Án Nước ngoài:
Hơn 50 năm tù cho mỗi một vụ giết người
Tòa án ở Guatemala City, thủ đô quốc gia Trung Mỹ Guatemala, hôm 22/1 phán quyết Rigoberto Danilo Morales, 37 tuổi, 50 năm tù cho mỗi vụ giết người và thêm 8 năm tù vì cấu kết phạm tội.
Morales bị bắt năm 2022 sau 13 năm lẩn trốn và phiên tòa xét xử anh ta bắt đầu vào tháng 9/2023.
Theo công tố viên, trong vụ thảm sát năm 2008, chiếc xe buýt chở các nạn nhân đi từ Nicaragua và Guatemala đã bị những kẻ buôn ma túy chặn lại. Cho rằng chiếc xe chứa ma túy, nhưng khi nhận ra không phải, chúng bắn chết những người trên xe và đốt thi thể tại khu đất thuộc sở hữu của Marvin Montiel Marin, trùm ma túy bị kết án tù dài hạn hồi năm 2016 liên quan vụ thảm sát. 8 nghi phạm khác, trong đó có vợ của Montiel Marin, Sara Cruz, cũng bị kết án tù, với các mức án khác nhau.
Dù tòa tuyên án tù hơn 800 năm, thực tế luật pháp Guatemala quy định một phạm nhân ngồi tù không quá 50 năm.
Tại Mỹ, luật không quy định phải tổng hợp nhiều hình phạt thành hình phạt chung. Khi 1 người bị kết án về nhiều tội, thẩm phán được quyền quyết định phương thức chấp hành hình phạt là song song hay nối tiếp, tùy vào tiền án, tiền sự cũng như mức độ nghiêm trọng.
Giả sử, 1 người phạm 3 tội Giết người (20 năm tù), Hiếp dâm (20 năm tù) và Cướp của (20 năm tù). Nếu bị tuyên phạt song song, người đó chỉ phải chịu mức án 20 năm cho cả ba tội; Ngược lại nếu bị tuyên nối tiếp, mức án phải chịu sẽ lên tới 60 năm tù. Như vậy, nếu bị kết án phải thụ án nối tiếp cho nhiều tội, tổng hình phạt có thể vượt quá tuổi thọ con người (chưa tính tới việc cải tạo tốt và được ân xá).
Trong một số trường hợp, thẩm phán có thể đặt ra nhiều bản án chung thân cho cùng một người phạm tội để đảm bảo kẻ đó không bao giờ có cơ hội xin ân xá và ra tù. Ví dụ, kẻ giết người hàng loạt Dennis Rader bị 10 bản án chung thân nối tiếp vào năm 2005 sau khi thừa nhận giết 10 người tại bang Kansas.
Pháp luật bang Kansas lúc đó chưa tồn tại hình phạt chung thân không ân xá, nên một bản án chung thân tiêu chuẩn được hiểu là người phạm tội vẫn có cơ hội xin ân xá lần đầu tiên sau 15 năm ngồi tù. Nếu được chấp hành 10 án tù chung thân song song, Dennis Rader có thể xin ân xá sau 15 năm tù. Nhưng với cách tuyên án nối tiếp, hắn sẽ phải chờ ít nhất 150 năm mới được xin ân xá.
Ngay tại những bang có hình phạt chung thân không ân xá, tòa án đôi khi tuyên nhiều án chung thân để đề phòng trường hợp một số bản án bị bác bỏ trong quá trình phúc thẩm.
Ngoài ra, đây còn là phương thức thẩm phán nhấn mạnh mức độ nghiêm trọng của tội phạm với thống đốc một số bang - người có quyền ban lệnh ân xá cho tù nhân sau khi hết quyền kháng cáo.
Bản án dài nối tiếp vượt quá tuổi thọ con người còn là cách tòa án thể hiện với gia đình người xấu số và với cộng đồng rằng nạn nhân không bị lãng quên, kẻ xấu đã bị trừng phạt.
Án tù có kỷ lục thời hạn dài nhất ở Mỹ thuộc về Charles Scott Robinson khi phạm tội hiếp dâm bé gái 3 tuổi tại bang Oklahoma vào năm 1994. Với 6 lần gây án, hắn bị phạt 5.000 năm tù cho mỗi hành vi, kết quả phải chịu án 30.000 năm tù. Kẻ giữ kỷ lục về số án tù chung thân nhiều nhất là Terry Nichols với 161 bản án chung thân không ân xá vì đánh bom tại bang Oklahoma vào năm 1995.
Kẻ giết người hàng loạt Dennis Rader nhận 10 án chung thân nối tiếp.
Luật Việt Nam:
Mức phạt tù có thời hạn tối đa không quá 30 năm
Trên thực tế, 1 người có thể thực hiện nhiều hành vi phạm tội. Hành vi phạm tội lần đầu có thể bị xét xử sau hành vi phạm tội tiếp sau hoặc ngược lại. Thực tiễn xét xử cho thấy một người đang chấp hành một bản án vẫn có thể bị phát hiện hành vi phạm tội mà họ thực hiện trước đó.
Khác với pháp luật hình sự của một số quốc gia, theo quy định tại Điều 38 Bộ luật Hình sự năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) của nước CHXHCN Việt Nam, hình phạt tù có thời hạn buộc người bị kết án phải chấp hành hình phạt tại cơ sở giam giữ trong một thời hạn nhất định. Tù có thời hạn đối với người phạm một tội có mức tối thiểu là 03 tháng và mức tối đa là 20 năm. Thời gian tạm giữ, tạm giam được trừ vào thời hạn chấp hành hình phạt tù, cứ 01 ngày tạm giữ, tạm giam bằng 01 ngày tù.
Khoản 1 Điều 55 Bộ luật Hình sự năm 2015 quy định về quyết định hình phạt trong trường hợp phạm nhiều tội, cụ thể: Khi xét xử cùng 01 lần một người phạm nhiều tội, Tòa án quyết định hình phạt đối với từng tội và tổng hợp hình phạt theo quy định sau đây: Đối với hình phạt chính: a) Nếu các hình phạt đã tuyên cùng là cải tạo không giam giữ hoặc cùng là tù có thời hạn, thì các hình phạt đó được cộng lại thành hình phạt chung; hình phạt chung không được vượt quá 03 năm đối với hình phạt cải tạo không giam giữ, 30 năm đối với hình phạt tù có thời hạn; b) Nếu các hình phạt đã tuyên là cải tạo không giam giữ, tù có thời hạn, thì hình phạt cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành hình phạt tù theo tỷ lệ cứ 03 ngày cải tạo không giam giữ được chuyển đổi thành 01 ngày tù để tổng hợp thành hình phạt chung theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều này; c) Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tù chung thân thì hình phạt chung là tù chung thân; d) Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tử hình thì hình phạt chung là tử hình; đ) Phạt tiền không tổng hợp với các loại hình phạt khác; các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung; e) Trục xuất không tổng hợp với các loại hình phạt khác.
Đối với hình phạt bổ sung: Nếu các hình phạt đã tuyên là cùng loại thì hình phạt chung được quyết định trong giới hạn do Bộ luật này quy định đối với loại hình phạt đó; riêng đối với hình phạt tiền thì các khoản tiền phạt được cộng lại thành hình phạt chung; Nếu các hình phạt đã tuyên là khác loại thì người bị kết án phải chấp hành tất cả các hình phạt đã tuyên.
Khi 1 người bị xét xử về một hành vi phạm tội bằng một bản án có hiệu lực pháp luật, mà sau đó người này lại bị xét xử về một tội khác và hành vi phạm tội lần sau được thực hiện trước khi có bản án đã có hiệu lực pháp luật thì tòa án quyết định hình phạt đối với tội đang xét xử. Sau đó, tổng hợp với hình phạt của bản án trước đã có hiệu lực pháp luật. Thời gian chấp hành hình phạt của bản án trước sẽ được trừ vào hình phạt chung sau khi đã tổng hợp hình phạt. Thẩm quyền tổng hợp hình phạt là của hội đồng xét xử đang xét xử vụ án.
Trong trường hợp 1 người phải chấp hành nhiều bản án đã có hiệu lực pháp luật mà các hình phạt của các bản án chưa được tổng hợp, thì Chánh án Tòa án có thẩm quyền ra quyết định tổng hợp hình phạt của các bản án theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này.
Ngoài ra, nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tù chung thân thì hình phạt chung là tù chung thân. Nếu hình phạt nặng nhất trong số các hình phạt đã tuyên là tử hình thì hình phạt chung là tử hình.
Như vậy, theo pháp luật Việt Nam, với hình phạt tù có thời hạn thì mức phạt tối đa không quá 20 năm; Nếu một người phạm nhiều tội và bị đưa ra xét xử ở nhiều vụ án khác nhau, hình phạt cao nhất của các bản án mà họ bị xét xử chỉ là hình phạt tù có thời hạn, thì khi tổng hợp hình phạt tù cũng không quá 30 năm.
Ánh Dương (Thực hiện)
