Thiên đường thuế làm gia tăng cuộc đua xuống đáy về thuế TNDN
Tại Hội thảo chia sẻ “Công bằng thuế nhìn từ hoạt động của các tập đoàn, ngân hàng đa quốc gia”, tổ chức Oxfam đã đưa ra bằng chứng về những thất thoát mà 15 thiên đường thuế trên thế giới, 50 tập đoàn lớn nhất Hoa Kỳ, 20 ngân hàng lớn nhất châu Âu gây ra.
Ảnh minh họa ( nguồn: Internet)
Theo Oxfam, 15 thiên đường thuế hiện nay đứng đầu là Bermuda; Quần đảo Cayman; Hà Lan, Thụy Sỹ, Singapore, Ireland, Luxembourg, Curaçao, Hồng Kông, Cyprus, Bahamas, Jersey, Barbados, Mauritius, Quần đảo British Virgin. Sở dĩ các quốc gia này có tên trong danh sách “tồi tệ nhất trên thế giới” của Oxfam vì đã tạo điều kiện thuận lợi cho những phương thức tránh thuế thu nhập doanh nghiệp nghiêm trọng nhất, gây ra sự gia tăng cuộc đua xuống đáy về thuế thu nhập doanh nghiệp.
Nghiên cứu của tổ chức này cũng thấy 90% các công ty lớn nhất trên thế giới đang mở chi nhánh tại ít nhất một thiên đường thuế. Song song với các hoạt động tránh thuế của các tập đoàn đa quốc gia, các nước phát triển đang thực hiện các ưu đãi thuế có hại, thậm chí giảm mức thuế thu nhập doanh nghiệp xuống còn 0%.
Để cân bằng lại những thất thu từ thuế, chính phủ các nước đang tăng áp dụng biện pháp thuế lũy thoái (như thuế giá trị gia tăng) để chi cho dịch vụ công. Điều này làm tăng gánh nặng thuế đối với những người yếu thế.
Nghiên cứu của Oxfam cũng chỉ ra rằng các tập đoàn đa quốc gia lớn đang dùng quyền lực chính trị và khả năng tài chính của mình để tránh thuế. Dựa trên số liệu Báo cáo công bố hàng năm 10-K của Ủy ban chứng khoán và thị trường chứng khoán Mỹ, từ năm 2009 đến 2015, 50 công ty lớn nhất của Hoa Kỳ đã dành 2,5 tỷ USD cho vận động hành lang – gần 50 triệu USD cho mỗi thành viên của Quốc Hội. Ước tính với mỗi 1 USD mà các công ty này dùng để vận động về thuế thì họ giảm mức đóng thuế xuống 1.200 USD. Hiện mức thuế suất mà các công ty này phải đóng là 25,9%, thấp hơn gần 10% so mới mức thuế quy định trong luật. Ngoài việc vận động để giảm thuế suất, các công ty này đã chuyển 1,6 ngàn tỷ USD đến các thiên đường thuế, tăng 200 tỷ USD so với năm ngoái.
2 đồng chi cho y tế thì gần 1 đồng từ túi người dân
Theo báo cáo tài khoản y tế quốc gia của Bộ y tế Việt Nam công bố, trong năm 2014, tỷ lệ chi tiền túi cho y tế của người dân khi khám chữa bệnh chiếm 43% tổng chi y tế của quốc gia. Nghĩa là cứ 2 đồng chi ra cho y tế thì có gần 1 đồng được trả từ tiền túi của người dân. Việc này gây nên những tổn thất về tài chính, khiến khoảng 600,000 hộ gia đình đang ở mức sống trên trung bình trở thành nghèo đói sau khi mắc bệnh hiểm nghèo và chi trả chi phí y tế.
Năm 2013, khi trình Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế Thu nhập doanh nghiệp, Chính phủ Việt Nam đã ước tính việc bổ sung ưu đãi thuế sẽ làm giảm thu ngân sách khoảng 2.080 tỷ đồng/năm .
Tương tự, năm 2014, số giảm thu ngân sách do áp dụng chính sách ưu đãi thuế Thu nhập doanh nghiệp và Thuế thu nhập cá nhân theo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của một số luật thuế ước khoảng 2.500 tỷ đồng/năm .
Đây là con số ước tính khi trình dự án luật và trên thực tế số giảm thu ngân sách thực tế do ưu đãi thuế có thể cao hơn rất nhiều lần. Theo Quỹ tiền tệ Quốc tế, việc mở rộng chính sách ưu đãi thuế là một trong những nguyên nhân giảm thu ngân sách nhà nước của Việt Nam (IMF, 2014). Trong khi đó, Việt Nam đang đối mặt với bội chi ngân sách nhà nước tiếp tục có xu hướng gia tăng qua các năm và người dân chịu gánh nặng chi tiêu y tế cao.
Thiên Di
