Anh nông dân kiếm tiền tỷ mỗi năm từ thứ vứt bỏ đầy đồng

Anh nông dân Hoàng Văn Anh ở Nghệ An thu hút sự chú ý khi quyết định khởi nghiệp từ việc đi thu gom rơm, "bỏ túi" tiền tỷ mỗi năm. Hiện anh Văn Anh đang sở hữu 4 máy gom rơm, 2 ô tô tải, hệ thống sấy và kho bãi rộng gần 1.000m2.

Xuất phát ở vùng quê nghèo anh Văn Anh nhận thấy giá trị kinh tế từ thứ phụ phẩm nông nghiệp bị người dân vứt ngoài đồng sau mỗi vụ thu hoạch lúa, nên chàng trai 8X quyết định làm giàu từ những cọng rơm nhỏ bé. Không ngờ có doanh thu "khủng" từ những thứ tưởng như bỏ đi này.

Tâm sự với Tiền Phong về những ngày đầu khởi nghiệp, anh ngông dân này kể, hồi ấy, người dân chủ yếu gặt tay, rồi sử dụng máy tuốt công nghiệp. Cơ giới hóa nhiều, trâu bò nuôi ít dần, người dân cũng ít có nhu cầu sử dụng rơm, rạ hơn trước. Những đống rơm được vứt đầy đồng. Chàng trai 8X nhìn thấy tiền trong những đống rơm vứt đi ấy.

Quyết tâm là làm, năm 2011, vợ chồng anh Anh bắt đầu công việc gom rơm. Ban đầu, việc gom rơm hoàn toàn thủ công. Hai vợ chồng anh với chiếc cào sắt, cào rơm ra phơi, gom lại, chất lên xe tải nhỏ, bán cho người dân vùng Nghi Ân, Nghi Đức, Tp.Vinh làm thức ăn cho gia súc hay dùng giữ ẩm cho gốc cây cảnh. Nhận tiềm năng từ rơm, năm 2013, anh Anh khăn gói vào miền Nam tìm hiểu cách gom rơm, trữ rơm, bán rơm. Sau hơn nửa tháng học hỏi kinh nghiệm, anh dốc toàn bộ số tiền tích trữ được mua một máy cuộn rơm với giá hơn 100 triệu đồng và hành nghề gom rơm.

Nhờ chịu thương chịu khó và ham học hỏi mà quy mô sản xuất rơm của gia đình ngày càng lớn hơn, từ đó thị trường tiêu thụ mở rộng.

Muốn phát triển mô hình này thêm rộng lớn, anh Văn Anh phải đầu tư thêm máy móc và thuê 22 lao động. Hết Nghệ An, Hà Tĩnh, nhóm lại “hành quân” ra các tỉnh phía Bắc như Hải Dương, Ninh Bình, Thái Bình,...

Thông thường mùa vụ gom rơm bắt đầu từ khoảng cuối tháng 4, kéo dài cho đến hết tháng 10 hàng năm. Mỗi vụ thu hoạch, đội thu gom rơm của anh Anh thu về hàng nghìn tấn rơm. Đáng chú ý, sau khi trừ chi phí nhân công, xăng xe, hao mòn máy móc, anh Anh thu về từ 400-500 triệu đồng/vụ.

Nhìn chung mỗi bó rơm nặng từ 18 - 20kg, giá bán ngay từ 20.000 - 25.000 đồng, sấy khô có giá từ 40.000 đồng/cuộn. Rơm sau khi phơi sấy, đóng thành từng khối sẽ xuất đi các trang trại chăn nuôi trong tỉnh Nghệ An hoặc vận chuyển ra một số tỉnh phía Bắc.

Để nâng cao chất lượng phục vụ cũng như làm giàu tại quê hương, anh nông dân 8X quyết tâm đầu tư thêm máy ép để tiết kiệm diện tích lưu kho và nâng cao giá trị của rơm. Bình thường một cuộn rơm cung ứng tận nơi có giá 40.000 đồng nhưng vào vụ Tết hoặc thời tiết mưa gió, có thể lên tới 60.000-70.000 đồng/cuộn. Do đó, sấy khô, ép rơm thành khối dự trữ sẽ giúp nâng cao giá trị của rơm.

Với cái nhìn nhanh nhạy và ý chí quyết tâm làm giàu từ phụ phẩm của cây lúa, anh Văn Anh không chỉ tăng thu nhập cho mình và gia đình mà còn góp phần tạo việc làm cho nhiều lao động; đồng thời hạn chế được tình trạng ô nhiễm do đốt rơm rạ mỗi khi hết vụ.

Từ rất lâu rơm cũng được bà con sử dụng làm thức ăn chăn nuôi cho trâu, bò bởi trong rơm có chứa hàm lượng dinh dưỡng mà trâu bò có thể tiêu hóa được. Mặt khác, nhiệt sẽ được sinh ra trong ruột động vật ăn cỏ nên việc tiêu hóa rơm rạ sẽ giúp chúng duy trì nhiệt độ cơ thể vào mùa đông lạnh. Theo đó, việc tận dụng phế phẩm nông nghiệp như rơm rạ vào sản xuất, đời sống không chỉ giúp giảm chi phí sản xuất, tăng năng suất cây trồng, hoàn trả lại nguồn hữu cơ cho đất mà qua đó còn góp phần hình thành phương thức sản xuất nông nghiệp xanh, sạch. Đồng thời, đáp ứng tiêu chí môi trường trong xây dựng nông thôn mới nâng cao ở các địa phương.

Làm thế nào để "biến" rơm rạ từ phế phẩm thành sản phẩm?

GS.TS Phạm Văn Toản từng chia sẻ, trong quá khứ, rơm rạ được coi là một loại sản phẩm phụ đa mục đích đối với người nông dân Việt Nam (sử dụng để đun nấu, lợp mái nhà, làm thức ăn chăn nuôi…). Nhưng khi ngành trồng trọt phát triển mạnh, sản lượng lúa ngày càng gia tăng, nguồn rơm rạ được tạo ra hàng năm tại Việt Nam là rất lớn (ước tính khoảng 50 triệu tấn/năm), thì rơm rạ lại dư thừa và trở thành nguồn chất thải cần xử lý.

Việc đốt rơm rạ tại hiện trường là một vấn đề lớn trong các hệ thống canh tác lúa thâm canh dẫn đến ô nhiễm môi trường, canh tác không bền vững và tăng phát thải khí nhà kính.

Theo Viện Nghiên cứu Lúa gạo quốc tế (IRRI), hiện mỗi năm Việt Nam đốt lãng phí trên 20 triệu tấn rơm rạ, chiếm khoảng 60%. Việc làm này không chỉ lãng phí mà còn gây ô nhiễm môi trường, phát thải khí nhà kính, cản trở giao thông…

Để tăng lợi ích từ rơm chúng ta có thể làm phân bón, thức ăn gia súc, trồng nấm... Đây là những cách đơn giản giúp nông dân kiếm được tiền từ phế phẩm nông nghiệp.

- Làm phân bón: Theo chuyên gia công nghệ sinh học - TS. Lê Văn Tri, tối ưu nhất hiện nay là dùng chế phẩm sinh học xử lý rơm rạ thành phân bón hữu cơ. Các chế phẩm giúp đẩy nhanh quá trình phân giải chất hữu cơ trong rơm rạ sau thu hoạch, đồng thời làm tăng vi sinh vật hữu cơ giúp cải tạo đất.

- Trồng nấm: Mô hình trồng nấm rơm được nhiều địa phương ứng dụng bởi mang lại nguồn thu nhập đáng kể, cải thiện đời sống. Có gia đình thu nhập từ nấm mỗi năm lên đến chục triệu đồng. Thông thường làm nấm rơm, người dân không cần phân bón vì rơm rạ khi phân hủy đã đủ cung cấp dinh dưỡng cho nấm phát triển. Người trồng cũng không tốn nhiều chi phí đầu tư, nhưng cần sự cần mẫn, dành nhiều thời gian theo dõi nhiệt độ và độ ẩm.

- Làm thức ăn gia súc: Trong một nghiên cứu về sử dụng và quản lý rơm rạ năm 2011 chỉ ra, rơm rạ chứa hàm lượng năng lượng và dinh dưỡng mà gia súc có thể tiêu hóa được. Mặt khác, lượng nhiệt được sinh ra trong ruột con vật ăn cỏ, nên việc tiêu hóa rơm rạ có thể hữu ích trong việc duy trì nhiệt độ cơ thể vào mùa đông lạnh.

- Có thể sản xuất ethanol: Theo Viện Dầu khí Việt Nam năm 2013 công bố công trình nghiên cứu biến rơm rạ và các phụ phẩm như trấu, bã mía thành nhiên liệu lỏng dầu sinh học (bio-oil). Với hiệu suất thu hồi lỏng dầu sinh học, nguồn nguyên liệu rơm rạ của Việt Nam có thể sản xuất được 31 triệu tấn bio-oil mỗi năm để làm nhiên liệu thay thế, đồng thời có thể nâng cấp để sản xuất xăng, dầu diezel trong tương lai gần. Do đó, nếu được ứng dụng vào thực tiễn, người dân có thêm nguồn thu nhập nhờ cung cấp rơm rạ cho các công ty sản xuất nhiên liệu, vừa giải quyết bài toán đốt đồng.

Trúc Chi (t/h)