Chỉ vài tuần trước, quân đội Ukraine đang bị tấn công không ngừng ở miền Đông, hứng chịu thương vong nặng nề và phải dần rút lui khỏi một số địa bàn chiến lược.
Sự ủng hộ của phương Tây dường như đang giảm bớt, trong bối cảnh hoài nghi rằng liệu Ukraine có thể giành chiến thắng trong một cuộc chiến tiêu hao, hoặc liệu một loạt vũ khí tinh vi có giúp Ukraine lật ngược tình thế trước Nga.
Sau tất cả, thông điệp của người Ukraine với thế giới vẫn không thay đổi: Chúng tôi có thể giành chiến thắng. Chiến lược của chúng tôi đang có tác dụng, dù chậm. Hãy tiếp tục chuyển vũ khí cho chúng tôi.
Trong tuần này, dường như Ukraine đã chứng minh được rằng họ có thể đánh bại người Nga, bằng việc sử dụng các hệ thống tên lửa tầm xa tối tân để gây thiệt hại cho hậu tuyến của đối phương.
Các lực lượng vũ trang Ukraine bắt đầu sử dụng hệ thống tên lửa phóng loạt HIMARS do phương Tây viện trợ ở khu vực Zaporizhzhia. Ảnh: Ukrinform
Các quan chức Ukraine lấy ví dụ là cuộc tấn công gần đây ở thị trấn Nova Kakhovka, trên sông Dnipro ở vùng Kherson, miền Nam Ukraine, khi Hệ thống Tên lửa Pháo binh Cơ động Cao (HIMARS) do phương Tây cung cấp đánh trúng một kho đạn của Nga.
Vài ngày trước, pháo binh Ukraine đã tấn công một cây cầu quan trọng trên sông Dnipro, một nút giao thông quan trọng đối với các nguồn tiếp tế của Nga.
Các nhà phân tích cho rằng cuộc tấn công là mở màn cho một cuộc phản công của người Ukraine ở miền Nam, với mục tiêu chiếm lại thành phố trọng điểm Kherson, nơi đã rơi vào tay quân Nga ngay từ những ngày đầu xung đột.
Hôm 21/7, các quan chức Ukraine cho biết, các lực lượng của họ đã tấn công hơn 200 mục tiêu ở miền Nam bằng tên lửa và pháo tầm xa.
"Nga chắc chắn có thể bị đánh bại và Ukraine đã chỉ ra cách làm điều đó", Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Oleksiy Reznikov cho biết trong một bài phát biểu trước Hội đồng Đại Tây Dương (Atlantic Council) hôm 19/7.
Bất chấp tinh thần lạc quan vừa được làm mới của người Ukraine, các nhà phân tích quân sự và quan chức phương Tây cho rằng còn quá sớm để dự báo về một cú lật ngược tình thế.
Và họ cảnh báo rằng không nên đặt quá nhiều hy vọng vào loại vũ khí cụ thể nào đó trong bối cảnh hỗn loạn và biến động của một chiến tuyến chạy dài hàng trăm dặm từ Kharkiv ở phía Bắc đến Mykolaiv ở phía Nam.
Bộ Tổng tham mưu các lực lượng vũ trang Ukraine ca ngợi sức chiến đấu của HIMARS trên hướng Zaporizhzhia là "đẹp, nhanh, chính xác". Ảnh: Ukrinform
“Chúng tôi hiện đang đạt được những gì chúng tôi chưa từng đạt được trước đây”, ông Taras Chmut, người đứng đầu một tổ chức phi chính phủ hỗ trợ binh sĩ Ukraine, cho biết. “Nhưng không có đột phá ở phía trước, không có liều thuốc chữa bách bệnh, không có cây đũa thần nào có thể mang đến chiến thắng vào ngày mai”.
Tuy nhiên, trong các cuộc phỏng vấn tại Kiev tuần này, các quan chức an ninh Ukraine cấp cao vẫn có những dự đoán lạc quan.
"Các đối tác cung cấp vũ khí cho chúng tôi càng nhanh, chúng tôi sẽ kết thúc cuộc chiến này càng nhanh", ông Oleksiy Danilov, người đứng đầu Hội đồng An ninh Quốc gia Ukraine cho biết.
Ukraine không có ý định nhượng bộ lãnh thổ trong thương lượng, như một số người ở phương Tây đã đề xuất, ông nói. “Đây chỉ là một câu hỏi về việc ai đánh bại ai”.
Người dân Kharkiv được yêu cầu ở yên trong hầm trú ẩn
Thống đốc Kharkiv của phía Ukraine, ông Oleh Syniehubov, cho biết trong một bài đăng trên Telegram hôm 21/7: “Người Nga đang pháo kích vào Kharkiv. Cư dân chú ý: Ở yên trong hầm trú ẩn, không đi ra ngoài trừ trường hợp khẩn cấp, không bỏ qua các cảnh báo không kích”.
Ông Syniehubov cho biết 2 người thiệt mạng, 19 người khác bị thương trong cuộc pháo kích, trong đó có một trẻ em, và 4 người trong tình trạng nguy kịch.
Thị trưởng Kharkiv Ihor Terekhov cũng kêu gọi mọi người ở yên trong những nơi an toàn, hãng thông tấn nhà nước Ukraine đưa tin. Ông Terekhov cũng cho biết, một trong những quận đông dân cư nhất của thành phố đã bị hỏa hoạn theo sau pháo kích.
Trước đó, cuộc pháo kích hôm 20/7 trúng vào một trạm xe buýt trong thành phố đã khiến 3 người thiệt mạng, trong đó có một cậu bé 13 tuổi.
Cảnh sát kiểm tra hiện trường bến xe buýt bị trúng pháo kích, khiến 3 người thiệt mạng, ở thành phố Kharkiv, miền Đông Ukraine, ngày 20/7/2022. Ảnh: AA/Getty Images
Cũng trong ngày 21/7, quân đội Nga được cho là đã thực hiện một cuộc pháo kích trúng vào Chợ Bakhmut ở vùng Donetsk, miền Đông Ukraine.
Nhân viên của cơ quan dịch vụ khẩn cấp Ukraine đã có mặt tại khu chợ để làm nhiệm vụ.
Nga luôn khẳng định quân đội của họ không nhắm mục tiêu vào dân thường trong chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Trong ngày 21/7, Bộ Quốc phòng Nga cho biết, các lực lượng của họ đã bắn rơi một máy bay chiến đấu SU-25 của Ukraine gần Kramatorsk, miền Đông Ukraine.
Tuyên bố này không thể được xác minh ngay lập tức và không có phản ứng ngay lập tức từ Kiev.
Một người đàn ông kiểm tra thiệt hại ở lối vào của Chợ Bakhmut ở vùng Donetsk, miền Đông Ukraine, theo sau một cuộc pháo kích, ngày 21/7/2022. Ảnh: Anadolu Agency
Lực lượng cứu hỏa Ukraine kiểm tra một miệng hố lớn tại Chợ Bakhmut (Donetsk, miền Đông Ukraine) sau khi khu vực này bị pháo kích, ngày 21/7/2022. Ảnh: Anadolu Agency
Lính cứu hỏa Ukraine làm nhiệm vụ tại Chợ Bakhmut ở vùng Donetsk, miền Đông Ukraine, sau khi khu chợ này bị nã pháo, ngày 21/7/2022. Ảnh: Anadolu Agency
Lực lượng cứu hỏa Ukraine kiểm tra một miệng hố lớn tại Chợ Bakhmut (Donetsk, miền Đông Ukraine) sau khi khu vực này bị pháo kích, ngày 21/7/2022. Ảnh: Anadolu Agency
Ukraine có tiềm năng tiến công và gây tổn thất cho Nga
Quân đội Ukraine có tiềm năng đạt được bước tiến trên chiến trường và gây tổn thất lớn cho Nga, Tổng thống Volodymyr Zelenskyy cho biết hôm 21/7 sau một cuộc họp với các chỉ huy cấp cao.
Trong bài phát biểu hàng đêm hôm 21/7, ông Zelenskyy cho biết, cuộc họp đã thảo luận về nguồn cung cấp vũ khí hiện đại và việc tăng cường độ các cuộc tấn công nhằm vào đối phương.
Những người tham gia cuộc họp nhất trí rằng các lực lượng của Ukraine “có tiềm năng mạnh mẽ để tiến công trên chiến trường và gây ra những tổn thất mới đáng kể cho người Nga”, ông nói.
Kiev hy vọng rằng vũ khí của phương Tây, đặc biệt là các hệ thống tên lửa tầm xa hơn như HIMARS của Mỹ mà Ukraine đã triển khai trong những tuần gần đây, sẽ cho phép nước này tiến hành một cuộc phản công giành lại lãnh thổ đã mất.
Quân đội Nga có thể sẽ bắt đầu tạm dừng hoạt động trong một số tuần tới, tạo cơ hội quan trọng cho Kiev phản công, lãnh đạo tình báo Anh cho biết hôm 21/7.
Các tiền tuyến chính phần lớn đã bị đóng băng kể từ khi các lực lượng Nga giành được 2 thành phố cuối cùng do Ukraine nắm giữ ở tỉnh Luhansk, miền Đông Ukraine sau các trận chiến vào cuối tháng 6 và đầu tháng 7.
Các lực lượng Nga hiện đang tập trung vào tỉnh Donetsk lân cận. Cùng với nhau, 2 tỉnh này hợp thành Donbass, nơi các lực lượng ly khai thân Nga hoạt động từ năm 2014.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelenskyy trong bài phát biểu video hàng đêm hôm 21/7/2022. Ảnh President.gov.ua
Anh loại trừ khả năng quân đội tham chiến ở Ukraine
Trong một cuộc phỏng vấn với truyền thông địa phương, Ngoại trưởng Anh và ứng cử viên Thủ tướng Liz Truss hôm 21/7 cho biết, bà không ủng hộ sự can dự trực tiếp của quân đội Anh ở Ukraine.
"Chúng ta đang làm tất cả những gì có thể để hỗ trợ Ukraine. Chúng ta đã dẫn đầu liên minh quốc tế về việc gửi vũ khí viện trợ, chúng ta đang áp dụng các biện pháp trừng phạt (nhắm vào Nga), nhưng tôi không ủng hộ sự tham gia trực tiếp của quân đội Anh (ở Ukraine)", bà Truss nói.
Đồng thời, Vương quốc Anh tiếp tục chuyển giao thêm vũ khí cho Kiev. Bộ trưởng Quốc phòng Anh Ben Wallace hôm 21/7 thông báo, London sẽ gửi cho Ukraine hơn 1.600 vũ khí chống tăng, các hệ thống radar phản pháo kích, hàng trăm máy bay không người lái (UAV) và hơn 50.000 viên đạn, nhằm giúp đất nước Đông Âu tự vệ trước sự gây hấn của láng giềng Nga.
Bên cạnh vũ khí, quân đội Anh cũng đang huấn luyện quân sự cho các lực lượng Ukraine trên lãnh thổ Vương quốc Anh.
Truyền thông Đức: Vũ khí đang được buôn lậu vào EU từ Ukraine
Europol đã cảnh báo về hoạt động buôn lậu vũ khí viện trợ cho Ukraine vào Liên minh châu Âu (EU), theo truyền thông Đức.
Đài truyền hình địa phương Südwestrundfunk (SWR) của Đức đưa tin: Cơ quan cảnh sát EU đã thông báo cho Hội đồng Liên minh châu Âu rằng họ đã biết về nhiều trường hợp liên quan đến xuất khẩu vũ khí bất hợp pháp.
Trong một bức thư mà SWR được tiếp cận, Europol cũng đề cập rằng các tổ chức tội phạm đang buôn lậu vũ khí và các kho vũ khí có thể đã được đặt dọc theo khu vực biên giới Ukraine với EU.
Europol cũng được cho là đã nói rằng một số người tị nạn từ Ukraine có thể đã mang theo súng vào EU.
Kiev và Moscow dự kiến ký thỏa thuận về xuất khẩu ngũ cốc
Ukraine và Nga sẽ ký một thỏa thuận của LHQ trong ngày 22/7 để khơi thông dòng chảy ngũ cốc xuất khẩu của Ukraine, theo Văn phòng Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ.
Các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ cho biết: “Lễ ký kết thỏa thuận vận chuyển ngũ cốc giữa Ukraine và Nga, với sự hiện diện của Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdoğan và Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres, sẽ được tổ chức vào thứ Sáu (ngày 22/7)”.
Cảng Odessa có thể sớm được mở lại khi Thổ Nhĩ Kỳ đã giúp làm trung gian cho một thỏa thuận để nối lại xuất khẩu lương thực của Ukraine. Ảnh: The Economist
Tổng thư ký LHQ Guterres đã đến Thổ Nhĩ Kỳ vào ngày 21/7 trong nỗ lực thúc đẩy Nga và Ukraine nhất trí về một thỏa thuận cho phép xuất khẩu ngũ cốc Ukraine qua Biển Đen.
Hơn 20 triệu tấn ngũ cốc của Ukraine đang bị ách tắc, không thể đến được thị trường toàn cầu, gây ra một cuộc khủng hoảng khiến giá lương thực tăng vọt và đẩy hàng triệu người ở các nước có thu nhập thấp đến gần hơn với tình trạng chết đói.
Vòng đàm phán đầu tiên diễn ra tuần trước không có đột phá rõ ràng. Nhưng ông Guterres hy vọng thỏa thuận cuối giữa 2 bên sẽ đạt được trong tuần này.
Minh Đức (Theo Reuters, CNBC, DW, NYT)
