Sức hút từ những trào lưu
Sức trẻ cộng với việc thích khám phá những điều mới lạ đã khiến cho giới trẻ Việt luôn nhạy bén trong việc bắt kịp các trào lưu đang thịnh hành trên thế giới. Cách đây vài năm, teen Việt từng phát sốt với trào lưu manga (truyện tranh Nhật Bản) và anime (phim hoạt hình Nhật Bản) có xuất xứ từ xứ sở hoa Anh Đào (hai trào lưu này có quan hệ chặt chẽ với nhau do phần lớn kịch bản của Anime được chuyển thể từ những tác phẩm Manga ăn khách). Theo đó, những trào lưu xuất phát từ đất nước mặt trời mọc đều được giới trẻ đón nhận nồng nhiệt như: Dòng thời trang Kawaii, học tiếng Nhật, học văn hóa Nhật, tìm hiểu về trà đạo và các món ăn Nhật... Thậm chí, không ít bạn trẻ lựa chọn các trường đại học ở Nhật để du học hay là điểm đến cho những chuyến du lịch.
Làn sóng Nhật Bản vừa lắng xuống thì những bộ phim thần tượng Đài Loan lại tiếp tục được lên ngôi. Những bộ phim như: Anh Dã 3+1, Thơ ngây, Hoa dạng thiếu nam thiếu nữ, Đào hoa tiểu muội... đã tạo nên trào lưu phim truyền hình mới không chỉ ở Việt Nam mà lan sang khắp các nước châu Á. Fan hâm mộ của những bộ phim này đều ngất ngây trước những cảnh quay lãng mạn, “diễn viên đẹp lung linh” và kịch bản theo mô - tip những tình huống bất ngờ, hài hước và một kết thúc có hậu. Theo đó, số lượng các fan Việt hâm mộ những diễn viên xứ Đài như: Ngôn Thừa Húc, Lâm Y Thần, Châu Du Dân, Từ Hy Viên... cũng theo đó mà ngày càng tăng chóng mặt.
Đến thời điểm hiện tại thì làn sóng Hàn Quốc thông qua K-pop và phim truyền hình lại đang làm mưa làm gió ở rất nhiều các nước châu Á. Nền giải trí Hàn với những sản phẩm đặc trưng đã lan toả và cuốn theo sự quan tâm nồng nhiệt của giới trẻ Việt trên mọi lĩnh vực của đời sống từ thời trang, ẩm thực cho đến văn hoá, ngôn ngữ. Các bạn trẻ Việt mê mẩn các ca sĩ, nhóm nhạc và diễn viên Hàn đến mức cứ sau mỗi đợt các thần tượng đến Việt Nam lưu diễn là báo giới và các phương tiện truyền thông lại có không ít chuyện để mổ xẻ như: Fan Việt lao vào hôn chỗ ngồi của thần tượng, nhiều bạn trẻ khóc nức nở vì không gặp được ca sĩ mình yêu thích hay không ít teen Việt chen lấn, xô đẩy để được đến gần thần tượng đến mức ngất tại chỗ... Điều ấy khiến không ít người phải hoài nghi về văn hoá thần tượng có phần lệch lạc và biến thái từ một bộ phận những người trẻ.
Không chỉ có thế, bên cạnh những trào lưu lành mạnh và dễ thương, nhiều bạn trẻ hiện nay không ngại ngần chạy theo những trào lưu độc và dị khiến cho nhiều người khi mới nghe tên đã không khỏi giật mình: Hát cùng dao kéo, chụp ảnh quái đản, hotboy giả gái, nuôi thú độc, đội quần lót lên đầu... Có thể thấy khi những trào lưu được du nhập đã mất đi sự mới mẻ và rơi vào bão hoà thì giới trẻ Việt lại muốn tìm hiểu và khám phá những trào lưu giải trí mới trong khi văn hoá Việt lại đang dần bị rơi vào quên lãng.
Hồi chuông báo động về nhận thức của giới trẻ
Lý giải nguyên nhân của vấn đề này, tiến sĩ Lê Quý Đức, nguyên phó viện trưởng viện Văn hoá và Phát triển Việt Nam cho rằng, căn nguyên của việc giới trẻ chạy theo các trào lưu du nhập từ nước ngoài xuất phát từ cả hai mặt nội sinh và ngoại sinh. "Về mặt tâm lý, họ thích khám phá tìm tòi những điều mới lạ nhưng ẩn sâu bên trong là khát vọng vươn lên của giới trẻ Việt hiện nay. Và, khi khát vọng ấy chưa được thỏa mãn và thiếu sự định hướng thì các bạn trẻ sẽ tìm đến những cái gì dễ nhất và mình thích nhất, thậm chí là có phần phá phách và thách thức. Chính vì không có sự định hướng cho các bạn trẻ nên mới chạy theo các trào lưu nhất thời đang thịnh hành".
Cũng theo tiến sĩ Lê Quý Đức, nước ta có một bề dày về văn hoá, lịch sử với những giá trị rất thiêng liêng và mang đậm dấu ấn Việt. Nhưng điều đáng nói là bản sắc nghìn năm văn hiến ấy lại đang bị những giá trị nhất thời của đời sống hiện đại lấn áp khi giới trẻ chỉ mải miết chạy theo những xu hướng đang thịnh hành. Mặt khác, chúng ta cũng chưa có ý thức trong việc chuyển đổi những giá trị cha ông tạo ra thành những giá trị của đời sống hiện đại để hấp dẫn giới trẻ. Khi vấn đề giáo dục và bồi dưỡng những giá trị truyền thống của dân tộc chưa thấm sâu vào trong tâm thức của mỗi thanh niên để họ tự hào thì họ chưa thể vững vàng đứng trên những giá trị dân tộc để tiếp nhận những cái khác.
Có thể thấy, bất cứ vấn đề gì cũng có hai mặt của nó. Bên cạnh sự giao thoa và học hỏi tích cực trong việc du nhập những xu hướng và trào lưu mới thì việc tiếp nhận một cách ồ ạt và thiếu chọn lọc văn hoá nước ngoài sẽ gây ra những hậu quả và hệ luỵ khó lường với giới trẻ. Tiêu biểu là những fan cuồng trong showbiz với những hành vi bị cho là điên rồ, thái quá. Những bạn trẻ học theo thần tượng mọi thứ từ cách ăn mặc, đi đứng, cho đến suy nghĩ, hành động khiến cho các bậc cha mẹ và những người ngoài cuộc không khỏi lo lắng và ái ngại. Đó là một vấn đề nhức nhối cần có sự quan tâm, giáo dục của gia đình và cộng đồng đối với một bộ phận không nhỏ những thanh thiếu niên trẻ có suy nghĩ nông cạn và hời hợt.
Thêm vào đó là thực trạng nhiều người trẻ tận dụng những trang xã hội như facebook, blog cá nhân để đưa lên những câu nói phản cảm, những hành vi vô đạo đức khiến dư luận bất bình. Rõ ràng, sự tiện ích và lan tỏa của internet khiến cho con người được gần nhau hơn và việc giới trẻ hiện nay sử dụng mạng truyền thông là điều đáng hoan nghênh, nhưng sử dụng ra sao và như thế nào lại là điều đáng bàn. Mạng xã hội hay bất cứ nguyên nhân bên ngoài nào, nó không phải là thủ phạm trực tiếp dẫn đến nhận thức xuống cấp và lệch lạc ở người trẻ mà chính yếu tố nội sinh bên trong mới là nguyên nhân chính. Theo đó, chỉ khi nào giới trẻ có đủ bản lĩnh và nhận thức đúng đắn trong việc hoà nhập nhưng không hoà tan hay biết gạn đục khơi trong thì việc bảo tồn và phát triển những giá trị văn hoá mang bản sắc Việt mới đứng ở đúng vị trí quan trọng của nó.
Theo tiến sĩ Lê Quý Đức, để giới trẻ Việt không mắc phải những hệ luỵ đáng buồn khi chạy theo những trào lưu không đúng đắn từ nước ngoài thì cần có sự bắt tay giữa các nhà quản lý và giáo dục trong việc định hướng nhận thức cho giới trẻ. Và có thể lấy những tấm gương tiêu biểu là những người trẻ thành đạt trong học vấn hay sự nghiệp để họ chia sẻ kinh nghiệm sống và con đường đi đến thành công cho những người trẻ khác noi theo.
Loan Thanh
