Trong khi Mỹ và Nhật Bản lại nhanh chóng gửi phương tiện, tàu bè đến giúp Philippines khi cơn bão Haiyan tàn phá nước này, thì Trung Quốc lại tỏ ra “bủn xỉn” với đất nước láng giềng vốn đang có tranh chấp lãnh thổ với mình. Đây là một sai lầm chiến lược mà Trung Quốc khó có thể sửa chữa.
“Philippines: Viện trợ nhân đạo là cả một chính sách ngoại giao”.
Cộng đồng quốc tế đã thể hiện một tinh thần "tương thân, tương ái" khi nhanh chóng huy động người và của đến cứu trợ nạn nhân cơn bão Haiyan hiện đang trong cảnh đói khát, màn trời chiếu đất. Mỹ, Nhật Bản và Vương quốc Anh hỗ trợ nhiều nhất. Trung Quốc luôn phô trương thế lực trong khu vực và tranh giành ảnh hưởng với các nước phương Tây, nhưng qua việc “bủn xỉn” với Philippines, Trung Quốc đã đánh mất cơ hội áp đặt “quyền lực mềm” lên khu vực.
Tờ The New York Times nhận định Trung Quốc tỏ ra hào phóng với các nước được xem là bàn bè thâm giao. Ví dụ như Trung Quốc là chủ cho vay hàng đầu của Châu Phi, đã cứu trợ Pakistan qua cuộc động đất xảy ra hồi tháng Chín vừa qua và còn tỏ ra rộng rãi hơn với các láng giềng Châu Á khác. Thế nhưng, đối với Philippines thì khác. Philippines bị coi là kẻ thù vì đang có tranh chấp biển đảo với Trung Quốc và vì nước này còn đưa hồ sơ tranh chấp lên tòa án trọng tài quốc tế.
Mối quan hệ hai nước còn xấu hơn khi Manila vừa thông báo cách đây vài tháng rằng Nhật Bản tặng cho Philippines 10 tàu tuần tra. Philippines cũng cho biết sẽ ủng hộ dự án của Tokyo nhằm củng cố quan hệ quân sự với các nước trong khu vực. Hơn nữa, Manila cũng đang thương thuyết với Washington nhằm cho phép một lượng lớn binh sĩ Mỹ đồn trú trên lãnh thổ.
Sau khi bị thế giới chỉ trích, Trung Quốc cũng quyết định tăng viện trợ, nhưng cũng chẳng được bao nhiêu nếu so với tầm cỡ của một nền kinh tế thứ hai thế giới muốn thu phục đồng minh. Tờ The New York Times nhận định, sau nhiều năm Trung Quốc phát triển khá mạnh mẽ và ảnh hưởng đến tình hình địa chính trị trong khu vực thì giờ đây cũng đã đến lúc sức mạnh ấy quật ngược lại chính Bắc Kinh.
Khi tuyên bố cứu trợ khẩn cấp ngay khi cơn bão đi qua, Nhật Bản cũng khẳng định đây là một hành động mang tính nhân đạo, mặc dù Tokyo cũng thừa nhận, hành động cứu trợ góp phần củng cố quan hệ an ninh giữa hai nước. Bộ trưởng Quốc phòng Nhật Bản Itsunori Onodera nhận định: “Philippines có vị trí địa lý gần với Nhật và là một đối tác chiến lược quan trọng”.
Văn Linh
