Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thanh Hóa vừa có báo số 148/BC-SNN&PTNT ngày 6/5/2024 gửi UBND tỉnh này về tổng hợp tiến độ kết quả kiểm tra, xử lý cơ sở thu mua, chế biến gỗ keo tự phát trên địa bàn.
Tỉnh Thanh Hóa có trên 254.000ha rừng trồng, trong đó có khoảng 120.000ha rừng trồng Keo. Năm 2023 theo báo cáo của Hiệp hội gỗ và lâm sản Thanh Hóa xuất khẩu gỗ của tỉnh đạt khoảng 425 triệu USD. Toàn bộ gỗ nguyên liệu thông qua Cảng Nghi Sơn để xuất khẩu ra thị trường Quốc tế.
Theo thông kế của sở NN&PTNT tỉnh Thanh Hóa, trên địa bàn tỉnh có hơn 100 cơ sở băm dăm, chế biến gỗ và lâm sản hoạt động không đúng quy định (quy hoạch, đất đai, bảo vệ môi trường, phòng cháy chữa cháy …).
Cụ thể, tại huyện Như Thanh có 31 cơ sở băm dăm, chế biến gỗ, qua kiểm tra có 17 cơ sở vi phạm. Chủ tịch UBND huyện, xã, thị trấn ban hành quyết định xử phạt, trong đó: 11 cơ sở vi phạm về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, tự chuyển mục đích sử dụng đất; 11 cơ sở vi phạm về PCCC, CNCH; tổng số tiền phạt 235.600.000 đồng.
Trong đó, 15 cơ sở vi phạm đã nộp tiền, số tiền 212.600.000 đồng. 10/11 cơ sở đã tháo dỡ toàn bộ công trình trên diện tích đất vi phạm, 1 cơ sở đã tháo dỡ công trình trên diện tích đất vi phạm và dừng hoạt động thu mua chế biến gỗ keo.
Đồng thời UBND huyện Như Thanh đã tổ chức kiểm điểm với hình thức kiểm điểm, rút kinh nghiệm đối với 6 tập thể và 15 cá nhân có liên quan để xảy ra vi phạm.
Tại huyện Như Xuân có 33 điểm, cơ sở hoạt động thu mua, chế biến gỗ rừng trồng (trong đó: 10 doanh nghiệp, 7 cơ sở là cá nhân, hộ gia đình và 16 điểm thu mua, vận chuyển không có hoạt động chế biến). Trong đó, qua kiểm tra đối với 7 cơ sở là cá nhân, hộ gia đình có: 3 cơ sở vi phạm hành chính trong lĩnh vực đất đai, 06 cơ sở vi phạm về môi trường, PCCC; kiểm tra 10 cơ sở hoạt động dưới hình thức doanh nghiệp phát hiện 3 doanh nghiệp chưa có chấp thuận chủ trương đầu tư, 1 cơ sở (Công ty CP Công nghiệp gỗ Trường Sơn, xã Xuân Hòa) báo cáo đã có chấp thuận chủ trương đầu tư, tuy nhiên thời điểm kiểm tra cơ sở không xuất trình được hồ sơ minh chứng; 3 cơ sở chưa thực hiện đúng quy định về đất đai …
Một cơ sở chế biến gỗ keo không phép tại huyện Như Xuân.
Trên địa bàn huyện Thạch Thành có 13 cơ sở thu mua, chế biến gỗ keo (trong đó 5 cơ sở là doanh nghiệp, 8 cơ sở là hộ kinh doanh cá thể). Qua kiểm tra có 7 tổ chức, cá nhân vi phạm với 9 hành vi vi phạm.
Chủ tịch UBND huyện Thạch Thành đã ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính, tổng số tiền phạt 100 triệu đồng và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả. Các chủ cơ sở vi phạm đã chấp hành nộp tiền phạt.
Trên địa bàn huyện Ngọc Lặc có 22 cơ sở thu mua, chế biến gỗ keo và lâm sản đang hoạt động. Qua kiểm tra có 13 cơ sở xây dựng trên đất ở, 5 cơ sở xây dựng trên đất nông nghiệp, đất UBND xã quản lý, 2 cơ sở đã được cấp có thẩm quyền chấp thuận chủ trương đầu tư nhưng chưa hoàn thiện thủ tục thuê đất, 2 cơ sở được cơ quan có thẩm quyền cho thuê đất đang hoàn thiện đi vào hoạt động, có 18 cơ sở chưa có kế hoạch bảo vệ môi trường, chưa có hồ sơ PCCC, an toàn lao động. Kết luận kiểm tra của UBND huyện Ngọc Lặc có 20/22 cơ sở không đủ điều kiện hoạt động.
Trên địa bàn huyện Lang Chánh có 20 cơ sở thu, chế biến gỗ keo đang hoạt động. Qua kiểm tra có 16/20 cơ sở chưa đầy đủ về thủ tục đất đai; 16/20 cơ sở chưa được cấp phép bảo vệ môi trường; 18/20 cơ sở chưa đầy đủ thủ tục về PCCC; 5/20 cơ sở chưa có giấy phép đăng ký kinh doanh.
Theo sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Thanh Hóa, các cơ sở chế biến keo tự phát trên địa bàn tỉnh là xuất phát từ nhu cầu thực tế tại địa phương về giải quyết nhu cầu tiêu thụ nguồn nguyên liệu keo rất lớn cho các hộ trồng rừng, chủ rừng nhà nước. Mặt khác vị trí đặt các cơ sở trên gần vùng keo nguyên liệu thuận lợi cho việc vận chuyển, giảm chi phí, từ đó tăng giá thành keo nguyên liệu.
Đồng thời, các cơ sở này giải quyết được công ăn việc làm, thu nhập, đời sống cho người lao động, người trồng rừng; phát triển diện tích rừng trồng, tăng độ che phủ trên địa bàn tỉnh.
Bên cạnh đó, một số cơ sở chế biến gỗ rừng trồng có đầy đủ thủ tục hoạt động sản xuất kinh doanh có tình trạng ép giá, nợ tiền thu mua gỗ nguyên liệu dẫn đến tình trạng tranh mua, tranh bán, cạnh tranh không lành mạnh trong thu mua gỗ keo nguyên liệu trên địa bàn.
Cơ sở thu mua, chế biến gỗ keo không phép xuất phát từ nhu cầu tiêu thụ keo nguyên liệu của người dân.
Ngoài ra, nguyên nhân do các chủ cơ sở thu mua, chế biến gỗ rừng trồng nhận thức pháp luật hạn chế, không hiểu biết pháp luật về đất đai, môi trường, PCCC, xây dựng, đầu tư kinh doanh. Họ vay vốn, thế chấp ngân hàng đầu tư lớn xây dựng cơ sở chế biến chưa đầy đủ thủ tục, khi kiểm tra phát hiện và xử lý vi phạm theo pháp luật buộc tháo dỡ cơ sở chế biến tự phát, thiệt hại lớn kinh tế, nên các chủ cơ sở tìm mọi cách để trốn tránh, gây khó khăn cho công tác xử lý dứt điểm tại địa phương.
UBND một số huyện, xã thực hiện chưa nghiêm túc trách nhiệm quản lý nhà nước trong lĩnh vực đầu tư, đất đai, môi trường, xây dựng, PCCC về chế biến lâm sản trên địa bàn; không kịp thời kiểm tra phát hiện, ngăn chặn, để các cơ sở thu mua, chế biến gỗ rừng trồng tự phát ngay khi mới phát sinh; có nơi, có thời điểm không quản lý địa bàn để tổ chức, cá nhân đầu tư rất lớn về tiền xây dựng trái phép cơ sở chế biến keo tự phát trên đất nông nghiệp, lâm nghiệp…. Khi chỉ đạo kiểm tra và xử lý vi phạm đối với chủ các cơ sở vi phạm chưa dứt điểm và hiệu quả, gây bức xúc dự luận.
Trước thực trạng trên, Tỉnh ủy Thanh Hóa vừa có văn bản số 5022 CV/VPTU về việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo công tác quản lý, xử lý các cơ sở thu mua, chế biến gỗ keo tự phát trên địa bàn.
Tỉnh ủy Thanh Hóa giao ban Thường vụ Huyện ủy các địa phương có cơ sở chế biến gỗ keo khẩn trương làm rõ và xử lý nghiêm các tập thể, cá nhân thiếu trách nhiệm, buông lỏng quản lý, để các cơ sở thu mua, chế biến gỗ keo tự phát hoạt động trái phép, vi phạm các quy định của pháp luật mà không có biện pháp xử lý kịp thời, hiệu quả. Địa phương nào thực hiện không nghiêm túc, để tái diễn các hành vi vi phạm, Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện phải chịu trách nhiệm.
Các ngành chức năng, UBND các địa phương liên quan tiếp tục tăng cường công tác quản lý nhà nước đối với hoạt động thu mua, chế biến lâm sản trên địa bàn; kiên quyết xử lý nghiêm các cơ sở thu mua, chế biến lâm sản vi phạm quy định về đất đai, xây dựng, bảo vệ môi trường, không đảm bảo các điều kiện an toàn trong sản xuất, kinh doanh.
Các địa phương xây dựng và triển khai phương án, biện pháp thúc đẩy, khuyến khích việc thu mua, chế biến gỗ keo gắn với chế biến lâm sản sâu, liên kết theo chuỗi giá trị, nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, góp phần phát triển kinh tế lâm nghiệp bền vững và xử lý triệt để tình trạng thu mua, chế biến gỗ keo tự phát, không để tái phạm.
Các địa phương có các cơ sở chế biến gỗ, lâm sản trái phép tăng cường nắm tình hình công tác quản lý hoạt động các cơ sở thu mua, chế biến gỗ keo tự phát; kịp thời chỉ đạo, xử lý, giải quyết những vấn đề phát sinh…
