Sau hai ngày làm việc (24-25/4), Hội nghị cấp cao ASEAN đã kết thúc tại Thủ đô Bandar Seri Begawan (Brunei) trong sự đoàn kết, thống nhất của các nước thành viên. Đáng chú ý là lãnh đạo các nước ASEAN đã thể hiện sự nhất trí cao về các định hướng ưu tiên của ASEAN và cho ý kiến chỉ đạo về những vấn đề mang tầm chiến lược ở khu vực, đặc biệt là vấn đề Biển Đông.
Hội nghị cấp cao ASEAN đoàn kết và thống nhất
Năm nay, chủ đề của Hội nghị cấp cao ASEAN là "Người dân của chúng ta - Tương lai của chúng ta", các nhà lãnh đạo 10 nước ASEAN đã tập trung bàn thảo các vấn đề sau: Bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải ở biển Đông; kiềm chế, không làm phức tạp tình hình và giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế và Công ước Luật Biển năm 1982 của Liên Hợp Quốc; thực hiện đầy đủ và hiệu quả Tuyên bố của các bên về ứng xử ở Biển Đông (DOC) và sớm tiến tới Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC).
Lãnh đạo ASEAN đã nhất trí quyết tâm đẩy nhanh tiến độ xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả ba vấn đề chính trị - an ninh, kinh tế và văn hóa - xã hội, triển khai hiệu quả các chương trình hợp tác của ASEAN ở tầm quốc gia và khu vực, trong đó kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN và công tác thu hẹp khoảng cách phát triển cũng được thảo luận kỹ lưỡng.
Các nước cũng thống nhất việc đẩy mạnh hơn nữa tuyên truyền, quảng bá về ASEAN và cộng đồng ASEAN, tăng cường đẩy mạnh sự hiện diện của ASEAN trong công chúng bằng một số sáng kiến như cổng xuất nhập cảnh ASEAN tại các cửa khẩu, thẻ doanh nhân ASEAN... Đồng thời, ASEAN cũng chuẩn bị các tiền đề cùng cơ sở cần thiết và định hướng tầm nhìn của hiệp hội cho cả giai đoạn sau năm 2015. Bên cạnh đó, hội nghị còn thống nhất việc tiếp tục mở rộng và nâng cao hơn nữa quan hệ của ASEAN với các đối tác nhằm tranh thủ sự hỗ trợ cho các nỗ lực của ASEAN về xây dựng cộng đồng cũng như khuyến khích các đối tác tham gia và đóng góp tích cực vào hợp tác khu vực.
Các nước cũng nhất trí ASEAN cần tiếp tục phối hợp với các đối tác nhằm triển khai hiệu quả các sáng kiến, chương trình, kế hoạch hợp tác đã đề ra; chuẩn bị tốt cho các hội nghị cấp cao với các đối tác trong năm 2013, trong đó tiếp tục đẩy mạnh quan hệ với Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Ấn Độ, Mỹ, Nga, Australia... và triển khai các hoạt động kỷ niệm quan hệ như 10 năm quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Trung Quốc và 40 năm quan hệ đối thoại ASEAN - Nhật Bản...
Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 22 đã thành công tốt đẹp trong sự đoàn kết của các nước thành viên.
“ASEAN đang đi đúng hướng về vấn đề Biển Đông”
Cũng trong cuộc họp, Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 22 đã giao cho các bộ trưởng tích cực trao đổi với Trung Quốc nhằm sớm thúc đẩy đàm phán ASEAN-Trung Quốc về xây dựng COC, nhất là tranh thủ dịp kỷ niệm 10 năm thành lập quan hệ đối tác chiến lược ASEAN-Trung Quốc năm 2013. Ngay tại hội nghị, Thủ tướng Singapores Lý Hiển Long tuyên bố: "ASEAN đã sẵn sàng, chúng tôi đang đợi phía Trung Quốc. Đây là quan điểm mà tất cả các lãnh đạo ASEAN đã đồng ý.
Tôi nghĩ đó là một bước tiến lớn của ASEAN". Thủ tướng Lý thừa nhận các nhà lãnh đạo ASEAN không phải đã thống nhất tất cả quan điểm, nhưng ít nhất "đã đạt được đồng thuận về nguyên tắc chung". Ông nói: "Tại hội nghị, không có tiếng nói bất đồng nào. Kể cả Campuchia cũng ủng hộ việc đàm phán về COC". Nhưng ông cũng lưu ý vấn đề quan trọng này sẽ cần có thời gian lâu dài mới giải quyết được. Điều các nước thành viên cần làm trước mắt là thừa nhận vấn đề, kiểm soát và hướng tới COC dựa trên một số nguyên tắc nhất định. Theo đó, có sáu nguyên tắc mà mọi người đã đồng ý và sẽ được tái khẳng định trong bản tuyên bố chung. Tất cả cùng đồng ý sẽ cùng hành động hướng tới COC.
Còn Tổng thống Phillipines Benigno Aquino III cho rằng, ASEAN đang đi đúng hướng trong vấn đề Biển Đông. Ông Aquino nói: "Năm nay, có một sự đồng thuận thực sự giữa các lãnh đạo ASEAN để cùng tiến tới xác định quyền lợi và nghĩa vụ của mỗi nước trên Biển Đông. Tất cả mọi người đều lắng nghe và thảo luận vấn đề, không có ý kiến phản đối. Vì vậy, tôi nghĩ đó là một bước đi đúng hướng. Vì vậy, chúng ta cần tỉnh táo và bình tĩnh, tiếp tục đối thoại theo đúng hướng mà chúng ta đang theo đuổi. Chúng tôi chân thành cảm ơn tất cả các nước thành viên ASEAN đang tham dự vào chương trình nghị sự và cùng đưa ra cách giải quyết tích cực; đặc biệt là kể từ khi chúng tôi gặp nhau lần cuối để thảo ra COC".
Phát biểu với các phóng viên trong ngày làm việc cuối cùng của hội nghị, Chủ tịch ASEAN, Quốc vương Brunei Haji Hassanal Bolkiah cho biết, ông lạc quan về tiến triển đạt được giữa các nước thành viên ASEAN nhằm xúc tiến các cuộc đàm phán với Trung Quốc, mang lại triển vọng tích cực cho vấn đề Biển Đông. Tuyên bố Chủ tịch của Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 22 có đoạn: "Chúng tôi tái khẳng định những cam kết chung trong khuôn khổ Tuyên bố chung về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) nhằm đảm bảo giải pháp hòa bình cho các tranh chấp phù hợp với các nguyên tắc của luật pháp quốc tế được công nhận rộng rãi, trong đó có Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS) năm 1982, mà không cần phải đe dọa hay sử dụng vũ lực, thay vào đó tự kiềm chế trong hành xử".
Theo các nhà phân tích, nhìn vào quyết tâm của các nước thành viên ASEAN, dư luận hy vọng rằng Hội nghị cấp cao ASEAN tại Brunei lần này sẽ tạo bước đột phá để sớm hoàn thành những nội dung cùng quan tâm.
An Mai (Theo AP/ The Nation)
