Sau 5 năm nuôi dúi ta thành công, anh Nguyễn Hồng Minh, nông dân xóm Mùi, xã Độc Lập, (Tp.Hòa Bình, tỉnh Hòa Bình) đã thuộc nằm lòng đặc tính về loại gặm nhấm vốn xưa là động vật hoang dã này. Câu chuyện nuôi dúi, bán giá dúi thịt 600.000 đồng/kg của người đàn ông đất Mường trải qua bao gian nan, nhưng cũng đầy thú vị.
Anh Nguyễn Hồng Minh hiện đang sở hữu đàn dúi ta 200 con. Ảnh: X.T./Dân Việt
Sinh ra và lớn lên ở đất đồng rừng, nên cả cuộc đời anh Minh gắn bó với đồi với ruộng. Bao năm bán mặt cho đất, bán lưng cho trời mà cuộc sống gia đình vẫn chưa hết lo đủ 3 bữa cơm. Cũng như bao trai người Mường khác, anh Minh đủ tuổi kết hôn là bố mẹ lo cưới vợ cho anh.
Vợ chồng trẻ đầy bỡ ngỡ, không nghề nghiệp, họ tiếp tục nối nghiệp cha ông cày cuốc nơi thôn quê. Sau mấy năm, vợ chồng anh sinh được 2 đứa con.
Nhà thêm người, vợ chồng anh thêm phần vất vả. Trồng ngô, trồng khoai ngoài đồi thì năm được, năm mất.
Để cải thiện kinh tế gia đình, anh Minh mày mò tìm hiểu, học hỏi rồi đầu tư trồng nhiều loại cây và chăn nuôi lợn, trâu, bò… nhưng đều thất bại. Khi trồng được thì mất giá, chăn nuôi thì dịch bệnh, giá thức ăn tăng, giá bán thấp không đủ tiền vốn. Suốt mấy năm nuôi lợn thu nhập không thấy mà chỉ mang lại nợ nần. Bỏ lợn trắng anh quay sang nuôi lợn rừng. Tuy giá thành cao nhưng lợn lớn chậm, anh nuôi ít nên thu nhập không được nhiều.
Trong một lần đi làm thuê, anh biết trên thị trường thịt thú rừng được người tiêu dùng rất chuộng. Từ thông tin đó, anh suy nghĩ đến việc nuôi con dúi. Sinh ra và lớn lên ở rừng nên anh không lạ gì giống dúi. Đây là giống hoang dã, thức ăn đơn giản sẵn có ở địa phương mà giá thành lại cao.
Nghĩ là làm, anh tìm hỏi các thanh niên hay đi bắt dúi ở quanh vùng và đặt mua. Nhà có bao nhiêu vốn liếng, anh lấy ra cả để mua dúi rừng về nuôi.
"Tôi mua được hơn chục con dúi ngoài tự nhiên. Chúng phát triển tốt, nhưng khi dúi cái đẻ con, tôi vào kiểm tra rồi quay ra thì chúng cắn chết sạch đàn con.
Cả chục con dúi đẻ sau này cũng vậy, hễ có người vào xem là chúng cắn chết con", anh Minh kể với Dân Việt.
Nuôi dúi rừng thất bại, anh Minh không nản lòng mà lên mạng tìm hiểu và biết tới nhiều cơ sở nuôi dúi có tiếng ở Hà Nội.
Dúi được thuần hóa, chúng sẽ không cắn chết con như dúi rừng. Anh Minh bảo vợ đưa tiền bán ngô, bán riềng cho anh đi mua dúi giống ở trại về nuôi.
Nghe chủ trại bán giống dúi lai thuyết phục rằng con dúi sẽ "đẻ ra vàng ra bạc", anh liền gom tiền mua 28 đôi dúi lai, tổng số tiền lên tới hơn trăm triệu đồng.
28 đôi dúi lai nhìn mã rõ đẹp. Con nào con nấy khỏe khoắn, béo mầm. "Tôi chắc mẩm chỉ sau 1 năm nuôi sẽ hòa vốn.
Nào ngờ dúi thả vào chuồng được hơn 1 tháng, chúng bị bệnh hàng loạt và lăn đùng ra chết. Tôi nhờ thú y rồi gọi điện về trại giống, mua đủ các loại thuốc để chữa bệnh nhưng vẫn không một con nào sống sót", anh Minh kể.
Thất bại nối tiếp nhau khiến anh Minh rất chán nản, song lại tự động viên mình không được nản chí. Anh tiếp tục đi thăm nhiều trang trại để tìm hiểu thêm về con dúi.
Một cơ hội đã đến với anh khi tìm được một trại nuôi dúi ta (dúi rừng đã được thuần hóa) ở huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình.
Thay vì nhập giống ồ ạt về như trước, anh mua vài đôi về nuôi thử. Khác với con dúi lai, đám dúi ta đã được thuần hóa nên chúng sinh trưởng rất tốt. Sau 1 năm nuôi, đàn dúi bắt đầu đẻ.
Rút kinh nghiệm những lần nuôi dúi trước đây, anh mở rộng đàn dần dần. Sau mỗi năm đàn dúi lại sinh sôi nảy nở thêm. Khi đó anh mới thở phào nhẹ nhõm, những nỗ lực, cố gắng đã được đền đáp. Giờ đây đàn dúi đã lên tới 200 con.
Dãy chuồng dúi được anh Minh dựng lên bên triền đồi xanh mướt bóng luồng. Bên trong chuồng được che kín không cho ánh sáng chiếu vào. Chuồng xây từng ô, rộng gần 1m, mỗi con nuôi trong một ô.
Với những con đang lấy đực thì nhốt một đôi. Khi dúi sắp đẻ thì nhốt riêng con đực. Từng ô chuồng nhỏ được che bằng bìa cát tông tối. Anh Minh phải dùng đèn pin soi mới nhìn thấy đám dúi ở trong chuồng.
Theo anh Minh, so với việc nuôi gà, nuôi lợn… thì nuôi dúi nhàn hạ lại có thu nhập cao. Ảnh: Dân Việt
Anh chia sẻ với báo Hòa Bình: "Đám này lành lắm. Chúng chỉ ăn với ngủ và thích sống trong bóng tối. Chuồng không nên để ánh sáng tràn vào nhiều. Giống này phải lựa mới bắt được, nếu không chúng cắn thủng tay.
Cũng giống như chuột dúi đẻ sai, một năm 1 con dúi sinh sản 4 lứa, mỗi lứa đẻ từ 2 - 4 con. Nuôi chúng khoảng hơn 1 năm đạt trọng lượng 1,5 - 2kg là xuất bán. Giá bán dúi thương phẩm hiện nay là 600.000 đồng/1kg. Nuôi 200 con dúi, mỗi ngày anh Minh cho chúng ăn một lần, thức ăn là mẩu mía hoặc mẩu tre.
Theo anh Minh, so với nuôi gà, lợn, nuôi dúi nhàn hạ, chi phí, rủi ro thấp lại có thu nhập cao. Từ ngày đàn dúi phát triển ổn định, khi cần tiền, anh chỉ cần bán vài con dúi là lo được việc.
Minh Hoa (t/h)
