Với sự “nổi tiếng” hay chính xác hơn là … tai tiếng về sự không ổn định của mình, người dùng Windows luôn được khuyến cáo cài đặt các công cụ bảo vệ và tối ưu hệ thống, bao gồm cả những phần mềm trả phí rất cao. Nhưng, liệu điều ấy có là cần thiết.
Bài viết sẽ chỉ ra những ứng dụng cần thiết duy nhất cần được cài đặt để tối ưu Windows (đối với người dùng văn phòng thông thường), và hầu hết trong số đó là phần mềm có sẵn trong bộ cài đặt của hệ điều hành này. Bài viết “chống chỉ định” với người dùng đã có hiểu biết tương đối cũng như thích “vọc vạch” nhiều.
Trình diệt virus
Không phải nghi ngờ gì nữa, Windows cần một trình diệt virus. Không phải vì hệ điều hành này yếu kém trong bảo mật, mà là vì số lượng virus được viết ra nhằm tấn công nền tảng này quá lớn, quá đa dạng. Chưa kể lỗ hổng của những phần mềm cài đặt trên Windows (chứ không phải bản thân nó), mới là nguyên nhân chính dẫn đến việc lây lan các loại mã độc. Tóm lại, bạn cần một trình diệt virus cho Windows!
MSE nhanh, gọn, nhẹ nhàng, và được Microsoft cung cấp hoàn toàn miễn phí
Windows đã có sẵn từ kho phần mềm online một sản phẩm trình diệt virus, đó là Microsoft Security Essential. Chương trình này nhẹ, chạy nhanh, hoàn toàn miễn phí (nếu Windows của bạn đã đạt chứng nhận về bản quyền), và được cập nhật thường xuyên, có mức độ đảm bảo tương đối. Trên Windows 8, ứng dụng này được đổi tên lại thành Windows Defender.
Một phần mềm miễn phí như avast là quá đủ cho nhu cầu sử dụng thông thường
Lẽ dĩ nhiên, nhanh, nhẹ, miễn phí và quá phổ biến, có nghĩa là hiệu năng của MSE không thực sự cao. Nếu cần độ “an toàn” cao hơn, một trình diệt virus miễn phí như avast! free có lẽ sẽ là lựa chọn hợp lý. Còn các phần mềm trả phí đắt tiền? Lẽ dĩ nhiên, chúng sẽ tốt hơn một chút, nhưng đi kèm là sự ì ạch của hệ thống. Nếu bạn có phần cứng dư dả và hay hoạt động ở “thế giới ngầm”? Cứ tự nhiên sử dụng.
Phần mềm sao lưu
Sao lưu là một trong những công việc tốn thời gian và thường xuyên phải làm nhất với những người dùng lưu trữ những thông tin quan trọng trong máy tính cá nhân của mình. Rất nhiều người đã “khóc dở mếu dở” khi mất máy tính hoặc hỏng ổ cứng mà chưa sao lưu được dữ liệu của mình. Đừng trở thành một trong số những người ấy!
Windows cung cấp sẵn công cụ để Backup hệ thống
Có rất nhiều cách để sao lưu dữ liệu, thậm chí đó có thể đơn giản là công việc copy-paste từ nơi này sang nơi khác. Windows có cung cấp sẵn một công cụ Windows Backup từ rất lâu (theo người viết nhớ thì là từ Windows XP). Một công cụ miễn phí nhưng nó giúp bạn không phải trả một cái giá quá đắt khi mất mát dữ liệu.
Khi lưu trữ "trên mây", hãy chú ý tới việc bảo mật dữ liệu nhạy cảm
Ngày nay, việc lưu trữ trên “đám mây” trở nên phổ biến bởi sự tiện dụng và việc có thể truy cập mọi nơi mọi lúc, từ mọi thiết bị. Khi lưu trữ trên các đám mây này, bạn nên mã hóa an toàn những thông tin nhạy cảm.
Phần mềm xóa file tạm
Chưa có chứng minh nào về việc xóa file tạm sẽ làm máy tính chạy nhanh hơn (thậm chí còn có ý kiến cho rằng việc này phản tác dụng), tuy nhiên không thể phủ nhận là nhiều loại dữ liệu “tạm” có dung lượng lớn sẽ ngốn hết ổ cứng của bạn. Do đó, một phần mềm “dọn rác” là cần thiết.
Disk Cleanup, phần mềm dường như bị lãng quên trên Windows
Windows lại cũng đã một chương trình mang tên Disk Cleanup. Nó sẽ giúp xóa sạch dữ liệu trong thùng rác, các phiên bản cũ của các file (nếu bạn sử dụng chức năng này), các bản lưu cũ của hệ thống,...
Thế nhưng, với những công việc như thế này thì người viết đánh giá cao hơn một ứng dụng từ nhà phát triển ngoài như CCleaner chẳng hạn. Sức mạnh và sự tiện dụng của phần mềm này đã được biết đến từ lâu và nó luôn nằm trong top những phần mềm được khuyên sử dụng trên máy tính.
CCleaner luôn nằm trong top phần mềm "phải có" trên Windows
Không cần thiết phải bỏ tiền để mua những ứng dụng trả phí có chức năng tương tự.
Phần mềm tự động cập nhật
Việc cập nhật các bản vá của phần mềm có tác dụng ngăn ngừa mọi lỗ hổng cũng như hạn chế các lỗi trong quá trình hoạt động của chúng, tốt hơn sự an toàn được cung cấp bởi mọi ứng dụng tường lửa hay diệt virus nào.
Từ Windows Vista trở đi, Microsoft đã “lồng ghép” chức năng tự động cập nhật các bản vá lỗi, cập nhật của các phần mềm “ngoài” vào trong Windows Update. Các phiên bản sau này càng ngày càng hỗ trợ việc cập nhật cho nhiều phần mềm và thiết bị hơn.
Trình tự động cập nhật của Windows là đủ tốt
Do đó, tuyệt đối không cần thiết phải sử dụng các phần mềm hỗ trợ tự động cập nhật từ hãng thứ ba cho mục đích sử dụng thông thường (nếu trong môi trường doanh nghiệp thì chỉ cài đặt các phần mềm được quản trị mạng nơi bạn làm việc khuyến cáo). Chưa kể hầu hết các ứng dụng này thường kèm theo mã độc hoặc chứa sẵn các phần mềm quảng cáo gây rất nhiều phiền toái.
Phần mềm gỡ cài đặt
Phần mềm gỡ cài đặt của Windows tốt dần qua từng phiên bản, tuy nhiên đáng tiếc là cho đến tận Windows 8.1 (mới nhất), nó vẫn chưa thực sự triệt để xóa tận gốc các “chi nhánh” của ứng dụng trên máy tính.
Phần mềm gỡ cài đặt của Windows tốt nhưng chưa đủ
Một trình gỡ cài đặt miễn phí như Revo Uninstaller là cần thiết để giúp bạn giải quyết vấn đề. Các phần mềm trả phí không gì hơn là thêm vài tính năng mà rất ít khi chúng ta dùng đến, và cũng không thực sự đủ mạnh để thực hiện hoàn hảo các tính năng đó (xóa triệt để file, tối ưu registry,xóa file tạm…)
Một phần mềm miễn phí như Revo Uninstaller sẽ "giải quyết" mọi tàn dư của ứng dụng
“Món phụ”
Rất nhiều dạng phần mềm thực sự rất vô ích, đơn giản vì chúng … không cần thiết, hoặc Windows cũng có sẵn những ứng dụng tương tự đơn giản, dễ sử dụng và tất nhiên là … miễn phí. Có thể kể ra những dạng phần mềm như vậy:
- Trình chống phân mảnh đĩa cứng: Windows 7 và Windows 8 (2 hệ điều hành phổ biến nhất hiện nay), thậm chí kể cả “ông già” như Windows XP hay Windows Vista cũng đã tự động đặt lịch để tối ưu ổ đĩa cứng, do đó việc cài đặt một phần mềm trả phí là quá lãng phí. Thậm chí nếu bạn dùng ổ SSD, sử dụng ứng dụng này chẳng có tác dụng gì và còn làm giảm tuổi thọ ổ cứng đi nhiều.
Trình tối ưu ổ cứng của các phiên bản Windows gần đây hoạt động nhanh và rất thông minh
- Tường lửa cá nhân: Hãy tin tôi, nếu bạn cập nhật thường xuyên, phần mềm tường lửa cá nhân của Windows an toàn như bất kỳ một tường lửa trả phí nào. Việc của bạn cần làm là lưu ý những cảnh báo của Windows trước khi cho phép một phần mềm nào kết nối Internet mà thôi.
Tường lửa cá nhân của Windows chẳng thua kém bất kỳ tường lửa cá nhân trả phí nào
- Trình tối ưu Registry của Windows: không làm tăng tốc hệ thống, và nếu bạn muốn dùng, hãy sử dụng tính năng của CCleaner chẳng hạn.
CCleaner cũng có khả năng tối ưu Registry
- Trình tăng tốc máy tính cho các ứng dụng chơi game: hoàn toàn không cần thiết, thậm chí có hại với tuổi thọ linh kiện của bạn. Việc tăng tốc cho máy tính qua việc ép xung cần nhiều kinh nghiệm hơn là chỉ bấm 1 vài nút đơn giản.
Hằng Phan
