Từ ngày 16/7 tới, thông tư 04/2020 của bộ Tư pháp sẽ chính thức có hiệu lực, thay thế thông tư 15/2015 quy định biện pháp chi tiết một số điều và biện pháp thi hành luật Hộ tịch và nghị định 123/2015.
Theo thông tư mới, giấy xác nhận tình trạng độc thân có giá trị đến thời điểm thay đổi tình trạng hôn nhân hoặc 6 tháng kể từ ngày cấp. Một trong những điểm mới nổi bật là giấy xác nhận tình trạng độc thân phải ghi rõ họ, tên người dự định kết hôn.
Theo thông tư mới, giấy xác nhận tình trạng độc thân phải ghi tên người dự định cưới (Ảnh minh họa)
Trao đổi với PV Người Đưa Tin Pháp Luật, đại diện cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực (bộ Tư pháp) cho biết, thông tư 04/2020/TT-BTP đã có quy định cụ thể, việc ghi thông tin người dự định kết hôn chỉ bắt buộc đối với trường hợp giấy xác nhận tình trạng độc thân dùng để đăng ký kết hôn. Trước đó, trong thông tư 15/2015/TT-BTP ngày 16/11/2015 cũng đã quy định rất rõ về việc này.
Theo đó, tại Điều 25 của thông tư 15 nêu rõ, trường hợp sử dụng giấy xác nhận tình trạng hôn nhân để làm thủ tục đăng ký kết hôn thì phải ghi rõ họ tên, năm sinh, giấy tờ tùy thân của người dự định kết hôn, nơi dự định làm thủ tục kết hôn. Những trường hợp dùng cho mục đích khác như mua bán nhà, bổ túc hồ sơ xin việc, thủ tục thừa kế…thì không phải ghi những thông tin này. Thậm chí, không phải bất cứ trường hợp nào khi yêu cầu xác nhận tình trạng độc thân, cũng phải bắt buộc ghi tên người dự định cưới.
“Trường hợp giấy xác nhận tình trạng độc thân để sử dụng vào mục đích khác, không phải để đăng ký kết hôn thì người yêu cầu không phải đáp ứng điều kiện kết hôn. Khi ấy, giấy xác nhận tình trạng độc thân phải ghi rõ mục đích sử dụng, không có giá trị sử dụng để đăng ký kết hôn. Số lượng giấy xác nhận tình trạng độc thân được cấp theo yêu cầu”, đại diện cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực lý giải thêm.
Xung quanh quy định phải ghi tên người dự định cưới vào giấy xác nhận tình trạng độc thân có nhiều ý kiến trái chiều. Đồng tình với quy định trên, Phó trưởng đoàn ĐBQH TP.Đà Nẵng Nguyễn Bá Sơn nhận định: “Quy định trên giúp cho việc quản lý của cơ quan Nhà nước được dễ dàng, thuận tiện hơn. Việc xác nhận tình trạng độc thân để đăng ký kết hôn là một khâu trong thủ tục hành chính để kết hôn chứ không phải thủ tục hành chính tách rời. Theo tôi, đây là giải pháp rất giúp hạn chế tình trạng vi phạm hôn nhân một vợ một chồng”.
Tuy nhiên, ĐB Nguyễn Bá Sơn cũng cho rằng, khi thông tư đưa ra quy định nêu trên, dư luận không thỏa mãn vì chưa hiểu đến cùng bản chất của vấn đề. Theo thông tư hướng dẫn, khi cấp giấy xác nhận tình trạng độc thân để sử dụng vào mục đích kết hôn thì cơ quan đăng ký hộ tịch chỉ cấp 1 bản cho người yêu cầu và trong giấy xác nhận tình hôn nhân phải ghi rõ họ tên, năm sinh, quốc tịch, giấy tờ tùy thân của người dự định kết hôn, nơi dự định đăng ký kết hôn. Giấy xác nhận này chỉ có giá trị trong 6 tháng và thời gian đó, nếu người xác nhận không kết hôn với người đã kê khai trong giấy xác nhận thì cũng không vấn đề gì.
“Theo quan điểm của tôi, trong thời điểm chúng ta chưa hoàn thiện việc quản lý công dân bằng mã số định danh cá nhân trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì việc đưa ra quy định khi xin cấp giấy xác nhận tình trạng độc thân là rất cần thiết”, ĐB Bá Sơn nhấn mạnh.
Trong khi đó, nhiều ý kiến phản biện theo chiều ngược lại rằng việc ghi thông tin người dự định kết hôn vào giấy xác nhận tình trạng độc thân là "cầm đèn chạy trước ô tô". Bởi vì, một quan hệ hôn nhân chỉ chính thức được pháp luật thừa nhận bằng giấy chứng nhận đăng ký kết hôn, trong khi xác nhận tình trạng độc thân chỉ là thủ tục chứng minh người đó ở thời điểm hiện tại không có quan hệ hôn nhân với người nào khác.
Trao đổi với PV Người Đưa Tin Pháp Luật, luật sư Phạm Hồng Kiên, Giám đốc công ty Luật Cán Cân Việt cho rằng, yêu cầu ghi tên người định cưới vào giấy xác nhận tình trạng độc thân là thiếu khoa học, rườm rà và có thể phát sinh nhiều hệ lụy xấu.
Nhiều ý kiến cho rằng không nên quy định chi tiết ghi tên người dự định cưới (ảnh minh họa)
Mục đích của giấy xác nhận tình trạng hôn nhân là chứng nhận công dân tại thời điểm xin giấy đủ điều kiện kết hôn, còn việc họ kết hôn với ai là quyền cá nhân của họ, trong thời hạn cấp giấy đó họ hoàn toàn có quyền lựa chọn, thay đổi. Việc ghi tên người định cưới vào giấy xác nhận tình trạng độc thân không có ý nghĩa, không phải là một cách để tăng cường công tác quản lý.
Cũng theo luật sư Kiên, việc yêu cầu ghi tên người định cưới vào giấy xác nhận tình trạng độc thân thiếu tính nhân văn và dễ để lại hệ lụy xấu. Nhiều người lợi dụng việc này để làm công cụ trả thù, trêu đùa đối phương. Đăng ký xong rồi hủy bỏ khiến đối phương có thể tổn thương.
“Trường hợp quy định bắt buộc phải ghi tên tuổi, địa chỉ, nơi cư trú của người dự định kết hôn vào giấy xác nhận tình trạng độc thân là một điều bất cập và không cần thiết. Mặc dù thời gian của giấy xác nhận tình trạng độc thân chỉ trong vòng 6 tháng nhưng khi người dự định kết hôn thay đổi, họ không kết hôn đúng người đó thì sẽ dẫn đến câu chuyện dở khóc dở cười.
Nếu trường hợp dự định kết hôn với người này nhưng sau đó lại kết hôn với người khác mà trong giấy xác nhận thể hiện tên 1 người, giấy chứng nhận kết hôn kết hôn với 1 người thì sẽ tạo ra những mâu thuẫn cả về mặt pháp lý lẫn các bên có liên quan”, luật sư Kiên nhấn mạnh.
Đồng tình với quan điểm của luật sư Kiên, ĐBQH khóa XIII Bùi Thị An cho rằng đó là quy định kỳ quặc. “Về mặt logic, giấy xác nhận tình trạng độc thân là xác nhận tình trạng hiện tại, không liên quan đến ai cả, tại sao độc thân lại phải đưa thêm người liên quan vào? Mục đích đưa thông tin “người dự định cưới” vào để làm gì, trong khi nhiều nước trên thế giới đang xáo bỏ quy định xác nhận tình trạng độc thân. Tôi được biết, tháng 2/2019, Liên minh châu Âu EU tiến hành áp dụng các quy định mới nhằm cắt giảm chi phí và các thủ tục cho công dân của khối, trong đó có việc chứng nhận tình trạng hôn nhân. Các thủ tục tốn thời gian sẽ không còn nữa, giúp cuộc sống hàng ngày của người dân dễ dàng và tiết kiệm hơn”.
Mới đây, TAND TP.Cần Thơ mở phiên tòa xét xử phúc thẩm bị cáo Võ Thanh Vũ (49 tuổi) về tội Làm giả con dấu, tài liệu của cơ quan, tổ chức. HĐXX đã tuyên phạt Vũ 2 năm tù về tội danh trên. HĐXX cũng chấp nhận kiến nghị của VKSND TP.Cần Thơ yêu cầu UBND xã Trường Thắng (huyện Thới Lai, TP.Cần Thơ) hủy quyết định đăng ký kết hôn trái pháp luật và xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm chế độ hôn nhân một vợ một chồng của bị cáo. Bị cáo Võ Thanh Vũ và chị N.T.L. là vợ chồng hợp pháp, có giấy chứng nhận kết hôn do UBND xã Trường Long (huyện Phong Điền, TP.Cần Thơ) cấp năm 2002. Cuối năm 2016, Vũ quen biết và nảy sinh tình cảm với chị N.T.K. (28 tuổi). Quá trình quen biết, Vũ nói dối chị K. là đã ly hôn vợ và đang chờ quyết định của tòa án. Tin lời bị cáo, chị K. hối thúc Vũ làm thủ tục đăng ký kết hôn và tổ chức đám cưới. Do chưa ly hôn với chị L., bị cáo nảy sinh ý định làm giả giấy tờ.
H.L-Đ.C
