Trong một bài phát biểu trên truyền hình, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã cho biết quân đội Nga đã tấn công một căn cứ quân sự của Ukraine bằng loại tên lửa đạn đạo siêu vượt thanh tầm trung mới có tên "Oreshnik" và cảnh báo có thể sẽ còn các cuộc tấn công khác được tổ chức. Ông cho biết thường dân sẽ được thông báo trước về việc các vũ khí này được sử dụng.
Ông Putin cho biết sau khi nhận được sự cho phép từ chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden, Ukraine đã tấn công Nga bằng 6 tên lửa ATACMS do Mỹ sản xuất trong ngày 19/11, và tên lửa Storm Shadow do Anh sản xuất cũng như HIMARS do Mỹ sản xuất trong ngày 21/11.
"Kể từ thời điểm đó, cuộc xung đột mức khu vực tại Ukraine vốn diễn ra do sự khiêu khích từ phương Tây đã nhận được yếu tố mang tính toàn cầu".
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskiy nhận định việc Nga sử dụng tên lửa đạn đạo tương đương "một quyết định leo thang nghiêm trọng và rõ ràng" trong cuộc chiến tại Ukraine và kêu gọi toàn thế giới lên án.
Một quan chức Mỹ đã cho biết Nga đã thông báo trước tới Washington không lâu trước khi thực hiện cuộc tấn công, trong khi một quan chức khác cho biết Mỹ đã thông báo trước tới Kyiv và các đồng minh để chuẩn bị về khả năng vũ khí này có thể được sử dụng.
Kyiv ban đầu đã cho rằng Nga đã sử dụng tên lửa đạn đạo xuyên lục địa, một loại tên lửa được thiết kế cho các cuộc tấn công hạt nhân tầm xa và chưa từng được sử dụng trong chiến tranh.
Tuy nhiên các quan chức Mỹ và các nước NATO đã mô tả về loại vũ khí này tương tự như thông tin từ ông Putin: một loại tên lửa đạn đạo tầm trung, có tầm tấn công ở khoảng 3.000 tới 5.500 km.
Tình hình căng thẳng đã tăng vọt trong những ngày gần đây. Ukraine đã phóng tên lửa do Mỹ và Anh sản xuất nhằm vào các mục tiêu tại Nga trong tuần này mặc cho Moscow cảnh báo sẽ coi những hành động này là hành động leo thang nghiêm trọng.
Sau bài phát biểu của ông Putin trên truyền hình, ông Zelenskiy đã viết trên X cho biết việc Nga xác nhận đã sử dụng loại vũ khí này là một hành động leo thang mới sau quyết định triển khai binh lính Triều Tiên trên lãnh thổ Nga. Ông nhận định vụ tấn công trong ngày thứ Năm mang lại "càng nhiều bằng chứng cho thấy Nga không quan tâm tới hòa bình".
"Toàn thế giới phải phản ứng. Hiện tại không có phản ứng quyết liệt nào từ quốc tế… Việc thiếu những phản ứng về hành động của Nga truyền đạt thông điệp rằng hành động này là chấp nhận được".
Một quan chức Mỹ yêu cầu giữ kín danh tính cho biết Nga có thể chỉ sở hữu một vài tên lửa "thử nghiệm" được sử dụng trong cuộc tấn công vào ngày thứ Năm.
Không quân Ukraine cho biết tên lửa được phóng nhằm vào Dnipro tại trung tâm miền Đông Ukraine và được phóng từ Astrakhan, cách khoảng 700 km từ Dnipro.
Fabian Hoffmann, một nghiên cứu viên và tiến sĩ tại Đại học Oslo chuyên về công nghệ tên lửa và chiến lược hạt nhân cho biết phương diện đáng quan tâm nhất của loại vũ khí này là việc chúng mang theo đầu đạn MIRV (đầu đạn hồi quyển tấn công đa mục tiêu độc lập).
Ông cho biết Nga chọn sử dụng loại vũ khí này để "truyền đạt thông điệp". "Loại đầu đạn này liên quan trực tiếp tới các loại tên lửa có khả năng mang đầu đạn hạt nhân".
Không quân Ukraine cho biết Nga cũng đã phóng một tên lửa siêu vượt thanh Kinzhal và 7 tên lửa hành trình Kh-101, 6 tên lửa trong số đó đã bị bắn hạ.
Lực lượng này cho biết các tên lửa được phóng nhằm vào các doanh nghiệp và cơ sở hạ tầng quan trọng. Dnipro là một trung tâm sản xuất tên lửa từ thời Liên Xô. Ukraine đã mở rộng quy mô ngành công nghiệp quân sự trong suốt cuộc chiến những đã giữ bí mật vị trí các nhà xưởng.
Thống đốc khu vực Serhiy Lysak cho biết vụ tấn công đã gây hư hại một số nhà xưởng và đã gây hỏa hoạn tại Dnipro. 2 người đã bị thương.
Đài phát sóng công cộng Suspilne cho biết một cuộc họp quốc hội Ukraine được lên kế hoạch cho ngày thứ Sáu đã bị tạm hoãn do lo ngại về an ninh và không có cuộc họp nào khác được lên kế hoạch cho tới tháng 12.
Tranh giành lợi thế trước nhiệm kỳ của ông Trump
Một video được đăng tải bởi tổ chức từ thiện quân sự Come Back Alive của Ukraine cho thấy cảnh các đầu đạn phát sáng rơi xuống mặt đất trong đêm. Tổ chức này cho biết video được quay lại trong đêm tại Dnipro.
Phát ngôn viên NATO Farah Dakhlallah khẳng định: "Việc sử dụng loại hình vũ khí này sẽ không thay đổi cục diện cuộc xung đột hay ngăn các nước NATO đồng minh khỏi ủng hộ Ukraine".
Một số chuyên gia quân sự cho rằng việc sử dụng tên lửa đạn đạo này có thể được coi là sự răn đe từ phía Moscow sau khi Kyiv tấn công Nga bằng vũ khí của các nước phương Tây trong tuần này, sau khi các giới hạn về việc sử dụng chúng được dỡ bỏ.
Các phóng viên chiến trường Nga trên Telegram và một quan chức yêu cầu giữ kín danh tính cho biết Kyiv đã phóng tên lửa hành trình Storm Shadow nhằm vùng Kursk tại Nga, một vùng biên giới giáp với Ukraine, trong ngày thứ Tư.
Bộ quốc phòng Nga trong báo cáo hàng ngày đưa ra vào ngày thứ Tư về 24 giờ trước đó cho biết hệ thống phòng không đã bắn hạ 2 tên lửa Storm Shadow nhưng không cho biết địa điểm bắn hạ. Trước ngày thứ Tư, Anh đã cho phép Ukraine sử dụng Storm Shadow nhằm vào mục tiêu trên lãnh thổ Ukraine.
Quyết định cho phép sử dụng ATACMS của Mỹ được đưa ra chỉ 2 tháng trước khi ông Biden kết thúc nhiệm kỳ và Tổng thống đắc cử Donald Trump trở lại Nhà Trắng.
Các nguồn tin nội bộ Washington cho biết việc triển khai lực lượng Triều Tiên tại Nga đã dẫn tới quyết định của ông Biden trước nhiệm kỳ tổng thống thứ 2 của Donald Trump.
Ông Trump đã khẳng định sẽ kết thúc cuộc chiến, và đã chỉ trích quyết định viện trợ hàng tỷ USD cho Ukraine dưới quyền tổng thống Biden. Các phe tham chiến tin rằng ông Trump sẽ thúc đẩy đàm phán hòa bình và đang cố gắng đạt được nhiều lợi thế nhất có thể trước khi ngồi vào bàn đàm phán.
Nguyễn Quang Minh
