Giáp Tết, ngoài các loại cây cảnh, nhiều người còn săn lùng những sản vật quý hiếm để làm quà biếu, chơi Tết. Một trong số này là gà 9 cựa được nuôi nhiều ở Phú Thọ.
Gà 9 cựa được xem như "linh vật" bước ra từ truyền thuyết Hùng Vương kén rể. Đây cũng là sản vật dùng để tiến vua, chúa thời xưa.
Loại gà này có vẻ ngoài bệ vệ với bộ lông ngũ sắc, mào đỏ tươi, mắt sáng tinh anh, ngực nở, đuôi cong vút như cầu vồng. Giống gà này có tiếng gáy vang, mỗi chân có 4-5 cựa. Trong đó, cựa trên cùng được cấu tạo từ sừng, hình dáng cong như lưỡi liềm.
Gà 9 cựa là sản vật dùng để tiến vua, chúa thời xưa. Ảnh: VietNamNet.
Theo VietNamNet, anh Nguyễn Văn Đức (SN 1985, huyện Tân Sơn, Phú Thọ) là một trong những người thành công trong việc nuôi gà 9 cựa ở địa phương.
Sinh ra tại vùng sơn cước xã Tân Phú (huyện Tân Sơn, Phú Thọ) với hơn 90% là người đồng bào dân tộc Mường, anh Đức đã gắn bó với con gà nhiều cựa từ nhỏ. Học hết phổ thông, chàng trai Mường xuống Hà Nội học ngành sư phạm. Sau khi ra trường, anh về công tác tại một trường học ở tỉnh Phú Thọ, thế nhưng đồng lương ít ỏi không đủ trang trải cuộc sống.
Trong khi, suy nghĩ của anh luôn khát khao được trở về làng quê Tân Phú để lập nghiệp, tìm cách phát triển giống gà nhiều cựa; không để giống gà quý hiếm bị mai một, quên lãng.
Nghĩ là làm, anh Đức gác lại sự nghiệp "gõ đầu trẻ" sau 3 năm công tác, trở về quê khởi nghiệp với mô hình nuôi gà 9 cựa vào năm 2013.
Gà nhiều cựa là lễ vật trong những dịp trọng đại của người Mường. Mỗi dịp Tết, người dân vẫn làm thịt gà 9 cựa để cúng tổ tiên, ông bà. Ảnh: Dân Việt
Anh cho biết loại gà này đã có từ bao đời nay. Người xưa nuôi gà 9 cựa như những vật nuôi bình thường và không hề chú ý đến truyền thuyết Sơn Tinh, Thủy Tinh. Năm 2012, loại gà này được nghiên cứu và có tên khoa học là gà nhiều cựa, gà nhiều ngón.
“Ngoài ngoại hình đẹp, có nhiều cựa, thịt của loại gà này thơm ngon, giòn khác biệt hoàn toàn với những giống khác. Đặc biệt, gà nhiều cựa nuôi càng lâu thịt càng giòn, ngọt, thơm ngon chứ không xơ, dai như gà bình thường.
Trước đây, gà nhiều cựa là lễ vật trong những dịp trọng đại của người Mường. Mỗi dịp Tết, người dân vẫn làm thịt gà 9 cựa để cúng tổ tiên, ông bà. Tuy nhiên bây giờ, gà 9 cựa có giá trị kinh tế rất cao nên không phải gia đình nào cũng có”, anh Đức nói.
Anh Đức cho biết, với các tay chơi gà quý, giá của 1 con gà 9 cựa có thể lên tới cả chục triệu đồng. Ảnh: VietNamNet.
Được biết, để có được giống gà quý, anh Đức phải lặn lội đi khắp các bản làng ở huyện Tân Sơn, Phú Thọ để săn lùng, tìm kiếm. Hồi đó, anh mua khoảng 1.000 con gà các loại về sàng lọc, nhân giống nhưng chỉ chọn ra được 100 con gà đạt chuẩn, đúng với tiêu chí đặt ra.
Khi có được đàn gà nhiều cựa thuần chủng, anh xây dựng không gian nuôi riêng để tránh lai tạp với giống khác. Sau nhiều năm nghiên cứu, tích lũy kinh nghiệm, hiện nay, tỉ lệ ấp nở gà 9 cựa trong trang trại của anh đạt 65%. Số còn lại là gà có từ 8 cựa trở xuống.
Đến nay, trại gà nhiều cựa của anh Đức được xây dựng với diện tích hơn 1 ha; thiết kế chuồng nuôi, khu phụ trợ và các dụng cụ cần thiết với quy mô đàn nuôi hơn 2.000 con. Theo Dân Việt, ước tính mỗi năm doanh thu từ việc bán gà nhiều cựa thương phẩm và gà giống đạt hơn 2 tỷ đồng, trừ chi phí cho lãi hơn 200 triệu đồng.
Năm 2023, anh Đức thành lập hợp tác xã, liên kết với 32 hộ nông dân cùng nhau nuôi gà nhiều cựa. Tuy vậy, vào dịp cuối năm, nhu cầu sử dụng giống gà này tăng cao. Trang trại của anh Đức luôn trong tình trạng cung không đủ cầu.
Hiện, anh chia mặt hàng gà nhiều cựa của mình thành các loại sản phẩm khác nhau như: hàng bình thường, trung cấp, cao cấp, siêu cấp. Trong đó, gà nhiều cựa cao cấp là những chú gà được người tiêu dùng mua về để làm quà tặng trong dịp Tết.
Ảnh: VietNamNet.
Mặt hàng này có giá dao động từ 850.000 đồng -1.2 triệu đồng/con. Loại gà này cũng được bán theo cặp có số cựa ứng với các cặp số đẹp như: 68 (gà trống 6 cựa, gà mái 8 cựa); 86 (gà trống 8 cựa, gà mái 6 cựa), 66 (gà mái, gà trống đều có 6 cựa) và 88 (gà trống, gà mái đều có 8 cựa). Mỗi cặp gà như trên có giá từ 1.7-3,5 triệu đồng.
Tuy nhiên, loại gà được nhiều người săn lùng, ưa chuộng nhất vẫn là gà đủ 9 cựa. Đây là mặt hàng hiếm gặp nên có giá thành rất cao.
“Dù là giống gà nhiều cựa nhưng không phải con nào khi lớn lên cũng có đủ 9 cựa. Thông thường, 1.000 con gà nhiều cựa mới có một con đủ 9 cựa. Vì vậy, gà 9 cựa rất hiếm và giá trị kinh tế cao.
Đối với những con gà đủ 9 cựa, tùy vào ngoại hình, màu lông, kiểu mào… được bán với giá từ 30-50 triệu đồng/con. Hiện, tôi bán mặt hàng siêu cấp này với giá cao nhất là 30 triệu đồng/con”, anh Đức nói
Mỗi năm, anh Đức chỉ nuôi, cung cấp gà 9 cựa cho 60-100 khách quen đã đặt hàng với mình. Ảnh: Dân Việt.
Dù giá cao nhưng vào dịp Tết, anh Đức và các hộ nuôi gà nhiều cựa trong hợp tác xã cũng không có đủ số gà 9 cựa cung cấp cho người cần. Để có được những chú gà 9 cựa ưng ý vào dịp Tết, khách hàng phải đặt mua từ trước. Mỗi năm, anh Đức chỉ nuôi, cung cấp gà 9 cựa cho 60-100 khách quen đã đặt hàng với mình.
Theo VietNamNet, việc phát triển mô hình gà nhiều cựa của anh Đức đã góp phần bảo tồn và nhân giống loài gà quý hiếm; mang đến những tín hiệu khả quan trong việc phát triển kinh tế bền vững của địa phương.
Minh Hoa (t/h)
