5 năm, thu hồi gần 80 nghìn tỷ đồng tài sản từ tham nhũng

Tiếp theo chương trình kỳ họp 11 Quốc hội khóa XIV, sáng 25/3, Chánh án Tòa án nhân dân tối cao (TANDTC) Nguyễn Hòa Bình, Viện trưởng viện Kiểm sát nhân dân tối cao (VKDNDTC) Lê Minh Trí trình bày trước Quốc hội báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016 – 2021 của TANDTC và VKSNDTC.

Sau đó, Chủ nhiệm ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga đọc báo cáo thẩm tra hai báo cáo công tác nhiệm kỳ 2016 - 2021.

Chánh án Nguyễn Hòa Bình cho hay, nhiệm kỳ qua mặc dù số lượng công việc tăng bình quân mỗi năm khoảng 8% nhưng các tòa án đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ Quốc hội giao và đạt được nhiều kết quả nổi bật.

Các tòa án đã thụ lý 2,4 triệu vụ việc, tỉ lệ giải quyết được đạt 97,6% so với nhiệm kỳ trước. Trong đó, đã đưa ra xét xử nghiêm 7.463 vụ án tham nhũng, chức vụ, kinh tế nghiêm trọng, phức tạp với 14.540 bị cáo.

Hơn 600 nghìn bản án, quyết định được công bố trên cổng thông tin điện tử của Tòa án nhân dân, thu hút hơn 22 triệu lượt truy cập và hàng chục triệu ý kiến bình luận, góp ý, cho thấy sự quan tâm của nhân dân và qua đó đề cao trách nhiệm của thẩm phán, nâng cao chất lượng xét xử, tạo cơ chế để nhân dân giám sát hoạt động tư pháp.

Chất lượng xét xử tiếp tục được bảo đảm và có nhiều tiến bộ. Tỉ lệ bản án, quyết định bị hủy, sửa do nguyên nhân chủ quan hàng năm đều dưới 1,5%, đạt chỉ tiêu Nghị quyết của Quốc hội.

Bên cạnh đó, người đứng đầu TANDTC cũng thừa nhận, hoạt động của các tòa án còn một số hạn chế, thiếu sót do số vụ việc phải thụ lý, giải quyết gia tăng với tính chất ngày càng phức tạp.

Tiếp theo báo cáo của Chánh án TANDTC Nguyễn Hòa Bình, Viện trưởng VKSNDTC Lê Minh Trí báo cáo trước Quốc hội. Trong nhiệm kỳ Quốc hội khóa XIV, ngành Kiểm sát đã thực hành quyền công tố, kiểm sát khởi tố gần 376 nghìn vụ án hình sự, tăng 1,2%; kiểm sát việc giải quyết 1,7 triệu vụ, việc dân sự, kinh doanh thương mại, lao động, tăng 22,5% và hơn 33 nghìn vụ án hành chính, tăng 10,1%.

Trong nhiệm kỳ, toàn ngành đã kiểm sát việc tiếp nhận, giải quyết hơn 561 nghìn nguồn tin về tội phạm; … đã yêu cầu Cơ quan điều tra khởi tố hơn 3.000 vụ án, tăng 64%.

Viện kiểm sát đã ra quyết định hủy hơn 700 quyết định không khởi tố vụ án, quyết định khởi tố vụ án thiếu căn cứ pháp luật và trực tiếp quyết định khởi tố vụ án và yêu cầu Cơ quan điều tra tiến hành điều tra gần 150 vụ án,... Đã quyết định không phê chuẩn hàng nghìn lệnh, quyết định không có căn cứ hoặc trái pháp luật của cơ quan điều tra…

VKSNDTC đã phối hợp với các cơ quan tố tụng tăng cường các biện pháp nhằm thu hồi tài sản bị chiếm đoạt, kết quả tổng số tài sản thu hồi trong các vụ án tham nhũng đạt gần 80 nghìn tỷ đồng.

Viện trưởng Lê Minh Trí khẳng định, các trường hợp oan, sai, bỏ lọt tội phạm trong nhiệm kỳ công tác đã được giảm mạnh. Tuy nhiên, vẫn còn một vài chỉ tiêu chưa đáp ứng yêu cầu của Quốc hội, như: còn có trường hợp bắt, tạm giữ, tạm giam phải trả tự do không xử lý hình sự; còn để xảy ra một số trường hợp oan và trả hồ sơ để điều tra bổ sung do vi phạm tố tụng; chất lượng kháng nghị các vụ án hành chính và tỷ lệ giải quyết đơn đề nghị kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm chưa đạt chỉ tiêu Quốc hội.

Trình bày trước Quốc hội, Chủ nhiệm uỷ ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga tán thành với hai báo cáo nhiệm kỳ về những kết quả đã đạt được của ngành Tòa án và Kiểm sát. Tuy nhiên, theo bà Nga, vẫn còn một số tồn tại phải xử lý.

Cụ thể, vẫn còn xảy ra các trường hợp bị oan trong giai đoạn khởi tố, điều tra, truy tố có liên quan đến trách nhiệm của VKSND. Số vụ Tòa án trả hồ sơ yêu cầu điều tra bổ sung mà viện Kiểm sát chấp nhận còn khá lớn, trong đó có nhiều trường hợp Tòa án trả hồ sơ cho viện Kiểm sát yêu cầu khởi tố tội phạm mới, người phạm tội mới, phản ánh chất lượng thực hành quyền công tố và kiểm sát điều tra trong các vụ án này còn chưa đáp ứng yêu cầu.

“Vẫn còn để xảy ra một số trường hợp bị truy tố oan; truy tố sai tội danh, sai khung hình phạt; VKSND phải rút một phần hoặc toàn bộ quyết định truy tố trước khi mở phiên tòa.Một số kháng nghị thiếu căn cứ, sau đó VKSND cấp trên phải rút kháng nghị của VKSND cấp dưới”, bà Nga nhận định.

Về công tác bồi thường thiệt hại cho người bị oan trong tố tụng hình sự, ủy ban Tư pháp cho biết, về cơ bản đã kịp thời, đúng trình tự, thủ tục, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp của người bị oan. Tuy nhiên, vẫn còn một số vụ việc chưa được giải quyết dứt điểm và kéo dài qua nhiều năm.

Đối với ngành Tòa án, ủy ban Tư pháp cho rằng, vẫn còn một số trường hợp phải hủy, sửa án do nguyên nhân chủ quan. Một số trường hợp áp dụng tình tiết giảm nhẹ, tăng nặng, quyết định hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt, cho hưởng án treo chưa chính xác. Qua khảo sát cho thấy, số lượng kháng nghị giám đốc thẩm của TAND cấp cao đối với TAND cấp huyện ít hơn so với trước đây khi thẩm quyền này thuộc TAND cấp tỉnh.

“Vẫn còn một số trường hợp phải hủy, sửa án do nguyên nhân chủ quan. Một số vụ án kinh doanh thương mại, giải quyết yêu cầu phá sản doanh nghiệp thời gian giải quyết còn dài. Có trường hợp sau khi tuyên án, đương sự phản ứng bức xúc với kết quả xét xử”, Chủ nhiệm ủy ban Tư pháp của Quốc hội nói.