh trước khi về đội Quy tập, Bộ Chỉ huy quân sự tỉnh Nghệ An vốn là chiến sĩ tại Trạm sửa chữa tổng hợp (Z12) của phòng Kỹ thuật, Bộ CHQS tỉnh Nghệ An.
Mặc dù anh cũng đã nhiều lần lái xe vận chuyển đồng đội sang nước bạn Lào để làm nhiệm vụ, nhưng chỉ khi chính thức thực hiện việc tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ, Đại úy Vinh mới cảm nhận được “thực tế khác xa suy nghĩ như thế nào”.
Đại úy Vinh bộc bạch, khi mới đặt chân sang nước bạn, khó khăn đầu tiên là ngôn ngữ, phong tục tập quán của địa phương nước bạn. Ngoài ra, từ năm 2015 trở đi, công tác tìm kiếm vô cùng khó khăn khi không có người chỉ đường, địa hình đi phải vào rừng già, hang động… vị trí xác định chỗ chôn cất cũng mập mờ tốn rất nhiều thời gian, công sức tìm kiếm.
“Thời điểm đầu về đội, được sự hướng dẫn của những anh em có kinh nghiệm tôi cũng đã biết về trách nhiệm và nhiệm vụ khi sang bên nước bạn rồi. Nhưng thực tế, khi tôi sang Lào mới thấy không hề dễ dàng. Thậm chí, đến thời điểm hiện nay tôi cũng đã đi được 3 mùa, tức là đã có những kiến thức cơ bản nhưng vẫn cảm giác khó vô cùng”, Đại úy Vinh cho biết.
Vượt qua những khó khăn, thử thách, các cán bộ, chiến sĩ luôn giữ vững và phát huy hình ảnh “Bộ đội cụ Hồ”, “Người chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam” với tình đoàn kết trong sáng, thuỷ chung, chí nghĩa, chí tình, hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao trên đất bạn. Đội Quy tập thực hiện tốt phương châm “4 cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng Lào); chủ động khắc phục khó khăn về địa hình, địa bàn, thời tiết.
Nhớ về một lần làm nhiệm vụ, Đại úy Lương Thế Vinh kể: “Đó là mùa đầu tiên tôi tham gia tìm kiếm tại bản Nậm Mến, huyện Phù Cụt, tỉnh Xiêng Khoảng, Lào. Khi đang đi trên đường, chúng tôi nhìn thấy một cụ già khá lớn tuổi trong bản nên quyết định rẽ vào hỏi chuyện. Thấy thế, người con trai đang ở gần đấy chạy đến ngăn cản, nhất quyết không cho cụ nói”.
Chưa biết làm cách nào thì Đại úy Vinh thấy người thanh niên này đang lúi húi sửa xe ô tô nhưng mãi không được. Gặp đúng nghề nên Đại úy Vinh chạy lại bảo để giúp, rồi nhanh chóng thực hiện các kỹ thuật sửa chữa nhuần nhuyễn, một lúc sau chiếc xe nổ máy giòn giã.
“Lúc này, người con trai và cả cụ già mới vui mừng mời vào nhà. Chúng tôi mới dò hỏi thì cụ nói về một nghĩa trang trong bản. Được sự chỉ dẫn của những người này, chúng tôi đến và phát hiện khu vực này có khả năng chôn hài cốt. Anh em nhanh chóng bắt tay vào đào, may mắn đến gần 12h trưa, chúng tôi phát hiện được một hài cốt còn nguyên vẹn đầy đủ thắt lưng, sao vàng”, Đại úy Vinh kể.
Mùa khô 2020 - 2021, đội Quy tập, Bộ CHQS tỉnh Nghệ An đã không quản ngại khó khăn, gian khổ tìm kiếm, cất bốc được 95 hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam. Trong đó có 9 hài cốt liệt sĩ, quân tình nguyện và chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất bạn Lào có thông tin đầy đủ về họ tên, quê quán và đơn vị công tác.
Cùng với thực hiện nhiệm vụ, đội đã thực hiện tốt công tác dân vận; khám, điều trị, cấp thuốc chữa bệnh cho nhân dân nước bạn nơi đơn vị thực hiện nhiệm vụ; dành thời gian ngày nghỉ, giờ nghỉ giúp nhân dân các bản, cụm bản nơi đơn vị đứng chân vệ sinh môi trường, thu hoạch mùa màng, xây dựng các công trình dân sinh; phối hợp với Bộ CHQS tỉnh Xiêng Khoảng tiếp tục đẩy mạnh việc thực hiện Đề án giúp LLVT tỉnh Xiêng Khoảng chăn nuôi, tăng gia và xây dựng đơn vị chính quy...
Thiếu tá Hoàng Đình Quyền có một kỷ niệm vô cùng khó quên trong mùa khô 2020 - 2021. Đó là một buổi tối giữa tháng 4/2021, tổ của Thiếu tá Quyền đóng quân tại bản Xẩm Thoong, huyện Long Chẹng, tỉnh Xây Xủm Bun.
“Lúc đó khoảng 23h, cả tổ đã đi ngủ chuẩn bị cho ngày mai vào rừng tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sỹ. Bỗng nhiên, tôi nghe thấy tiếng gõ cửa, một người dân tên Doong Lỳ đến cầu cứu khi 2 người con của anh lên cơn sốt, co giật. Nghe thấy vậy, tôi và một đồng chí khác lập tức đi trong đêm cùng đến nhà anh Doong Lỳ”, Thiếu tá Quyền nhớ lại.
Đường xa nhưng lại không thể đi bằng xe máy, 3 người chạy bộ giữa trời tối. Khi chạy qua con suối, Thiếu tá Quyền trượt chân ngã nhoài nhưng cố nén đau mà chạy tiếp. Khoảng 30 phút sau, mọi người đến nhà của anh Doong Lỳ.
“2 đứa trẻ sốt gần 40 độ C nên tôi cho uống thuốc hạ sốt và chườm khăn ướt. Khoảng 1 giờ sau, các cháu hạ sốt, lúc này chúng tôi mới an tâm trở lại nơi đóng quân. Do bị ngã nên chân tôi chảy máu nhưng may mắn không bị thương nặng”, anh kể.
Trước hành động của các chiến sĩ đội Quy tập đã chiếm được tình cảm của vợ chồng anh Doong Lỳ. Sau này, anh là một trong những người dân Lào tham gia nhiệt tình nhất trong việc hỗ trợ công tác tìm kiếm hài cốt.
Thượng tá Nguyễn Văn Nam - đội trưởng đội Quy tập, phòng Chính trị, Bộ CHQS tỉnh Nghệ An chia sẻ: “Người dân Lào luôn có tình cảm đặc biệt với bộ đội Việt Nam nói chung, bộ đội quy tập nói riêng. Công tác dân vận, muốn làm tốt anh em trong đội phải biết tiếng Lào, quen thuộc phong tục tập quán các bộ tộc Lào. Linh hoạt, khéo léo vận dụng chuyên môn, thể hiện được sự chân tình của mình thì công tác sẽ vô cùng thuận lợi”.
Sáng 5/5, tại Cửa khẩu quốc tế Nậm Cắn, huyện Kỳ Sơn, Ban Công tác đặc biệt 2 tỉnh Nghệ An, Xiêng Khoảng đã làm lễ bàn giao, tiếp nhận hài cốt liệt sĩ quân tình nguyện, chuyên gia Việt Nam hy sinh trên đất nước Lào. Tại đây, Đảng bộ và nhân dân Nghệ An đã trao tặng tỉnh Xiêng Khoảng vật tư y tế bao gồm khẩu trang y tế, nước rửa tay, trang phục bảo hộ y tế, hóa chất sát khuẩn và nhu yếu phẩm khác, trị giá hơn 250 triệu đồng nhằm giúp tỉnh Xiêng Khoảng phòng, chống đại dịch Covid-19.
Bài 3: Sắt son tình nghĩa Việt - Lào, chung tay vượt núi rừng tìm liệt sĩ
A.N