Trước đây, quả chay từng là thứ quà nhà quê giá rẻ, thậm chí dù rụng đầy gốc cây vẫn ít ai đoái hoài. Thế nhưng, với người Hà Nội, loại quả này lại đang trở thành thức quà được nhiều người săn lùng. Thời điểm cuối tháng 7, đầu tháng 8 là mùa của quả chay.
Trong mùa cao điểm, chay được bán với giá dao động từ 40.000 đến 80.000 đồng/kg tùy thời điểm và chất lượng quả. Mức giá này tương đương với giá nhiều loại trái cây nhập khẩu tầm trung trên thị trường Hà Nội. Tuy nhiên theo phản ánh từ các tiểu thương, chay về đến đâu thường hết đến đó, hầu như không có hàng tồn.
Quả chay khi còn xanh ăn hơi chua, dùng để nấu canh.
Nguồn chay chủ yếu được thu mua từ các tỉnh phía Bắc. Tại quê, giá chay thường rẻ hơn rất nhiều nhưng khi vận chuyển lên thành phố, mức giá từ 50.000 đến 70.000 đồng/kg được xem là dễ bán. Nhiều khách hàng thường đặt từ 2 đến 3kg mỗi lần để ăn tươi, làm món tráng miệng hoặc chế biến các món canh, món kho. Vị chua của chay được đánh giá thanh và dịu hơn so với sấu hay chanh, phù hợp với khẩu vị của nhiều người.
Ngoài việc sử dụng trực tiếp, chay còn được chị em nội trợ mua về để làm siro hoặc dùng trong các món ăn cần vị chua tự nhiên. Đặc biệt, lớp ruột hồng tươi và hương vị đặc trưng khiến chay dễ tạo thiện cảm với người mua, nhất là khi người tiêu dùng hiện nay ưu tiên các sản phẩm có nguồn gốc sạch, không hóa chất.
Quả chay chín ăn thơm ngon.
Tiểu thương cho biết quả chay khi chín chuyển màu vàng, vỏ hơi sần, phần ruột bên trong chuyển sang màu hồng đậm rất nổi bật. Chay có thể dùng được cả khi còn xanh hoặc khi đã chín. Quả xanh trên thị trường thường có giá từ 30.000 đến 50.000 đồng mỗi kilogram, phù hợp cho việc nấu các món canh chua hoặc kho cá. Quả chín có giá cao hơn do lớp thịt mềm, thơm và dễ ăn hơn.
Khách hàng mua số lượng lớn từ 5kg trở lên thường được bán với giá thấp hơn theo kiểu "giá buôn". Theo đó, chay xanh có thể chỉ còn khoảng 100.000 đồng cho 5kg, còn chay chín khoảng 150.000 đồng. Nhờ vậy, nhiều gia đình chọn mua dự trữ theo đợt, nhất là khi chay chỉ xuất hiện trong một thời gian ngắn vào mùa hè.
Quả chay khô được bán nhiều trên các sàn thương mại điện tử.
Vì đặc tính nhanh hỏng và khó bảo quản, nhiều người chọn cách cắt lát mỏng, phơi nắng hoặc sấy để sử dụng quanh năm. Trên các nền tảng thương mại điện tử, quả chay sấy khô được rao bán phổ biến với giá từ 180.000 đến 200.000 đồng/kg. Sản phẩm khô có ưu điểm là tiện bảo quản, dễ dùng khi nấu ăn và giữ được hương vị riêng.
Được biết, quả chay trong Đông Y còn được coi là một vị thuốc quý. Trong quả chay có chứa nhiều chất như axit amin, men béo, men phân giải… nên có tác dụng tốt trong hỗ trợ tiêu hóa thức ăn, nhuận tràng và kích thích ăn ngon.
Từ một loại quả rẻ tiền, ít ai ngó ngàng, chay đang trở thành mặt hàng "hot" mỗi khi vào mùa. Sự chuyển biến này không chỉ phản ánh nhu cầu ẩm thực mà còn cho thấy giá trị của những sản phẩm tưởng chừng bình dị nếu được khai thác đúng cách.
H.Giang (theo suckhoedoisong, baophunuthudo)
