Chưa có một dự án nào mà việc xem xét để đưa ra quyết định đầu tư lại mất nhiều công sức và thời gian như dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam. Trên thực tế, công việc đó đã kéo dài gần 2 thập kỷ. Bởi đó là một dự án có tầm vóc không dự án nào sánh nổi, xét theo quy mô tổng mức đầu tư, cùng tính chất đồng bộ với những đòi hỏi kỹ thuật rất cao đặt ra đồng thời cho cả ba khâu: xây dựng hạ tầng, trang bị phương tiện và tổ chức khai thác vận hành. Một cơ cấu đầu tư đồng bộ chưa từng thấy ở bất kỳ dự án đầu tư nào của ngành giao thông Việt Nam.

Nói một cách đơn giản để dễ hình dung về quy mô, tầm vóc của siêu dự án này. Theo tính toán sơ bộ, tổng mức đầu tư của dự án này là 67,34 tỷ USD - con số tương đương với 15,6% quy mô GDP của Việt Nam tính đến năm 2023 (khoảng 430 tỷ USD, theo số liệu của Tổng cục Thống kê) và bằng 94% tổng thu ngân sách nhà nước của cả Việt Nam trong năm 2023 (khoảng 71,25 tỷ USD).

Toàn cảnh tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam.

Và nếu thử so sánh với những siêu dự án đã từng được Việt Nam triển khai thì sao? Tổng mức đầu tư của đường sắt tốc độ cao gấp 6,12 lần siêu dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông cả giai đoạn 1 và giai đoạn 2 (khoảng 11 tỷ USD), gấp 4,2 lần dự án sân bay Long Thành. Quả thật, đây sẽ là một dự án chưa từng có.

Hơn thế nữa, với vị thế là trục vận tải chạy trên suốt hành lang chiến lược Bắc Nam, tuyến đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam hiển nhiên là trục xương sống, giữ vai trò chủ đạo trên trục dọc của đất nước, việc đầu tư đúng đắn và sự vận hành hiệu quả của nó, có tác dụng và ảnh hưởng mang tính toàn cục, lâu dài, đối với toàn bộ nền kinh tế xã hội vào giữa thế kỷ XXI khi nó hoàn thành toàn bộ. Đây cũng là thời điểm Việt Nam đặt mục tiêu về khát vọng hùng cường và thịnh vượng – kỷ nguyên mới, kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Với tầm quan trọng của siêu dự án đặc biệt này, Người Đưa Tin thực hiện tuyến bài viết “Đường sắt tốc độ cao và khát vọng trăm năm” nhằm điểm lại những bước tiến của dự án này từ ý tưởng cho đến hiện tại, làm vai trò, ý nghĩa của dự án này khi hoàn thành gắn với khát vọng phát triển đất nước. Bên cạnh đó, phân tích việc lựa chọn phương án đầu tư, thời cơ, thuận lợi cũng như khó khăn, thách thức khi triển khai dự án này từ đó đề xuất một số giải pháp.

Xin trân trọng giới thiệu để quý độc giả đón đọc!