Cháu N.H.H. (sinh năm 2008, học sinh lớp 9 trường THCS Nam Phương Tiến A, huyện Chương Mỹ, Tp.Hà Nội), đã tử vong sau khi tham gia giải chạy tại xã Phụng Châu, huyện Chương Mỹ.
Chia sẻ với báo Giao Thông, người nhà cháu H. cho biết ngày hôm qua (30/8), sau khi thực hiện phần thi chạy hơn 1.000 m tại giải chạy tổ chức ở xã Phụng Châu thì H. bị đột quỵ.
Sau đó, cháu H. được đưa đến Bệnh viện Đa khoa Hà Đông cứu chữa, tiếp đến H. được đưa đến Bệnh viện Bạch Mai cấp cứu thì tử vong vào sáng 31/8. "Nguyên nhân được các bác sĩ kết luận là đột tử", người thân của cháu H. nói và cho biết cháu H. tham dự giải chạy này do được trường THCS Nam Phương Tiến A cử đi.
Theo PGS Nguyễn Hoài Nam, Giảng viên trường Đại học Y Dược Tp.HCM, xác suất đột tử trên đường chạy rât ít.
Nguyên nhân có thể do 3 yếu tố:
Thứ nhất, là nguyên nhân từ bệnh mạch vành (nhồi máu cơ tim). Xác suất bị nhồi máu cơ tim thấp nhưng không loại trừ nguyên nhân này.
Thứ hai, người chạy có thể bị bệnh lý tim hay mạch máu bẩm sinh mà bản thân họ cũng không biết. Nguyên nhân này thường gặp ở người trẻ tuổi tử vong.
Thứ ba, vận động viên có thể bị sốc nhiệt trên đường chạy dẫn đến nguy cơ có thể tử vong. Sốc nhiệt là bị rối loạn thân nhiệt do quá nóng, nếu cấp cứu kịp thời thì có thể sống được.
Trong khi đó, thông tin với Infonet, bác sĩ Huỳnh Bá Tản, nguyên bác sĩ tại Trung tâm cấp cứu 115 TP.HCM, cho rằng, trường hợp này tử vong do sốc trọng lực.
Nguyên nhân thường do khi ta vận động nhanh mạnh, phần lớn lưu lượng máu sẽ được tập trung dồn đến các khối cơ vận động, nhưng vẫn được bù trừ vì các động tác vận động làm cho các nhóm cơ phải luôn co duỗi tạo áp lực khiến máu tiếp tục lưu thông tuần hoàn dễ dàng
Khi cơ bắp dừng hoạt động đột ngột, tốc độ máu lưu thông ở trong mao mạch bị cản trở, thêm trọng lực của cơ thể dồn xuống hai chân làm một lượng lớn máu tích tụ ở tĩnh mạch các chi dưới nên lượng máu về tim ít, não và tim thiếu oxy đột ngột gây choáng váng, bủn rủn, hoa mắt, chóng mặt, ù tai, buồn nôn, mặt tái xanh, vã mồ hôi, chân tay lạnh. Tim đập chậm yếu, nhịp thở chậm, đồng tử mắt co lại, nặng hơn sẽ hôn mê và đột tử.
Nếu nạn nhân bị ngưng tim ngưng thở: tiến hành ngay CPR hồi sinh tim phổi ngay tại hiện trường, ấn tim ngoài lồng ngực và có thể xen kẽ với thổi ngạt (nếu có thể, nhưng không nhất thiết nếu ngại). Liên tục CPR cho đến khi nạn nhân có thể tự thở lại, sờ thấy mạch cảnh hoặc mạch quay, nạn nhân dần hồi tỉnh.
Nếu không thì vẫn cứ tiếp tục CPR cho đến khi đội Y tế Cấp cứu Ngoại viện 115 đến. Tuyệt đối không nên để lỡ mất thời gian vàng vài phút đầu quý báu để sơ cứu CPR cho nạn nhân tại hiện trường
Nếu nạn nhân vẫn còn nhịp tim, nhịp mạch và tự thở được, hoặc sau khi CPR hồi sinh tích cực ngưng tim ngưng thở thành công, hãy cho nạn nhân nằm ngang tư thế an toàn hoặc nằm kê chân cao, xoa bóp nhẹ nhàng hai chi dưới để giúp máu trở về tim tốt hơn Tuyệt đối không đỡ dựng nạn nhân đứng lên hoặc ngồi sau khi đã ngất.
Về cách phòng ngừa, ThS. BS Đặng Minh Hải, phòng C1, Viện tim mạch cho rằng, với những người chơi thể thao, đặc biệt các môn thể thao nặng, gắng sức, ở người có nguy cơ cao, bệnh nền nên sàng lọc khám tim mạch để được phân tầng nguy cơ, từ đó sẽ đánh giá xem bệnh nhân được gắng sức ở mức độ nào, để bác sĩ đưa ra lời khuyên lựa chọn các hoạt động phù hợp cho người bệnh.
Trước bất cứ hoạt động thể dục thể thao nào, mỗi người cần dành thời gian khởi động làm nóng cơ thể, để cơ thể có thời gian thích nghi với hoạt động gắng sức. "Cũng cần lưu ý, khi đang gắng sức mức độ cao, cần tránh việc dừng lại đột ngột vì thời điểm này cũng có thể xuất hiện nhiều rối loạn nhịp đe dọa tính mạng, nhất là ở bệnh nhân có bệnh nền", bác sĩ Hải chia sẻ trên Dân Trí.
Các chuyên gia giải thích thêm, như với các vận động viên đường kinh, sau khi thi chạy xong họ vẫn tiếp tục chạy với tốc độ chậm hơn để nhịp tim giảm dần, cơ thể thích nghi với sự thay đổi.
Tình trạng đột tử khi nạn nhân đang hoạt động thể thao không phải hiếm gặp. Có những tai nạn xảy ra trên sân bóng, trên đường chạy, trong phòng tập gym... người khỏe mạnh đang tập bỗng ngã gục xuống, ngừng tim.
Các chuyên gia khuyến cáo, duy trì vận động rất tốt cho sức khỏe, rất tốt cho tim mạch nhưng cần phù hợp. Theo đó, nên kiểm tra sức khỏe tim mạch nếu chơi môn thể thao, đặc biệt là các môn đối kháng để phòng nguy cơ ngừng tim khi đang tập luyện, thi đấu.
Minh Hoa (t/h)
